Những lo lắng của quốc gia hiếm hoi chưa có người nhiễm COVID-19
Sụt giảm kinh tế nghiêm trọng
Vào sáng chủ nhật tuần trước, 62 người chuẩn bị tư trang rời khỏi một khu nghỉ mát ở thủ đô Port Vila. Thay vì bắt taxi đến sân bay, họ chờ những người thân đến đón về nhà. Tất cả đều là cư dân Port Vila đã bị cách ly trong 14 ngày dưới sự giám sát của Bộ Y tế. Họ là những người cuối cùng trở về Vanuatu trước khi quốc gia này quyết định đóng cửa tất cả biên giới để phòng ngừa mối đe dọa của COVID-19.
Vanuatu là một quốc gia nằm ở Nam Thái Bình Dương với 80 hòn đảo, cách Australia 1.800km về phía đông, dân số chưa đến 300.000 người. Đây là một trong số ít các quốc gia chưa có trường hợp nào xác nhận nhiễm coronavirus. Mặc dù vậy, thông tin về đại dịch tại những “tâm điểm” như Vũ Hán (Trung Quốc), Italia, New York… luôn là nỗi ám ảnh với người dân nơi đây.
 |
| Vanuatu đã đóng cửa biên giới, đưa ra lệnh giới nghiêm và hạn chế tập trung đông người. |
Hai người con của Ariitaimai Salmon nằm trong số người bị cách ly tại khu nghỉ mát sau khi trở về từ Sydney. “Đứa lớn theo học đại học còn đứa nhỏ đang học phổ thông tại Australia. Đối với tôi, hai đứa trở về là một sự may mắn ngay cả khi bị cách ly trong hai tuần”, cô Salmon nói.
Salmon là người điều hành và quản lý của chuỗi siêu thị lớn nhất đất nước - Au Bon Marche. Cô đã mất rất nhiều thời gian để trấn an mọi người rằng, siêu thị có đủ thực phẩm để cung cấp cho người dân ngay cả khi đóng cửa biên giới. Au Bon Marche là một trong số ít các doanh nghiệp “sống sót” sau tác động của COVID-19 ở Vanuatu.
Doanh thu từ khách sạn và du lịch chiếm hơn 40% GDP Vanuatu. Nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này đặt câu hỏi, làm thế nào để phục hồi nền kinh tế mà không có khách du lịch. Tàu du lịch đã dừng hoạt động. Air Vanuatu - hãng hàng không quốc gia đã đình chỉ tất cả các chuyến bay trong nước và quốc tế vô thời hạn.
Nhiều nhà hàng, khách sạn tự nguyện đóng cửa trong khi một số nhà hàng khác cố gắng hoạt động trong giới hạn của chính phủ: đóng cửa lúc 19h30, trước khi lệnh giới nghiêm bắt đầu, cấm mọi người ra khỏi nhà trong khoảng thời gian từ 21 giờ tối đến 4 giờ sáng.
Dọc theo con phố chính ở Port Vila, các trạm rửa tay đã được xây dựng bên ngoài cửa hàng, ngân hàng, quán ăn… Theo yêu cầu từ các cơ quan quản lý, tất cả các doanh nghiệp đều phải xây dựng khu rửa tay phục vụ nhân viên và khách hàng.
Những quy định về phòng chống dịch COVID-19 sẽ làm thay đổi nhiều vấn đề mang tính truyền thống văn hóa ở Vanuatu. Thói quen gặp nhau và uống kava – một loại đồ uống truyền thống được yêu thích ở Vanuatu sẽ bị thay đổi. Giờ đây, loại đồ uống này không được phục vụ tại quán mà chỉ bán cho khách hàng mang đi.
"Nếu virus corona xuất hiện, sẽ là một thảm họa"
Ông Russel Tamata, phát ngôn viên của nhóm cố vấn chính phủ phòng chống dịch COVID-19 chia sẻ: “Chúng tôi biết virrus lây lan như thế nào và cách sống, văn hóa của chúng tôi “ủng hộ” sự lây lan của loại virus này.
Nếu virus corona xuất hiện sẽ là một thảm họa. Tại thời điểm này, chúng tôi phải bảo vệ biên giới nghiêm ngặt. Chúng tôi không có tài nguyên và phương tiện để quản lý nếu đại dịch bùng phát. Một lỗi nhỏ nhất cũng sẽ ảnh hưởng rất nặng nề đến chúng tôi”.
Hiện tại, Vila – một trong những bệnh viện chính của đất nước đang chuyển đổi phòng cho bệnh nhân lao thành một phòng cách ly nhưng cũng chỉ có 20 giường bệnh. “Chúng tôi chỉ có sẵn hai máy thở trên toàn quốc. Cả nước hiện có khoảng 60 bác sĩ nhưng hầu hết mới tốt nghiệp.
Gần đây, chúng tôi đã tiếp nhận đợt tăng cường y tá thứ ba từ Quần đảo Solomon để phục vụ sáu tỉnh trên khắp đất nước”, Tamata nói. Được biết, do thiếu y tá, Vanuatu đã phải thuê thêm nhân viên y tế từ Quần đảo Solomon từ giữa năm 2019.
Tamata nói rằng, một trong những thách thức lớn nhất trong công tác phòng chống dịch bệnh là thông tin không kịp thời, có khi sai lệch. Khi Vanuatu tuyên bố tình trạng khẩn cấp kéo dài hai tuần vào ngày 26-3, các phương tiện truyền thông không đưa bài viết nào về COVID-19 trừ khi nhận được yêu cầu từ Văn phòng Quản lý thảm họa quốc gia (NDMO). Chính điều này khiến người dân không được cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời.
“Chúng tôi xác định COVID-19 là một mối đe dọa nhưng nó cũng là thời điểm để kiểm chứng những quyết sách của mình. Chúng tôi đã nỗ lực hướng dẫn người dân thực hành vệ sinh và bây giờ mọi người đang thấy tầm quan trọng của nó. Chúng tôi đã nhận ra những lỗ hổng trong hệ thống luật pháp, đặc biệt là đạo luật về sức khỏe cộng đồng và nhập cư.
Chúng tôi đã trưởng thành trong cách nhận định tình hình và đưa ra quyết định. COVID-19 là mối đe dọa lớn nhưng chúng tôi đã sẵn sàng đối mặt”, ông Russel Tamata nói.
