Bài 3: Hướng đến chuẩn mực và thông lệ quốc tế

Trong đó, các DN tỏ ra khá tin tưởng và đánh giá cao những động thái và nỗ lực tích cực của cơ quan công quyền trong việc đẩy mạnh các cải cách về thủ tục hành chính (TTHC), đặc biệt là thủ tục hải quan, xuất nhập khẩu, nhằm tạo thuận lợi hơn cho DN.

Trong cái nắng như đổ lửa những ngày đầu tháng 4, chúng tôi có mặt tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn KV1- đặt trong Cảng Cát Lái - một trong những cửa ngõ chính của cả nước về hoạt động xuất nhập khẩu, với lưu lượng hàng hoá qua Cảng Cát Lái chiếm tới 60% của TP HCM và 40% so với toàn quốc. Trên đường vào cảng, từng hàng dài xe container nối đuôi nhau ra vào cảng tấp nập, trong khu vực làm thủ tục hải quan cũng nhộn nhịp không kém. Hàng trăm lượt người đang chờ làm thủ tục thông quan hàng hoá, từng giọt mồ hôi lăn dài trên gương mặt những người công chức hải quan lẫn DN để hoàn thiện hồ sơ.

Tất bật là vậy, thế nhưng theo ghi nhận của phóng viên Báo CAND, DN khá hài lòng về những cải cách hành chính, giảm thủ tục thông quan đã tạo đà cho DN phát triển.

Anh Nguyễn Vương Vinh-Trưởng phòng xuất nhập khẩu, Công ty Robot (TP HCM) chia sẻ, DN thường xuyên mở tờ khai tại Chi cục Hải quan CK Cảng Sài Gòn KV 1, trong những năm gần đây DN đã hưởng lợi từ sự cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực hải quan. Từ năm 2014, ngành Hải quan triển khai thực hiện Hệ thống thống quan tự động VNACCS/ VCIS, DN giảm được nhiều chi phí và thời gian, thuận tiện từ khâu khai báo đến truyền tờ khai.

Theo anh Vinh, những nỗ lực trong công tác cải cách TTHC trong lĩnh vực hải quan, đã giúp DN nâng cao sức cạnh tranh. Trong đó, với lô hàng luồng Xanh, DN có thể thông quan ngay tại cửa khẩu. “Thời gian thông quan là điểm nổi trội nhất của hệ thống điện tử hiện nay, trước đây DN truyền tờ khai, có thời điểm mất 1 đến 2 ngày; hiện nay hệ thống mới chỉ mất vài giây. Thủ tục nhanh gọn, thuận lợi đang giảm bớt rất nhiều chi phí cho DN. DN lớn tiết kiệm cả tiền tỷ chứ không ít”, anh Vinh nói.

Thủ tục thông quan thông thoáng, môi trường đầu tư trở nên hấp dẫn.

Phó Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn KV 1- Nguyễn Thị Bông cho biết, mỗi ngày Chi cục tiếp nhận khoảng 1.500 tờ khai xuất nhập khẩu; có khoảng hơn 1.000 DN thực hiện thủ tục hải quan với kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2014 đạt 21,2 tỷ USD, và số thuế thu được 25.477 tỷ, vượt chỉ tiêu do Cục Hải quan TP HCM giao; và trong quý I-2015 đạt 7,2 tỷ USD, thuế thu được 5.788 tỷ USD. Theo bà Bông, công tác cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian thông quan hàng hóa có tác động lớn đến kết quả thu NSNN, hoạt động XNK của DN. Tuy nhiên, thời gian thông quan không chỉ liên quan đến cơ quan Hải quan mà còn liên quan đến các cơ quan quản lý khác. Hiện nay, thời lượng dành cho cơ quan Hải quan chiếm 28%. Về phía cơ quan Hải quan, đơn vị đặt yêu cầu phải thông quan hàng hóa cho DN trong ngày. Với các mặt hàng ít rủi ro, DN được thông quan rất nhanh, còn hồ sơ Vàng, Đỏ công chức Hải quan cố gắng làm nhanh nhất trong ngày tùy vào tính chất phức tạp của hồ sơ. Bà Bông cho rằng, để cải cách thủ tục hành chính, máy móc chỉ là một phần, chủ yếu là con người. Chính vì vậy, việc làm việc ngoài giờ hành chính thường xuyên diễn ra tại đơn vị để giúp DN hoàn thành sớm thủ tục.

Bà Thái Khả Ý- Trưởng phòng Bộ phận kế hoạch, thu mua & XNK Công ty TNHH King Jim Việt Nam (KCN Mỹ Phước 3, thị xã Bến Cát, Bình Dương) cho biết, từ khi áp dụng VNACCS/VCIS, công ty đã có thêm rất nhiều thuận lợi trong thực hiện thủ tục hải quan, đặc biệt là giảm thời gian thực hiện thủ tục và tiết giảm chi phí. Đồng tình với điều này, ông Yu Tomita- Trưởng phòng XNK Công ty TNHH công nghiệp Brother Việt Nam (KCN Phúc Điền, huyện Cẩm Giàng, Hải Dương) cho biết: Từ khi áp dụng VNACCS/VCIS, công ty này cắt giảm được 6.213 phút/tháng (tương đương giảm được hơn 100 giờ/tháng cho khoảng 1.340 tờ khai hải quan (cả XK và NK), với tổng giá trị kim ngạch XK dao động từ 80 triệu USD đến 90 triệu USD.

Cùng chung đánh giá tích cực, anh Nguyễn Thành Sơn, Trưởng phòng XNK - Công ty TNHH Điện Stanley Việt Nam (Hà Nội) cho biết, thủ tục hải quan thời gian qua có nhiều điểm tích cực, giảm tương đối thủ tục không cần thiết cho DN. Đây là khoảng thời gian rất quý, giúp tăng hiệu suất công việc, hiệu suất sử dụng đồng tiền trong hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. 

Trao đổi với PV Báo CAND, Phó Trưởng ban cải cách hiện đại hóa hải quan Kim Long Biên cho biết, để cụ thể hóa các mục tiêu theo yêu cầu của Chính phủ, Tổng cục Hải quan đã định lượng cụ thể các công việc trọng tâm cần đẩy mạnh triển khai để tiếp tục giảm thời gian thông quan, tạo thuận lợi cho cộng đồng DN. 

Cụ thể như, đảm bảo từ 90% đến 95% số thu nộp thuế, lệ phí được thực hiện bằng phương thức điện tử; tỷ lệ các giấy phép trong hoạt động XNK thực hiện trong Cơ chế một cửa quốc gia đạt 50%; tỷ lệ kiểm tra chi tiết hồ sơ tối đa 15% tổng số tờ khai; tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hoá dưới 10% tổng số tờ khai; tỷ lệ các lô hàng được xác định kiểm tra thực tế hàng hoá trên cơ sở phân tích đánh giá rủi ro đạt 60%... Thời gian kiểm tra thực tế hàng hoá qua máy soi container từ 3 đến 5 phút; kiểm tra thủ công kết hợp kiểm tra qua máy soi container từ 30 đến 60 phút…

Rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa ở cả 3 luồng Xanh, Vàng, Đỏ; nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng hệ thống máy móc trang thiết bị phục vụ công tác kiểm tra, kiểm soát, giám sát đã được trang bị… Trong đó, công tác điều tra chống buôn lậu sẽ đẩy mạnh hơn nữa vào việc chống buôn lậu, gian lận thương mại trong việc ngăn chặn các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm trong thực hiện thông quan hàng hóa qua môi trường điện tử bằng việc đẩy mạnh ứng dụng các trang thiết bị nghiệp vụ hiện đại.