Kỳ 1: Bồi đắp vững chắc phòng tuyến ngăn chặn tội phạm ma túy

Chủ động nhận diện sớm nguy cơ

Từ lời giới thiệu của Đại tá Phạm Trường Giang, Phó Giám đốc Công an tỉnh Điện Biên về một đơn vị mũi nhọn trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, chúng tôi tìm đến trụ sở của Phòng CSĐT tội phạm về ma túy Công an tỉnh Điện Biên trong một ngày hè tháng 5 nắng như đổ lửa. Dãy nhà cấp 4 của đơn vị lợp mái tôn nằm khiêm tốn trong khu vực chung với nhiều phòng nghiệp vụ ở ngay cạnh sân bay Điện Biên Phủ đang được xây dựng mở rộng.

Dù đã hẹn trước nhưng cũng phải đợi khá lâu chúng tôi mới gặp được Thượng tá Đỗ Ngọc Minh, Trưởng phòng CSĐT tội phạm về ma túy Công an tỉnh Điện Biên, khi anh vừa có chuyến công tác dài ngày từ xã trở về. Thượng tá Đỗ Ngọc Minh rót chén nước mời PV và cho biết lý do về muộn. Khó có thể nghĩ rằng người đàn ông với dáng vẻ có phần thư sinh cùng nụ cười hiền như một thầy giáo trường làng lại có thời gian đi rừng, ở núi nhiều hơn ở nhà và là “khắc tinh”, nỗi khiếp sợ của tội phạm ma túy trên tuyến Tây Bắc.

Thượng tá Đỗ Ngọc Minh tâm sự, cả Phòng CSĐT tội phạm về ma túy có hàng chục CBCS nhưng trụ sở lúc nào cũng thưa vắng. Đơn giản bởi từ chỉ huy đến CBCS thường xuyên đi cơ sở, xuống dưới bản với bà con. Thời gian các anh đi ít thì một tuần, nhiều có khi lên tới vài tháng, lăn lộn dưới bản, dưới xã cùng Công an xã, huyện bám dân, bám địa bàn để tuyên truyền, triển khai các phương án, kế hoạch đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy tại cơ sở hay đơn giản là tham gia hỗ trợ người dân đang gặp khó khăn về sinh hoạt, cuộc sống. “Lính đánh án ma túy không thể ngồi một chỗ được, phải bám tuyến, bám địa bàn, những đầu mục, công việc “không tên” nhiều lắm”- Thượng tá Đỗ Ngọc Minh cho biết.

Đề cập đến câu chuyện phòng, chống tội phạm ma túy trên tuyến lửa, chuyển hóa địa bàn, xây dựng xã biên giới sạch về ma túy, như chạm đúng vào “mạch chuyện”, Thượng tá Đỗ Ngọc Minh nói say sưa. Với hơn 455,573km đường biên giới, trong đó biên giới Việt Nam – Lào dài tới 414,712km, còn lại là biên giới Việt – Trung dài gần 50km, tỉnh Điện Biên lâu nay vốn được xem là mảnh đất “nóng” về tội phạm ma túy hoạt động. Các xã biên giới có diện tích lớn, địa hình đồi núi hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn, dân cư không tập trung, đời sống kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Bà con nơi đây chủ yếu là đồng bào người dân tộc, trình độ văn hóa, nhận thức còn hạn chế, mối quan hệ thân tộc hay với các đối tượng ở bên kia biên giới khăng khít, dẫn tới dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng, lôi kéo vào con đường phạm tội về ma túy và các tệ nạn xã hội.

Theo đánh giá của Công an tỉnh Điện Biên, trong những năm qua, tình hình tội phạm về ma túy vẫn diễn biến phức tạp, nhất là tội phạm ma túy có yếu tố nước ngoài. Các đường dây, ổ nhóm tội phạm ma túy có xu hướng liên kết chặt chẽ giữa đối tượng trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, cùng với vị trí gần “Tam giác vàng” địa hình chủ yếu là rừng núi hiểm trở, nhiều đường mòn, lối mở, khu vực biên giới, các đối tượng tội phạm ma túy đã triệt để lợi dụng những yếu tố trên để hoạt động. Nguồn ma túy được các đối tượng mua bán, vận chuyển từ Myanmar qua Lào và tìm đủ mọi cách vượt những đường mòn, các tuyến biên giới để xâm nhập vào nội địa. Số lượng người nghiện ma túy dù đã giảm qua từng năm nhưng so với mặt bằng chung nhiều tỉnh, thành phố, thì ở Điện Biên vẫn chiếm tỷ lệ nhiều. Thống kê hiện nay trên địa bàn tỉnh Điện Biên vẫn còn khoảng hơn 6.000 người nghiện và trên 1.000 người sử dụng trái phép chất ma túy.

Đại tá Phạm Trường Giang, Phó Giám đốc Công an tỉnh Điện Biên khẳng định: Công tác đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm trong đó có tội phạm ma túy luôn được Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an tỉnh Điện Biên xác định là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, xuyên suốt. Đặc biệt, mô hình “Xã biên giới sạch ma túy” theo chỉ đạo của Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, đã được Công an tỉnh Điện Biên vận dụng, triển khai xây dựng thực hiện quyết liệt, hiệu quả.

Bám sát những ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, cuối tháng 12/2022, kế hoạch về xây dựng “Xã biên giới sạch về ma túy” trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã được Công an tỉnh Điện Biên triển khai trên toàn các xã biên giới. Kế hoạch của Công an tỉnh Điện Biên đã bám sát vào những chỉ đạo, định hướng, gợi mở rất cụ thể của lãnh đạo Bộ Công an cũng như những đề án, dự án về giải quyết tụ điểm, chuyển hóa địa bàn, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Điện Biên giai đoạn 2022-2025 định hướng đến năm 2030. Nói như vậy để khẳng định một tầm nhìn xuyên suốt có tính chiến lược, lâu dài của lãnh đạo Bộ Công an đối với mảnh đất này trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, tội phạm ma túy.

Vững chắc những “pháo đài” ở xã bản

Chiều muộn, theo chân Thượng tá Đỗ Ngọc Minh, chúng tôi có mặt tại Công an xã Mường Pồn thuộc huyện Điện Biên. Theo lời giới thiệu của chỉ huy Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, xã Mường Pồn được xem là xã biên giới tiêu biểu “sạch” ma túy trong 8 xã biên giới thuộc 4 huyện Điện Biên, Mường Chà, Mường Nhé và Nậm Pồ nằm trong kế hoạch xây dựng mô hình “Xã biên giới sạch về ma túy” của Công an tỉnh Điện Biên. Thiếu tá Lò Văn Hải, Trưởng Công an xã Mường Pồn hào hứng lấy xe máy chở chúng tôi trên con đường mòn ngược lên đỉnh núi, trước khi cả đoàn cuốc bộ lên khu vực ngọn núi cao nhất của xã, giáp ranh với đường biên giới nước bạn Lào.

Đây cũng là cung đường tuần tra khép kín của Công an xã và Bộ đội Biên phòng nhằm chốt chặn, phát hiện, bắt giữ những đối tượng vận chuyển ma túy từ bên kia biên giới có ý định xâm nhập vào nội địa. Thiếu tá Lò Văn Hải cho biết, xã có 6 mốc giới với đường biên giới kéo dài hơn 18km tiếp giáp nước Lào. Trước khi triển khai xây dựng mô hình xã biên giới sạch về ma túy, xã Mường Pồn là một trong những địa bàn trọng điểm, phức tạp loại 2 về ma túy. Do đó, Công an xã đã tham mưu Đảng ủy, UBND xã huy động cả hệ thống chính trị, ban, ngành, đoàn thể và người dân vào cuộc phòng, chống ma túy.  Đến nay, bức tranh về an ninh trật tự trên địa bàn xã Mường Pồn nhất là tội phạm ma túy đã thay đổi rất nhiều, trở thành xã tiêu biểu trong “làm sạch” ma túy ở vùng biên giới.

Nhớ lại khoảng thời gian trước khi Công an chính quy về xã và đặc biệt là triển khai Kế hoạch 1333 của Công an tỉnh Điện Biên về xây dựng xã biên giới sạch về ma túy, Thiếu tá Lò Văn Hải cho biết, dù không có tụ điểm phức tạp về ma túy song qua nắm tình hình trên địa bàn xã có 13 đối tượng bán lẻ ma túy với 1 điểm bán lẻ. Đây cũng là tuyến có tính chất phức tạp về ma túy khi giáp với đường biên giới Việt-Lào. Trên toàn xã có 89 người nghiện, trong đó có 22 người đang điều trị uống Methadone, nhiều người thực hiện cai nghiện tại cộng đồng. Hàng trăm người đã chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương. Số người này chủ yếu đi tù vì liên quan đến ma túy. Người nghiện trên địa bàn vẫn chưa tự giác tham gia các hình thức cai nghiện tự nguyện hoặc ở trung tâm.

Đáng chú ý, sau thời gian cai, nhiều người vẫn tìm cách sử dụng ma túy. “Đặc biệt, xã Mường Pồn có 4 bản vùng cao cách trung tâm xã từ 9-14km và 100% là đồng bào người dân tộc Mông. Địa hình của xã rừng núi hiểm trở, đi lại khó khăn nhất là vào mùa mưa lũ, dân cư phân bố rải rác, có nhiều đường mòn qua lại biên giới đã gây khó khăn cho công tác quản lý, kiểm tra, giám sát của lực lượng chức năng”- Thiếu tá Lò Văn Hải thông tin.

Khi được hỏi đâu là biện pháp để chuyển hóa địa bàn, xây dựng xã biên giới sạch về ma túy, Thiếu tá Lò Văn Hải cho biết, mấu chốt vẫn là công tác điều tra cơ bản, phối hợp với các lực lượng quản lý chặt địa bàn, trên tuyến biên giới; tập trung tuyên truyền, trong đó huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và người dân trong xã cùng vào cuộc phòng, chống tội phạm ma túy. Tại 11 thôn, bản đều có 11 tổ xây dựng mô hình xã biên giới sạch về ma túy, tăng cường công tác trao đổi, chỉ đạo giữa Chủ tịch xã với trưởng bản, các thành viên ban, ngành, đoàn thể địa phương. Một đường dây nóng được thiết lập tại Công an xã Mường Pồn, cùng với đó là 11 hòm thư tố giác tội phạm được đặt ở 11 thôn, bản để nâng cao hiệu quả việc thu thập thông tin liên quan đến tệ nạn ma túy, tạo điều kiện thuận lợi, an toàn cho người dân tham gia tố giác tội phạm ma túy, bảo đảm an ninh trật tự.

Với gần 50 buổi tuyên truyền của lực lượng chức năng đã có sự tham gia của gần 4.000 lượt người dân tham dự, ký cam kết thực hiện nghiêm những quy định của pháp luật trong đó có phòng, chống ma túy. Tại những buổi tuyên truyền này, Công an xã Mường Pồn còn khéo léo lồng ghép những nội dung khác như cấp CCCD, tài khoản định danh điện tử cho công dân, hướng dẫn, hỗ trợ giúp đỡ người dân chăn nuôi, trồng trọt, tăng gia sản xuất, nâng cao văn hóa, chất lượng, đời sống tinh thần, vật chất cho người dân. 

Qua 6 tháng triển khai xây dựng mô hình xã biên giới sạch về ma túy, Công an xã Mường Pồn đã trực tiếp hoặc phối hợp với các lực lượng bắt giữ 13 vụ với 14 đối tượng vi phạm về ma túy; đưa 13 trường hợp nghiện đi cai nghiện. Nhiều trường hợp khác cũng đã xác định tình trạng nghiện, lập hồ sơ đưa đi cai. Đánh giá về vai trò của lực lượng Công an xã và nhất là công tác chuyển hóa địa bàn về ma túy, đồng chí Quàng Văn Tiến, Chủ tịch UBND xã Mường Pồn cho biết: Chỉ sau 6 tháng triển khai thực hiện kế hoạch, xã Mường Pồn từ một địa bàn trọng điểm phức tạp loại 2 về ma túy, đến nay đã có 7/11 bản cơ bản đáp ứng các tiêu chí sạch về ma túy. Chính quyền và Công an xã cùng người dân đang nỗ lực chung tay giải quyết, đem lại bình yên cho bà con dân bản, chặn đứng tội phạm, tệ nạn ma túy xâm nhập vào địa bàn.

(Còn nữa)