Dựa vào dân để phá án hiệu quả
“Bí quyết” căn bản là phải vận động được chính quyền cơ sở cùng người dân tham gia phát triển kinh tế nhưng vẫn bảo vệ môi trường… Chia sẻ với chúng tôi, Thiếu tá Đặng Trần Hoàng, Trưởng phòng Cảnh sát PCTP về môi trường Công an tỉnh Yên Bái chia sẻ.
Từ trung tâm của tỉnh Yên Bái vào đến huyện Văn Yên khoảng 40km nhưng để vào rừng nguyên sinh Nà Hẩu thì phải mất cả ngày đường. Ấy là những lúc thời tiết thuận lợi còn nếu trời mưa thì chỉ có cách duy nhất là quay trở ra… Thế nên, mỗi chuyến công tác của những chiến sĩ Phòng Cảnh sát PCTP về môi trường Công an tỉnh Yên Bái phải kéo dài cả tuần. Có hôm, mấy chục anh em phải ở nhờ trong một chiếc lán của người Mông ở giữa rừng, bữa ăn chủ yếu là lương khô và nước suối. Khó khăn là vậy nhưng anh em đều khắc phục để hoàn thành nhiệm vụ.
Phải đi mới nắm được địa bàn, Trung tá Đinh Đức Thiện, Đội trưởng Đội PCTP về môi trường, tài nguyên, nông nghiệp, ngư nghiệp (Đội 2), Phòng Cảnh sát PCTP về môi trường Công an tỉnh Yên Bái chia sẻ. Yên Bái là tỉnh miền núi có độ dốc lớn, dân cư phân phối không đồng đều, địa hình chia cắt, huyện xa nhất cách trung tâm thành phố gần 200 km đường đèo dốc. Chỉ điều đó thôi cũng phần nào nói lên vất vả của những chiến sĩ Công an tỉnh Yên Bái nói chung, Phòng Cảnh sát PCTP về môi trường nói riêng…
Ngoài Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hẩu, trên địa bàn còn có Khu bảo tồn sinh cảnh Mù Cang Chải nằm trên địa bàn xã Chế Tạo, huyện Mù Cang Chải với nhiều loài động, thực vật quý hiếm nằm trong danh sách cần bảo tồn. Bao đời, bà con người Mông ở vũng lõi sống dựa vào tự nhiên, lấy việc săn bắn, phá rừng làm kế sinh nhai. Các hành vi vi phạm như đốt rừng, chặt cây, xẻ gỗ, lên rừng săn bắt bao đời đã phổ biến. Muốn thay đổi phong tục tập quán đã ăn sâu vào nếp nghĩ trong ngày một, ngày hai không phải dễ dàng…
Muốn bảo vệ môi trường trước hết phải thay đổi nhận thức của chính người dân, giúp họ làm giàu trên chính mảnh đất quê hương, ý thức được việc bảo vệ môi trường, đó là những suy nghĩ của lãnh đạo và CBCS Phòng Cảnh sát PCTP về môi trường Công an tỉnh Yên Bái.
Vạn sự khởi đầu nan, mọi việc ban đầu không dễ dàng. Những ngày đầu, cán bộ trinh sát “cơm nắm, muối vừng” không quản khó khăn, lặn lộn vào từng địa bàn; phối hợp với chính quyền địa phương và ban quản lý các khu bảo tồn vận động bà con. Các buổi họp dân chủ yếu tiến hành vào buổi tối…, việc tuyên truyền làm sao đơn giản, dễ hiểu.
Thiếu tá Đặng Trần Hoàng nhớ lại: Nhiều cuộc họp dân được tổ chức nhưng lúc đầu không phải ai cũng đồng thuận. Trước hết phải phân tích cho người dân hiểu được giữ rừng tức là giữ được cuộc sống ấm no, bình yên cho người dân. Các anh tìm gặp các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong các dòng tộc. Những người dân hiểu rằng muốn an cư, lạc nghiệp thì phải bảo vệ rừng. Từ sự nghi ngại ban đầu, các chiến sĩ Phòng Cảnh sát PCTP về môi trường đã có được sự đồng thuận của người dân, chính quyền địa phương trong việc giữ rừng.
Từ đó, không chỉ bảo tồn các khu sinh thái, nhiều người đã phát triển du lịch, làm giàu trên mảnh đất quê hương... Trên khắp địa bàn Yên Bái, các địa danh như Tú Lệ, Lê Cham được nhiều người biết đến; những cây tre, cây nứa đã trở thành những khu du lịch mang lại công ăn việc làm cho người dân mà vẫn đảm bảo cảnh quan môi trường.
Lúc gặp chúng tôi, Thiếu tá Đặng Trần Hoàng cùng đồng đội vừa trở về sau chuyến công tác dài ngày, theo đuổi một chuyên án vận chuyển động vật hoang dã lớn nhất từ trước đến nay. Kể về quá trình trinh sát đến khi vụ án được khám phá thành công, anh thường nói về những vất vả của anh em.
Trước đó, qua công tác nắm tình hình, các trinh sát có thông tin về một đường dây mua bán, vận chuyển động vật hoang dã quy mô lớn từ Hà Giang, Tuyên Quang về Yên Bái tiêu thụ. Đối tượng tham gia vào đường dây là Hoàng Văn Chương (SN 1976, trú tại thôn Đồng Hương, xã Đồng Yên, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang).
Để trốn tránh sự phát hiện của Công an, các đối tượng trong đường dây trong quá trình di chuyển thường xuyên thay đổi địa bàn và phương tiện. Quá trình phá án, các trinh sát đã thu giữ gần 100 cá thể rắn. Đây là đường dây buôn bán trái phép động vật hoang dã lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Trong số tang vật thu giữ có những cá thể hổ mang nằm trong dạng bảo tồn quý hiếm; việc bắt giữ gặp nguy hiểm bởi có loại rắn có nọc cực độc…
Khó khăn là thế, vất vả là vậy nhưng những kết quả đơn vị đạt được thật đáng ghi nhận: Trong 2 năm (2020 - 2021), lực lượng Cảnh sát PCTP về môi trường Công an tỉnh Yên Bái đã phát hiện, xử lý 242 vụ tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm và vi phạm khác.
Cụ thể: đã phát hiện, bắt giữ chuyển Cơ quan điều tra khởi tố 1 vụ, 1 bị can về hành vi vận chuyển trái phép pháo nổ; ra quyết định khởi tố 6 vụ án hình sự về hành vi hủy hoại rừng và vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; lập hồ sơ, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 235 vụ (22 tổ chức, 224 cá nhân) vi phạm pháp luật về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm phạt tiền 1.198.675.000 đồng nộp ngân sách Nhà nước.
Trả về tự nhiên 1 cá thể rắn là loài rắn hổ mang một mắt kính, 1 cá thể rùa đất, 4 cá thể rắn là loài hổ mang chúa, 1 cá thể cu li nhỏ, 1 cá thể rùa đầu to, 7 cá thể kỳ đà.
