Liên Hiệp Quốc ký thỏa thuận bí mật với Myanmar
Hồi cuối tháng 5, LHQ đã ký một thỏa thuận phác thảo với Myanmar nhằm cho phép hàng trăm ngàn người Hồi giáo Rohingya trú ẩn ở Bangladesh trở về an toàn có lựa chọn, nhưng không đưa ra chi tiết về thỏa thuận này. Đến ngày 29-6, Reuters đã tiếp cận được một bản sao biên bản ghi nhớ (MoU) đã được thống nhất giữa LHQ và chính quyền Myanmar. Bản MoU này cũng bị rò rỉ trực tuyến.
 |
Quyền công dân và quyền của những người tị nạn trở về Myanmar là những điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán về thỏa thuận khôi phục quyền tiếp cận vào bang Rakhine cho các cơ quan LHQ. LHQ đã bị cấm tiếp cận Rakhine, nơi bị tàn phá vì xung đột, kể từ tháng 8 năm ngoái. Biên bản ghi nhớ viết: “Những người trở về sẽ được hưởng quyền tự do di chuyển giống như tất cả các công dân Myanmar khác ở bang Rakhine, phù hợp với các luật và quy định hiện hành”.
Các nhà lãnh đạo tị nạn và các nhóm nhân quyền nói thỏa thuận không đảm bảo các quyền cơ bản cho người Rohingya, khi có khoảng 700.000 người đã bỏ trốn do xung đột. Laura Haigh, thuộc Tổ chức Ân xá Quốc tế Myanmar, cho biết: “Như vậy, việc hồi hương người Rohingya về Rakhine có nghĩa là đưa họ trở lại trạng thái bị phân biệt chủng tộc - một nơi mà họ không thể tự do đi lại và đấu tranh để tiếp cận trường học, bệnh viện và công việc. Không có gì trong tài liệu này cung cấp bất kỳ đảm bảo rằng điều này sẽ thay đổi".
UNHCR, Cơ quan Tị nạn của LHQ, trước đây đã gọi bản MoU nói trên là "bước đầu tiên và cần thiết để thiết lập một khuôn khổ hợp tác" với chính phủ. Reuters đã xác nhận nội dung của MoU với các nguồn tại 2 tổ chức phi chính phủ quốc tế. Dự thảo ngày 30-5 mà Reuters tiếp cận được viết một ngày trước khi thỏa thuận được ký kết.
 |
Các nhóm nhân quyền và cơ quan viện trợ cho biết Cao ủy LHQ về Người tị nạn và Chương trình Phát triển LHQ đã dành hàng tháng đàm phán thỏa thuận, nhưng không giành được những nhượng bộ mạnh từ Chính phủ Myanmar, đặc biệt là các vấn đề về quyền công dân và tự do di chuyển. Đại đa số người Phật giáo Myanmar không công nhận người Rohingya là một nhóm dân tộc bản địa, và vì thế phủ nhận hầu hết quyền công dân của họ. Chính phủ đề cập đến họ là "Bengalis", một thuật ngữ ngụ ý rằng họ là những người đến từ Bangladesh, mặc dù nhiều người đã chứng minh nguồn gốc của họ là đã ở Myanmar hàng thế hệ.
Bản ghi nhớ không dùng từ Rohingya khi đề cập đến những người tị nạn, yêu cầu chính phủ “cấp cho tất cả những người hồi hương giấy tờ tùy thân thích hợp và đảm bảo con đường rõ ràng và tự nguyện cho quốc tịch đối với những người đủ điều kiện”.
Nhưng hầu hết các nhà lãnh đạo Rohingya nói rằng họ sẽ không trở lại nếu không có sự bảo đảm của quốc tịch và từ chối Thẻ Xác minh Quốc gia, một tài liệu nhận dạng thay thế mà Myanmar đã buộc họ chấp nhận, nói rằng họ phân loại cư dân là người nhập cư mới và không cho phép du lịch tự do.
Mohibullah, Chủ tịch Hiệp hội Hòa bình và Nhân quyền Arakan Rohingya, một tổ chức của người Rohingya có trụ sở tại các trại tị nạn ở Bangladesh, cho biết: “Chúng tôi rất tức giận với bản MoU này. Nó không đề cập đến Rohingya. Ngoài ra, nó còn nói di chuyển tự do trong bang Rakhine, nhưng điều đó rất khó cho chúng tôi. Chúng tôi sẽ không chấp nhận MoU này".
