Đi tìm sự thật về thảm họa tàu ngầm Kursk của Nga

Thứ Năm, 19/12/2019, 16:37
Năm 2000, một trong những tai nạn tàu ngầm thời bình tồi tệ nhất từng xảy ra ngoài khơi nước Nga. Một vụ nổ lớn đã đánh chìm tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân khổng lồ Kursk, làm chết hầu hết thủy thủ đoàn và khiến gần 20 người sống sót mắc kẹt hàng trăm mét dưới nước. Một đội cứu hộ quốc tế được tập hợp để cứu các thủy thủ, nhưng không thể tiếp cận họ kịp thời.


Colin Firth đã đóng vai chính trong một bộ phim mới về thảm họa mang tên “Kursk”, được phát hành năm 2018. Nhưng câu chuyện thật sự về thảm kịch vẫn mãi là bí mật.

Thợ săn tàu sân bay

Một trong những lo lắng lớn nhất của Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh là đội tàu sân bay của Mỹ. Liên Xô đã xem các tàu sân bay của Mỹ vừa là nền tảng phân phối có khả năng thực hiện các cuộc không kích hạt nhân chống lại đất mẹ vừa là thợ săn của hạm đội tên lửa đạn đạo hạt nhân của nước này. Vì vậy, Liên Xô đã chi một khoản tiền khổng lồ cho các hệ thống vũ khí nhằm săn lùng các tàu sân bay Mỹ trong thời chiến.

13 tàu ngầm Oscar I và Oscar II đã được chế tạo, bao gồm K-141, còn được gọi là Kursk.

Các tàu ngầm lớp Antey là một trong những giải pháp như vậy. Những chiếc tàu ngầm này, được NATO đặt biệt danh “Oscar II”, là một lớp lớn các tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân được thiết kế để tiêu diệt các tàu lớn, đặc biệt là tàu sân bay. 

Những chiếc Oscar II dài 508 feet (154,8m), chiều ngang gần 60 feet (18m) và lượng choáng nước 19.400 tấn, gấp đôi so với tàu khu trục. Để theo kịp các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân của Mỹ, tàu ngầm Liên Xô được cung cấp năng lượng bởi hai lò phản ứng hạt nhân OK-650, có khả năng cung cấp 97.990 mã lực cho tàu. Sức mạnh như vậy giúp chúng đạt tốc độ tối đa 33 hải lý dưới nước.

Những chiếc Oscar II rất lớn vì chúng mang theo những tên lửa lớn. Mỗi chiếc tàu ngầm mang theo 24 tên lửa P-700 Granit, bản thân chúng có kích thước bằng một chiếc máy bay nhỏ dài 33 feet (10m) và nặng 15.400 lbs (7 tấn) mỗi chiếc. 

Các tên lửa có tốc độ tối đa Mach 1.6, tầm bắn 388 dặm, và sử dụng hệ thống nhắm mục tiêu vệ tinh Legenda (nay không còn tồn tại) vào các mục tiêu hàng không mẫu hạm. 

Một Granit có thể mang 1.653 lb (750kg)) đầu đạn nổ thông thường (đủ để làm hỏng tàu sân bay) hoặc đầu đạn 500 kiloton (đủ để làm bay hơi tàu sân bay chỉ bằng một phát bắn).

Hỏng ngư lôi

Kursk được hoàn thành vào năm 1994 và được giao cho Hạm đội phương Bắc của Nga. Ngày 15-8-2000, Kursk đã tham gia vào một cuộc tập trận hạm đội lớn, cùng với tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov và tàu khu trục Pyotr Velikity. Kursk được trang bị đầy đủ tên lửa và ngư lôi Granit và thực hiện một cuộc tấn công mô phỏng vào Kuznetsov.

Vào lúc 11giờ 20 phút sáng giờ địa phương, một vụ nổ dưới nước làm rung chuyển khu vực tập trận, sau đó 2 phút xuất hiện một vụ nổ thậm chí còn lớn hơn. Một trạm giám sát địa chấn Na Uy đã ghi lại vụ nổ. Một tài khoản Nga tuyên bố chiếc khu trục 28.000 tấn Pyotr Velikiy đã rung chuyển từ vụ nổ đầu tiên.

Một bức ảnh ngày 19-10-1999 của sĩ quan chỉ huy Kursk, Gennady Lyachin, chào sau một cuộc tuần tra ở biển Địa Trung Hải.
Một người đàn ông cắm hoa trong buổi lễ kỷ niệm tại một đài tưởng niệm phi hành đoàn tàu ngầm hạt nhân Kursk ở Moscow, Nga, ngày 12-8-2015.

Bị tấn công bởi vụ nổ, Kursk chìm dưới 354 feet (hơn 100m) nước ở góc thẳng đứng 20 độ. Một trong những vụ nổ đã xé toạc một lỗ lớn ở mũi trước của tàu, gần khoang ngư lôi. 

Một hội đồng điều tra của Hải quân Nga sau đó đã xác định rằng một trong những ngư lôi siêu hạng nặng Type 65-76A của tàu ngầm đã phát nổ, gây ra vụ nổ. 

Vụ nổ có khả năng gây ra bởi một mối hàn bị lỗi không thể giữ buồng nhiên liệu hydro peroxide lại với nhau. Giống như nhiều ngư lôi, Type 65-76A đã sử dụng hydro peroxide làm nhiên liệu dưới nước. Điều nguy hiểm là hợp chất hóa học này có thể trở thành chất nổ nếu tiếp xúc với các hợp chất hữu cơ hoặc lửa.

Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ, "Hydrogen peroxide không phải là chất dễ cháy nhưng có thể gây ra sự đốt cháy tự nhiên các vật liệu dễ cháy và tiếp tục hỗ trợ quá trình đốt cháy vì nó giải phóng oxy khi bị phân hủy". 

Trong một ví dụ được ghi lại bởi NLM, "Rò rỉ 35% hydro peroxide trên pallet gỗ gây ra sự đánh lửa sau khi nó được di chuyển. Hỏa hoạn mặc dù hạn chế về diện tích, rất khốc liệt và mất một thời gian để dập tắt. Rò rỉ 50% peroxide vào các pallet hỗ trợ dưới tấm polythene dẫn đến đánh lửa tự phát và hỏa hoạn dữ dội.

Khoảnh khắc định mệnh

Vậy chuyện gì đã xảy ra trên tàu Kursk? Chuỗi sự kiện có khả năng xảy ra như thế này: Một vụ rò rỉ hydro peroxide đã bắt đầu một vụ hỏa hoạn, từ đó kích nổ Type 65-76A với 900-lb đầu đạn nổ cao. Điều này có lẽ đã bắt đầu luồng gió trong thân tàu phía trên phần ngư lôi. Vụ nổ thứ hai là tiếng nổ của các ngư lôi còn lại trên tàu ngầm.

Vụ chìm tàu Kursk đã không giết được tất cả 118 thuyền viên của nó, ít nhất là không ngay lập tức. Một trong những sĩ quan tàu, Trung úy Dmitri Koselnikov đã để lại một ghi chú 2 giờ sau vụ nổ thứ hai ghi lại 23 người sống sót. 

Mặc dù có một nỗ lực cứu hộ được tổ chức vội vàng, bao gồm các đội cứu hộ của Anh và Na Uy, Chính phủ Nga đã không thể tiếp cận kịp thời với bất kỳ ai sống sót. Xác tàu ngầm đã được phục hồi vào năm 2001 và quay trở lại xưởng đóng tàu ngầm của Hải quân Nga tại Roslyakovo.

Thuyết âm mưu

Trong khi hầu hết các chuyên gia đồng ý rằng một ngư lôi đã phát nổ, họ khác nhau về nguyên nhân gây ra vụ nổ. Nhiều người Nga đã không tin rằng Kursk có thể dễ dàng bị đánh chìm như vậy. Thảm kịch đã sinh ra một số lý thuyết âm mưu hoang dã để giải thích thảm họa. Một giả thuyết được đưa ra là một vụ nổ nằm trong các bể chứa không khí áp suất cao được sử dụng để thổi các thùng dằn, nằm gần các ống phóng ngư lôi.

Các ấn phẩm chính thống như Der Spiegel, Berliner Zeitung và Thời báo Chủ nhật tuyên bố sở hữu tài liệu chứng minh rằng tàu ngầm đã bị trúng tên lửa do Pyotr Velikiy bắn. Đây là cuộc tập trận hải quân lớn nhất mà Hải quân Nga đã thực hiện nhiều hơn một thập kỷ, làm tăng cơ hội xảy ra sự cố hỏa hoạn từ đạn "phe ta". 

Các giả thuyết khác bao gồm gián điệp Chechen, lỗi của con người, phá hoại, và Kursk đang thử nghiệm một ngư lôi bí mật hàng đầu mới, Shkval (Squall), có khả năng đạt tốc độ vượt quá 200 hải lý/giờ (370 km/giờ). Một giả thuyết khác là tàu Mỹ USS Memphis đã bắn ngư lôi vào Kursk.

Một bức ảnh ngày 19-10-1999 của sĩ quan chỉ huy Kursk, Gennady Lyachin, chào sau một cuộc tuần tra ở biển Địa Trung Hải

13 tàu ngầm Oscar I và Oscar II đã được chế tạo, bao gồm K-141, còn được gọi là Kursk

Một người đàn ông cắm hoa trong buổi lễ kỷ niệm tại một đài tưởng niệm phi hành đoàn tàu ngầm hạt nhân Kursk ở Moscow, Nga, ngày 12-8-2015.

Hòn Rồng
.
.
.