Mạnh tay xử lý vi phạm trên không gian mạng
Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 72/2013/NĐ-CP và Nghị định 27/2018/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng đang được Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) lấy ý kiến nhân dân và dự kiến sẽ trình Chính phủ trong tháng 10/2023. Đáng chú ý, các điểm mới bổ sung trong dự thảo Nghị định đều hướng tới việc mạnh tay hơn với các hành vi vi phạm, đồng thời tăng cường các biện pháp nhằm bảo vệ người dùng trên không gian mạng.
Theo dự thảo Nghị định thay thế, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cung cấp thông tin trên mạng phải thực hiện ngăn chặn, gỡ bỏ các nội dung vi phạm pháp luật ảnh hưởng đến an ninh quốc gia khi có yêu cầu của Bộ TT&TT.
Trong trường hợp không xử lý theo yêu cầu, Bộ TT&TT sẽ triển khai các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các trang thông tin điện tử, ứng dụng, nền tảng cung cấp dịch vụ. Bên cạnh việc ngăn chặn, gỡ bỏ các nội dung vi phạm pháp luật, Bộ TT&TT đề xuất bổ sung thêm quy định yêu cầu các mạng xã hội tạm khóa hoặc khóa vĩnh viễn các tài khoản mạng xã hội, trang cộng đồng, nhóm cộng đồng, kênh nội dung thường xuyên vi phạm hoặc vi phạm nghiêm trọng ảnh hưởng an ninh quốc gia. Quy định này sẽ giúp giải quyết cơ bản nguồn vi phạm, giảm thời gian và nguồn lực của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện chặn gỡ từng nội dung vi phạm.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định thay thế cũng yêu cầu dác doanh nghiệp phải ngừng hoặc tạm ngừng cung cấp dịch vụ đối với tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ Internet để cung cấp nội dung vi phạm pháp luật trên không gian mạng theo yêu cầu của Bộ TT&TT. Đây được xem là biện pháp xử lý nhanh với những cá nhân, tổ chức sử dụng dịch vụ Internet để cung cấp nội dung chống phá Đảng và Nhà nước trên môi trường mạng, nhất là sử dụng dịch vụ livestream trên các mạng xã hội.
Một điểm mới đáng chú ý khác là trong dự thảo Nghị định thay thế là Bộ TT&TT cũng đã bổ sung thêm quy định về quản lý livestream theo hướng chỉ các mạng xã hội có giấy phép (tổ chức, doanh nghiệp trong nước) hoặc có thông báo hoạt động với Bộ TT&TT (tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài cung cấp xuyên biên giới tại Việt Nam) mới được cung cấp dịch vụ phát video trực tuyến. Các hoạt động chuyên ngành cung cấp dưới hình thức livestream phải tuân thủ quy định về pháp luật chuyên ngành.
Theo lý giải của Bộ TT&TT, phát video trực tuyến (livestream) là tính năng mới đang phát triển mạnh thời gian gần đây trên các nền tảng mạng xã hội. Đây là tính năng đặc biệt hiệu quả trong việc bán hàng online, quảng cáo. Hình thức thông tin này có khả năng tác động, ảnh hưởng nhanh tới xã hội. Do vậy, việc bổ sung quy định để quản lý là cần thiết.
Mặt khác, trên mạng xã hội hiện đang tồn tại nhiều tin giả, tin xấu độc, thông tin bôi nhọ, xúc phạm uy tín, danh dự nhân phẩm tổ chức, cá nhân, tuyên truyền mê tín dị đoan, các nội dung vi phạm bản quyền gây ảnh hưởng tới danh dự, uy tín của tổ chức, doanh nghiệp và quyền lợi của người dùng mạng xã hội. Do đó, dự thảo Nghị định thay thế của Bộ TT&TT đã bổ sung một số quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của người dùng và đảm bảo sự công bằng giữa doanh nghiệp trong và ngoài nước khi cung cấp dịch vụ tại Việt Nam.
Cụ thể, mạng xã hội phải công khai mô tả quy trình, phương thức phân phối nội dung trên nền tảng của mình để người dùng được biết và cân nhắc sử dụng. Mạng xã hội phải có bộ phận tiếp nhận, xử lý các khiếu nại của người dùng và chỉ cho phép người dùng tại Việt Nam từ 16 tuổi trở lên đăng ký tài khoản. Các mạng xã hội trong nước và mạng xã hội xuyên biên giới phải cung cấp công cụ tìm kiếm, rà quét nội dung trên nền tảng của mình theo yêu cầu của Bộ TT&TT. Điều này nhằm tăng hiệu quả, hiệu lực quản lý Nhà nước trên không gian mạng.
Ngoài ra, hiện nay tội phạm lừa đảo trên không gian mạng có xu hướng gia tăng. Trước thực tế đó, Bộ TT&TT bổ sung quy định mới về việc các mạng xã hội phải xác thực người dùng qua số điện thoại di động tại Việt Nam khi đăng ký tài khoản. Việc xác thực người dùng sẽ tạo thuận lợi cho cơ quan chức năng trong việc giám sát, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm, đảm bảo hiệu quả quản lý, đồng thời nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dùng mạng xã hội khi đăng tải nội dung lên mạng.Việc bổ sung quy định mới sẽ tạo sự đồng bộ trong việc xác thực người dùng đối với cả mạng xã hội trong và ngoài nước.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc yêu cầu các tổ chức trong và ngoài nước gỡ bỏ ngay lập tức thông tin vi phạm và khoá các tài khoản vi phạm sẽ góp phần giải quyết được rất nhiều vấn đề, đặc biệt sẽ góp phần tích cực làm sạch không gian mạng. Với các biện pháp cứng rắn và khá mạnh tay này, các nền tảng sẽ quản lý chặt các thông tin của người dùng đưa lên hơn và người dùng cũng sẽ có trách nhiệm hơn với các nội dung mà mình tạo ra.