Nguy cơ đụng độ giữa Nga - Mỹ trên chiến trường Syria

Phát biểu trước báo giới hôm 31-10, người phát ngôn Lầu Năm Góc Peter Cook cho biết, vụ chiến đấu cơ của Mỹ và Nga suýt va chạm ở Syria hồi giữa tháng 10 là vụ việc xảy ra trên không trung trong cự ly gần nhất giữa lực lượng không quân hai nước và chính điều này khiến Mỹ đặc biệt quan ngại. Cụ thể, hai máy bay chiến đấu này chỉ cách nhau khoảng 0,8km và là loại máy bay trinh sát E-3 Sentry của Mỹ và Su-35 của Nga.

Ông Peter Cook cũng nói lại lời kể của phi công Mỹ rằng máy bay của Nga bay ngang qua trước đầu máy bay trinh sát của Mỹ và rằng viên phi công này đã thấy được vệt khói trắng ở sau máy bay Nga. Tuy nhiên, quan chức cả hai nước đều đã có liên lạc kịp thời sau vụ việc này và thống nhất rằng đây là sự cố vô ý chứ không phải hành động thù địch có chủ ý.

Ông Peter Cook cũng khẳng định, hai nước đang tiếp tục trao đổi để đảm bảo những vụ việc như thế này sẽ không bị tái diễn. Nguồn tin từ hãng AP thì cho rằng, sự cố nói trên xảy ra hôm 17-10 trên bầu trời gần thành phố Deir al-Zor của Syria.

Trung tướng không quân Mỹ Jeff Harrigan giải thích rằng có thể do phi công Nga đã không nhìn thấy máy bay của Mỹ do trời tối  và máy bay bay trong điều kiện không đèn. Nhưng theo ông Jeff Harrigan, sau vụ việc này, cần phải có những chấn chỉnh và thỏa thuận mới giữa Nga và liên quân chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) do Mỹ dẫn đầu về việc trao đổi thông tin điều động máy bay chiến đấu.

Và khi vụ việc chưa kịp lắng xuống thì Gám đốc Cơ quan tình báo quốc gia Mỹ James Clapper lại “đổ thêm dầu vào lửa” bằng tuyên bố: “Tôi sẽ không loại trừ khả năng Nga sẽ bắn hạ máy bay Mỹ nếu họ cảm thấy điều đó đe dọa đến lực lượng của họ dưới mặt đất. Nga đã triển khai hệ thống phòng không rất hiện đại và có khả năng hoạt động tốt tại Syria. Nếu không sử dụng dến hệ thống phòng không này, Moscow sẽ không bao giờ thiết lập nó tại Syria”…

Máy bay F-15 của Mỹ và chiếc T-95 Bear của Nga bay sát nhau trong cuộc tập trận ở bờ Tây Alaska năm 2008. Ảnh: US Air Force.

Theo các nhà phân tích, sự cố trên không này có thể khiến căng thẳng trong quan hệ Nga-Mỹ ngày càng gia tăng. Điều đó cũng cho thấy, sự phối hợp giữa Moscow và Washington trong việc thông báo hoạt động bay là chưa tốt bởi trước đó, hai bên đã thiết lập đường dây nóng để tránh việc cùng thực hiện nhiệm vụ trên cùng một vùng trời tại Syria.

Trước khi giới chức Lầu Năm Góc công khai về mối lo ngại của mình thì hôm 29-10, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov cho biết, Lực lượng không quân vũ trụ Nga đã yêu cầu Washington giải thích vụ việc và phía Mỹ đã đưa ra lời xin lỗi.

Ông Igor Konashenkov còn nhấn mạnh rằng, phi hành đoàn máy bay AWACS E-3 của Mỹ đã vi phạm luật khi áp sát nguy hiểm máy bay SU-35 của Nga và rằng Moscow rất ngạc nhiên trước mưu toan của chỉ huy quân đội Mỹ đổ trách nhiệm về vụ việc cho lực lượng không quân vũ trụ Nga.

Chưa hết, ông Igor Konashenkov còn chỉ rõ, Nga đã thông báo trước cho Mỹ về chuyến bay của chiếc SU-35 cũng như số liệu về độ cao của chuyến bay… Nhiều tướng lĩnh khác của Nga cũng cùng chung quan điểm rằng Washington nên bỏ thói quen “đổ lỗi cho người khác” và nhìn thẳng vào sự thật. Tổng thống Nga Vladimir Putin còn nhấn mạnh, Mỹ và các đồng minh phải chịu trách nhiệm đầu tiên cho tình hình hiện nay ở Syria nói riêng và khu vực nói chung.

Hiện Nga và Mỹ đang gia tăng bất đồng về tình hình ở Syria. Mỹ và các nước phương Tây nghi ngờ Nga tiến hành không kích ở điểm nóng Aleppo còn Moscow thì nói đã dừng không kích từ hôm 18-10.

Hôm 29-10, Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố sẵn sàng hành động với các đối tác, kể cả Mỹ trên các phương diện nhằm giải quyết sớm cuộc khủng hoảng tại Syria nhưng sự hợp tác này phải tiến hành trên cơ sở bình đẳng, tuân thủ các nguyên tắc và thể hiện tinh thần trách nhiệm với những cam kết của mình.