Cải thiện quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ trước thềm chuyến thăm của Tổng thống Erdogan

• Thổ Nhĩ Kỳ bắn thử thành công tên lửa "Bão táp"
• Nga và Thổ Nhĩ Kỳ chính thức khôi phục quan hệ ngoại giao
• Thổ Nhĩ Kỳ phớt lờ NATO, đạt thoả thuận mua S-400 của Nga

Bên lề cuộc gặp trước thềm hội nghị quốc tế về Somalia, tại Thủ đô London, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis đã có một cuộc hội kiến kéo dài 30 phút, trong đó nêu rõ quan điểm và kế hoạch từng bước cải thiện mối quan hệ vốn đang bị đóng băng giữa Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ, kể từ sau cuộc đảo chính bất thành tại Ankara hồi tháng 7 năm ngoái.

Hãng tin AP dẫn lời của người phát ngôn Lầu Năm Góc Dana White cho biết, cuộc gặp hôm 11-5 vừa qua là cuộc gặp cấp cao nhất giữa giới chức hai nước kể từ khi Mỹ tuyên bố sẽ vũ trang cho lực lượng người Kurd ở Syria, vốn bị chính quyền Ankara coi là khủng bố. Cũng theo Dana White thì sự bất đồng giữa Washington-Ankara về lực lượng người Kurd xuất hiện từ cuối năm ngoái, khi Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, lực lượng người Kurd ở Syria có liên hệ với đảng Công nhân người Kurd trong nước vốn bị liệt vào danh sách tổ chức khủng bố.

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis trong cuộc gặp gỡ ở London (Anh) hôm 11-5. Ảnh: Getty.

Còn Mỹ thì coi lực lượng người Kurd ở Syria như một đồng minh hữu ích nhất trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Hôm 10-5, Phó Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Nurettin Canikli một lần nữa lại bày tỏ hy vọng rằng Mỹ sẽ chấm dứt chính sách hỗ trợ các lực lượng người Kurd này và coi việc Washington vũ trang cho người Kurd là điều không thể chấp nhận được.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cũng bày tỏ quan điểm như vậy và nói: "Tôi rất kỳ vọng sai lầm này sẽ được hủy bỏ ngay lập tức". Vì thế, cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ, theo người phát ngôn Lầu Năm Góc, là cách để xoa dịu mọi mâu thuẫn đang có nguy cơ bùng phát và là cơ hội để Washington tái khẳng định cam kết của mình với Thổ Nhĩ Kỳ - một đồng minh thân cận của Mỹ trong tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Đài CNN của Mỹ thì cho hay, tại cuộc gặp này, Mỹ- Thổ Nhĩ Kỳ cũng  đã một lần nữa khẳng định sự ủng hộ hòa bình, ổn định tại Iraq và Syria. Riêng vấn đề lực lượng người Kurd thì cả hai không thông tin cụ thể cho báo chí nên cũng không rõ các nhà lãnh đạo hai bên có bàn thảo vấn đề này hay không.

Tuy nhiên, theo nhận định của giới quan sát, những bước đi gần đây cho thấy cả Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đều đang rất nỗ lực thu hẹp khoảng cách và xóa nhòa những bất đồng đang có. Đầu tiên là việc Mỹ tỏ tín hiệu hợp tác tốt hơn với Thổ Nhĩ Kỳ trong vấn đề Giáo sĩ Gulen.

Trước cuộc gặp với Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis còn nhấn mạnh: "Chúng tôi sẽ hợp tác chặt chẽ với Thổ Nhĩ Kỳ để ủng hộ vấn đề an ninh của nước này tại biên giới phía Nam của họ. Chúng tôi sẵn sàng thảo luận các lựa chọn và sẽ hợp tác cùng nhau để giải quyết bất cứ lo ngại nào. Tôi không hề lo ngại về mối quan hệ giữa Mỹ -Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù còn nhiều bất đồng nhưng chúng tôi sẽ dần giải quyết được”.

Ông James Mattis được cho là cũng đã điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Fikrit Isik, sau khi Lầu Năm Góc thông báo Washington sẽ vũ trang cho lực lượng Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG), để hỗ trợ chiến dịch tái chiếm thành phố Raqqa của Syria từ tay IS. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ khi đó cam kết, các trang thiết bị được cung cấp cho các lực lượng dân chủ Syria (SDF), một liên quân Arab-Kurd sẽ có giới hạn và phụ thuộc và từng nhiệm vụ cụ thể.

Tiếp đó, vào ngày 16-5 tới, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan sẽ có chuyến công du Mỹ và gặp gỡ với người đồng cấp Mỹ Donald Trump. Ông Tayyip Erdogan được cho là sẽ bày tỏ quan điểm mạnh mẽ của Thổ Nhĩ Kỳ trong vấn đề người Kurd và có thể sẽ yêu cầu Mỹ lựa chọn giữa mối quan hệ đồng minh với Ankara hoặc việc ủng hộ YPG.

Ông Tayyip Erdogan nói: "Chúng tôi muốn tin rằng các đồng minh của chúng tôi muốn đứng về phía chúng tôi chứ không phải đứng về phía một tổ chức khủng bố. Tôi sẽ trình bày rõ lập trường này cũng như những quan ngại của chúng tôi về quyết định của Tổng thống Donald Trump vào ngày 16-5 tới".