Thiếu hụt thuốc đặc hiệu cho bệnh nhân sốt xuất huyết nặng

Theo phác đồ của Bộ Y tế, bệnh nhân SXH nặng được truyền dung dịch cao phân tử gồm Dextran 40, Dextran 70, HES 200.000 dalton. Nhưng 3 loại dịch truyền trên đều khan hiếm trong 2 năm nay. Bộ Y tế cho phép cơ sở y tế sử dụng HES 130.000 dalton để thay thế. Tuy nhiên, nhiều bác sĩ khẳng định, HES 130.000 không thể hiệu quả bằng Dextran 40, 70 và HES 200.000. Dù vậy, họ không còn phương án khác.

Ngày 14/6, Bệnh viện Nhi Đồng Nai đang điều trị cho 130 bệnh nhi SXH với 30 ca sốc, tụt huyết áp. Tại Đồng Nai đã ghi nhận 5 ca tử vong, chỉ sau Bình Dương và TP Hồ Chí Minh.

Để khắc phục, từ nhiều tháng trước, các bác sĩ tại đây đã được đào tạo sử dụng dung dịch HES 130.000 thay cho cao phân tử quen thuộc. Bên cạnh đó, phải kết hợp thêm albumin hoặc kỹ thuật khác để bệnh nhân được điều trị tốt nhất trong hoàn cảnh thiếu thuốc.

Tại TP Hồ Chí Minh, nhiều bệnh viện cũng đều dùng HES 130.000 dalton cho bệnh nhân sốc SXH. Dược sĩ Lê Phước Thành Nhân, Trưởng khoa Dược, Bệnh viện Lê Văn Thịnh cho hay, thuốc đã cạn nguồn cung ứng 2 năm qua. Mới đây, bệnh viện còn phải tiêu hủy vài chục chai Dextran 40 vì hết hạn sử dụng. Vì thực tế, khi có thuốc thì không có người bệnh SXH nặng, thuốc bỏ không. Khi dịch bùng phát, thuốc lại khan hiếm.

Được biết, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã đăng ký mua Dextran 40 cho các bệnh viện nhưng phải chờ đặt hàng từ 6-8 tháng để đơn vị sản xuất cung ứng.

Theo TS. Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế, dung dịch HES 130.000 dalton đang dùng khó có thể đảm bảo hiệu quả như các cao phân tử cũ (Dextran 40, 70, HES 200.000), nhưng đây là tình thế bắt buộc. Hiện nay, chỉ có Thái Lan sản xuất dung dịch cao phân tử Dextran 40, 70. Vì vậy, sớm nhất tháng 12/2022 mới có thể có thuốc. Điểm khó là, dịch truyền này chỉ dùng riêng cho bệnh nhân SXH nặng, không thể điều chuyển điều trị bệnh lý khác. Hạn sử dụng ngắn, khi không có bệnh nhân nặng cần dùng, sẽ phải tiêu hủy thuốc vì hết hạn.

Dược sĩ Lê Phước Thành Nhân cho rằng, nên tính toán cơ chế đặc biệt với dung dịch cao phân tử này. Ví dụ, mua thuốc với mục tiêu chống dịch rồi xây dựng một kho thuốc chống dịch chung cho các cơ sở y tế. Thay vì hiện nay, bệnh viện phụ thuộc vào các công ty nhập khẩu, tốn thời gian đặt hàng nhưng công ty không mặn mà. Ngoài ra cũng cần giải bài toán, khi thuốc trong kho điều phối này hết hạn thì ai chịu trách nhiệm hay có cách nào hay hơn. Về lâu dài cần tính đến cơ chế thuận lợi nhất cho doanh nghiệp nhập khẩu các loại thuốc mang tính cấp cứu trên.

Liên quan đến vấn đề trên, vừa qua, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đã đề nghị Cục Quản lý Khám, chữa bệnh chủ trì, phối hợp với Cục Quản lý dược giải quyết khẩn trương việc mua thuốc, dịch truyền cung cấp cho các tỉnh, thành. Bà cũng đồng ý thành lập Ban chuyên môn kỹ thuật phòng, chống SXH khu vực phía Nam.

Hiện nay, khu vực phía Nam đã ghi nhận 39.317 trường hợp mắc SXH nhập viện, 36 trường hợp tử vong, tỷ lệ trẻ em tử vong cao hơn mọi năm.