Hơn 10.000 người nhiễm HIV mới, tăng mạnh ở các tỉnh phía Nam

Chiều 9/11, tại buổi họp báo “Cộng đồng sáng tạo- Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2023", ông Bùi Hoàng Đức, Phó trưởng phòng Phòng Giám sát và Xét nghiệm, Cục Phòng chống HIV/AIDS cho hay, tính đến tháng 9/2023, cả nước có 249.000 người nhiễm HIV. Số tử vong do HIV/AIDS tích luỹ tính đến nay là 113.689 người.

Trong số 10.219 ca mắc mới HIV, có hơn 60% được phát hiện tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và TP Hồ Chí Minh. Lây nhiễm mạnh nhất là nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), chiếm tới 49%.

Từ năm 2020 đến nay, nam giới nhiễm HIV chiếm tới 80% tổng số ca mắc mới, lứa tuổi 16-29 tuổi chiếm gần 50%. Đa số ca mắc mới lây nhiễm qua đường quan hệ tình dục, lây nhiễm qua đường máu giảm mạnh trong những năm gần đây.

“Những tỉnh dịch HIV/AIDS tưởng bình yên nhưng lại tăng lên như Bạc Liêu, tăng liên tục từ năm 2020 đến năm 2022. Tương tự là các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Tiền Giang, Vĩnh Long. Các tỉnh không phải là trọng điểm cần phải cảnh giác bởi HIV đang gia tăng ở đây”, ông Đức cho biết.

Ông Đức cảnh báo dịch HIV/AIDS đang lây nhiễm và gia tăng cao ở trong nhóm MSM. Năm 2011 ghi nhận tỷ lệ này là 4% ở một vài tỉnh trọng điểm, hiện tại đã tăng lên 12%.

Nhóm chuyển giới nữ mặc dù chưa là nhóm đưa vào hệ thống giám sát dịch thường xuyên trong chương trình quốc gia, nhưng đã gia tăng trong vài năm nay. Tại Hà Nội đã ghi nhận 5,8% ca mắc HIV trong nhóm này (nghiên cứu 2022); TP Hồ Chí Minh ghi nhận 6,8% năm 2004, tăng lên 18% năm 2016 và năm 2020 là 16,5%.

Theo phân loại của WHO, Việt Nam đang trong giai đoạn dịch tập trung ở các nhóm có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cao như MSM, phụ nữ bán dâm, tiêm chích ma tuý.

Trong thời gian tới, dịch có nguy cơ gia tăng do xu hướng người nhiễm HIV đang trẻ hoá, tăng rõ rệt ở nhóm lây nhiễm mới như MSM; gia tăng tỷ lệ nhiễm HIV qua đường quan hệ tình dục tập thể. Hành vi nguy cơ của các nhóm nguy cơ cao ngày càng phức tạp như sử dụng ma túy tổng hợp, sử dụng chemsex, quan hệ tình dục tập thể ….

TS Đỗ Thị Nhàn, Trưởng Phòng điều trị HIV/AIDS, Cục Phòng chống HIV/AIDS cho biết, ca mắc HIV/AIDS được ghi nhận đầu tiên tại Việt Nam vào năm 1990 điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh đã tử vong cách đây 3 năm. Hiện ghi nhận ca bệnh nữ HIV đã điều trị thuốc kháng virus ARV 32 năm, đang sống khoẻ mạnh và tham gia vào các hoạt động cộng đồng.  

Tính đến nay, cả nước có 172.000 người điều trị thuốc ARV, gần 90% có thẻ BHYT, 85% người điều trị phác đồ tối ưu.  

PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, tháng hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2023 diễn ra từ 25/11. Mục đích là truyền thông, vận động để huy động sự tham gia của các nhà lãnh đạo, nhà hoạch định chính sách, người cung cấp dịch vụ và toàn thể cộng đồng người dân vào công tác phòng chống HIV/AIDS.

Để chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030 rất cần sự chung tay của cả động đồng. Những người có hành vi nguy cơ cao cần được xét nghiệm sớm để đưa vào điều trị, sử dụng thuốc ARV (hiện thuốc ARV được BHYT chi trả). Đẩy mạnh các hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV, tiếp tục mở rộng độ bao phủ các dịch vụ dự phòng, xét nghiệm. Đặc biệt, ngoài tuyên truyền vận động sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục không an toàn, cần tăng cao truyền thông để giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội với người nhiễm HIV…