Cảnh báo ăn gỏi cá nhiễm sán lá gan

Tình trạng ăn gỏi cá sống, ăn cá chưa nấu chín diễn ra khá phổ biến. Đã có nhiều người phải nhập viện điều trị do thói quen ăn gỏi cá, ăn cá chưa nấu chín nhiễm sán lá gan, trong đó có nhiều bệnh nhân nặng. 

Bộ Y tế vừa có Quyết định số 1172/QĐ-BYT ban hành Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh sáng lá gan nhỏ.

Bệnh sán lá gan nhỏ là bệnh ký sinh trùng do sán lá gan nhỏ ký sinh ở đường mật trong gan gây nên tổn thương đường mật, túi mật và các cơ quan khác với các bệnh lý tùy theo mức độ nhiễm, thời gian nhiễm.

Người nhiễm sán lá gan nhỏ khi ăn các thức ăn từ cá chưa được nấu chín có ấu trùng sán lá gan nhỏ còn hoạt động như gỏi cá, lẩu cá, cá muối, cá ngâm giấm, cá khô, cá hun khói...

Tuỳ thuộc vào thời gian mắc bệnh và cường độ nhiễm cũng như các yếu tố ảnh hưởng mà các biểu hiện lâm sàng điển hình hay không điển hình.

Đa số trường hợp nhiễm bệnh không có triệu chứng lâm sàng hoặc có một số triệu chứng như: Phân sống, đầy bụng, khó tiêu, ậm ạch, ăn nhiều mỡ đau tăng lên; Mệt mỏi, chán ăn, gầy sút; Đau tức hạ sườn phải và vùng gan, xuất hiện khi lao động nặng, đi lại hoặc khi sức khỏe giảm sút. Đôi khi có cơn đau gan điển hình và kèm theo vàng da, nước tiểu vàng, xuất hiện từng đợt, một số trường hợp bị sạm da; Gan có thể sưng to dưới bờ sườn, mềm, mặt nhẵn và tiến triển chậm, lúc này có thể đau điểm túi mật.

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, bệnh sán lá gan nhỏ có các thể nhẹ, thể trung bình và thể nặng.

Đối với thể nhẹ, giai đoạn đầu, đa số không có triệu chứng điển hình, đôi khi có rối loạn tiêu hoá.

Thể trung bình, tương ứng giai đoạn toàn phát người bệnh xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn, giảm cân.  Thường đau ở vùng thượng vị, hạ sườn phải hoặc cả hai, đau tăng khi lao động nặng, đi lại, có thể có cơn đau gan điển hình, đau bụng có thể kèm theo tiêu chảy.

Đi ngoài phân sống, đầy bụng, khó tiêu, ậm ạch. Vàng da, nước tiểu vàng, xuất hiện từng đợt, một số trường hợp có xạm da. Khám gan to dưới bờ sườn, ấn mềm, lúc này có thể có điểm đau túi mật.

Đối với thể nặng, giai đoạn cuối bệnh nhân càng ăn kém, gầy yếu, sụt cân, giảm sức lao động. Phần lớn người bị bệnh sán lá gan có xơ gan ở nhiều mức độ khác nhau do sán kích thích tăng sinh tổ chức xơ lan toả, đường mật dày lên, kém đàn hồi, có thể bị tắc. Những trường hợp không điều trị có thể dẫn đến xơ gan, cổ trướng và bệnh có liên quan đến ung thư biểu mô đường mật gây tử vong.

Để phòng bệnh sán lá gan, Bộ Y tế khuyến cáo người dân không nên ăn gỏi cá và các loại thực phẩm chế biến từ cá chưa nấu chín; không dùng phân người nuôi cá, không phóng uế xuống các nguồn nước; định kỳ tẩy sán cho chó, mèo, lợn...