Làng gốm Thanh Hà, làng cổ 500 năm giữ lửa đất nung bên dòng Thu Bồn

Lễ đón nhận giải thưởng được tổ chức trang trọng, gắn với chương trình nghệ thuật mang chủ đề “Làng nghề rực rỡ sắc xuân”, vừa là điểm nhấn văn hóa đặc sắc, vừa khép lại năm 2025 với nhiều dấu ấn quan trọng, mở ra kỳ vọng mới cho năm 2026 trong tiến trình phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn di sản.

Làng gốm Thanh Hà nằm tại Tổ dân phố Nam Diêu, phường Hội An Tây, TP Đà Nẵng, là làng nghề thủ công truyền thống có lịch sử hơn 500 năm. Đến với Thanh Hà, du khách không chỉ được tận mắt chứng kiến các nghệ nhân trình diễn kỹ thuật làm gốm thủ công điêu luyện, chiêm ngưỡng những sản phẩm gốm mộc mạc, độc đáo, mà còn cảm nhận rõ nét không gian văn hóa làng quê với hệ thống nhà cổ, đình, miếu, lò gốm truyền thống gắn bó mật thiết với đời sống cộng đồng qua nhiều thế hệ. Những con đường nhỏ uốn lượn, hàng rào chè tàu xanh mướt và cây cổ thụ tạo nên vẻ yên bình hiếm có giữa nhịp sống đô thị hiện đại.

Điểm nhấn kiến trúc – văn hóa tiêu biểu của làng là Công viên Bảo tàng đất nung Thanh Hà, từng được vinh danh “Công trình của năm 2016”. Công trình lấy hình tượng bàn chuốt gốm làm trung tâm, kết hợp cảm hứng từ văn hóa Chăm, Sa Huỳnh và hai kiểu lò nung cổ truyền, thể hiện triết lý âm – dương phương Đông, hài hòa với cảnh quan làng nghề.

Được hình thành gần 500 năm trước, làng gốm Thanh Hà không chỉ nổi tiếng với các sản phẩm phục vụ đời sống dân sinh, mà còn là không gian văn hóa đặc sắc, nơi hội tụ giữa lao động thủ công, mỹ cảm dân gian và tri thức bản địa được tích lũy qua nhiều thế hệ.

Trong đó, giá trị độc đáo, riêng có của làng gốm Thanh Hà chính là sự gắn bó mật thiết giữa con người - đất - lửa - dòng sông - không gian làng quê, tạo nên một chỉnh thể văn hóa sống động.

Năm 2001, TP Hội An (cũ) phê duyệt phương án tổ chức khai thác tuyến tham quan du lịch làng gốm Thanh Hà. Thời điểm đó, cả làng chỉ còn 8 cơ sở với 24 lao động hoạt động nghề. Năm 2004, UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) phê duyệt dự án khôi phục và phát triển làng nghề truyền thống Thanh Hà gắn với hoạt động du lịch.

Năm 2014, làng được công nhận là làng nghề cấp tỉnh. Năm 2019, nghề gốm Thanh Hà vinh dự được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Sau hơn 20 năm kể từ khi UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) phê duyệt dự án khôi phục và phát triển, làng gốm Thanh Hà đã trở thành điểm du lịch làng nghề điển hình của thành phố Đà Nẵng và cả nước. Lượng khách không ngừng gia tăng qua từng năm. Nếu năm 2001 làng gốm Thanh Hà chỉ đón 674 lượt khách tham quan, doanh thu trên 8 triệu đồng thì đến năm 2025 đón hơn 251 nghìn lượt khách tham quan (khoảng 95% là khách quốc tế).

Theo ông Bùi Văn Dũng, Chủ tịch UBND phường Hội An Tây, việc Làng gốm Thanh Hà được vinh danh “Điểm du lịch cộng đồng tốt nhất năm 2025” là sự khẳng định mạnh mẽ cho hướng đi đúng đắn, bền vững và nhân văn trong phát triển du lịch dựa trên giá trị văn hóa bản địa, lấy cộng đồng làm trung tâm, lấy di sản sống làm cốt lõi.

Danh hiệu là sự ghi nhận xứng đáng cho những giá trị nổi bật về văn hóa, cảnh quan, môi trường sinh thái và sự kết cộng đồng của một làng nghề truyền thống có lịch sử hơn 500 năm. 

Với danh hiệu cao quý này, Làng gốm Thanh Hà không chỉ là niềm tự hào của người dân Nam Diêu, mà còn trở thành điểm nhấn quan trọng trong không gian du lịch văn hóa – làng nghề, sinh thái của phường Hội An Tây nói riêng và TP Đà Nẵng nói chung, góp phần lan tỏa giá trị di sản trong đời sống đương đại.