Đìu hiu mộ bác sỹ Yersin
Mặc dù đã được công nhân là di tích lịch sử quốc gia, ngôi mộ của bác sỹ Alexandre Yersin nằm trên đồi núi Một, xã Suối Cát, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa bao nhiêu năm nay vẫn chưa được tôn tạo. Nguyên nhân là bởi Sở VH – TT Khánh Hòa còn phải chờ… ý kiến của Bộ Y tế.
Rời Paris từ năm 1891, bác sĩ Alexandre Yersin lên tàu biển hãng Companie Messagéries Maritimes của Pháp đến Nha Trang sinh sống và làm việc trọn đời mình. Suốt 50 năm lao động miệt mài, A.Yersin lập nhiều kỳ tích phi thường cho nhân loại và đã trở thành nhà khoa học, nhà thám hiểm nổi tiếng. 1h sáng 1/3/1943, trái tim bác sĩ A.Yersin ngừng đập khi ông đang ở xóm Cồn - nay thuộc phường Xương Huân, TP Nha Trang.
Người dân địa phương đã đưa A.Yersin về an nghỉ trên đồi núi Một, xã Suối Cát, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa theo nguyện vọng của ông. Từ đó rất nhiều du khách trong và ngoài nước tìm đến thăm viếng bằng tình cảm trân trọng, kính yêu vô hạn.
Ngày 28/9/1990, Bộ Văn hóa - Thông tin (VH-TT) có quyết định công nhận quần thể di tích lịch sử cấp quốc gia gồm: mộ Yersin ở xã Suối Cát, chùa Linh Sơn - nơi ông đã làm việc trong những năm cuối đời ở xã Suối Dầu, huyện Diên Khánh và phòng lưu niệm tại Viện Pasteur Nha Trang. Trong đó phần mộ bác sĩ A.Yersin nằm trên khu đất đồi rộng gần 7 ha, nhưng chỉ xây dựng rất đơn giản với hình khối chữ nhật 1,2 x 2m, không trang trí hoa văn, trên bề mặt phẳng chỉ có hàng chữ nổi Alexandre Yersin (1863-1943). Cạnh phần mộ ở phía bên phải có miếu thờ nhỏ, phía trước là tấm bia tưởng niệm tóm tắt tiểu sử, sự nghiệp của Yersin.
Tháng 6/2004, UBND tỉnh Khánh Hòa quyết định giao cho Sở VH-TT Khánh Hòa khảo sát lập dự án đầu tư tôn tạo khu di tích mộ của nhà bác học tài năng. Tuy nhiên, ý tưởng tốt đẹp đó đã vấp phải khó khăn trở ngại, bởi cơ quan trực tiếp quản lý khu di tích này là Viện Vacxin và Viện Pasteur Nha Trang không đồng ý cho Sở VH-TT Khánh Hòa tiến hành khảo sát, đo đạc hiện trạng, lập bản đồ địa hình khu di tích để có cơ sở xác lập dự án, chỉ vì lý do phải chờ ý kiến bằng văn bản của Bộ Y tế.
Chờ đợi mãi, đến ngày 19/9/2005, UBND tỉnh Khánh Hòa chính thức gửi văn bản đến Bộ Y tế đề nghị cơ quan này sớm có ý kiến chỉ đạo Viện Vacxin và Viện Pasteur Nha Trang tạo điều kiện thuận lợi để các cơ quan chức năng ở địa phương tiến hành các khâu khảo sát, đo đạc hiện trạng khu di tích mộ bác sĩ Yersin. Thế nhưng tròn một năm trôi qua, Bộ Y tế vẫn chưa có ý kiến phản hồi, nên dự án trùng tu, tôn tạo khu di tích mộ bác sĩ Yersin bị "treo" từ đó đến nay.
Được biết dư luận đặc biệt quan tâm và ủng hộ dự án trùng tu, tôn tạo mộ Yersin đã tính toán đến quy hoạch toàn bộ không gian khu đồi núi Một, tạo thành một điểm tham quan tìm hiểu cuộc đời và sự nghiệp của bác sĩ Yersin kết hợp du lịch sinh thái. Chính vì vậy ông Nguyễn Hữu Bài - Phó Giám đốc Sở VH-TT Khánh Hòa cho biết sẽ tiếp tục có văn bản đề nghị Bộ Y tế tạo điều kiện để địa phương triển khai thực hiện dự án.
Để bạn bè quốc tế thêm hiểu tấm lòng, tình cảm kính yêu sâu sắc của người dân Khánh Hòa nói riêng và Việt Nam nói chung đối với một danh nhân văn hóa thế giới, dự án trùng tu, bảo tồn di tích mộ Yersin cần sớm được Sở VH-TT Khánh Hòa hoặc cơ quan chủ quản di tích triển khai thực hiện