Phương Tây có thành ngữ “Đồ con lừa”; “Làm việc nặng nhọc như con lừa”. Người Việt có thành ngữ “Thân lừa ưa nặng” chỉ những kẻ “ngu như lừa” để ẩn dụ về tính nết bướng bỉnh “cứng đầu” của người “ngu”. Phật thoại có câu chuyện, một ngôi chùa trên núi có nuôi một chú lừa. Một hôm nó chở tượng Phật nên mọi người đều cung kính vái lạy. Hai ba lần như thế, lừa ta rất hãnh diện vì được mọi người vì nể.

Hơn hai trăm năm đã trôi về phía sau lịch sử nhưng tên tuổi Nguyễn Du vẫn như ngọn hải đăng soi rọi vào đời sống tinh thần dân tộc. Từ những nếp nhà cổ ở Tiên Điền, đến các giảng đường văn chương, từ câu hát ru của người mẹ đến những trang sách mỏng lật qua tay lớp trẻ, bóng dáng người thi sĩ bạc mệnh vẫn hiện hữu, lặng lẽ mà bền bỉ.

Làng Cót, Hà Nội (hay Kẻ Cót) là tên Nôm của làng Yên Quyết, có từ lâu đời, nằm bên bờ phải sông Tô Lịch, thuộc phường Yên Hòa, đoạn từ cầu Giấy trải suốt qua cầu Cót.

Một bảo bối nổi tiếng thần thông biến hóa trong “Tây du ký” (Ngô Thừa Ân) là hồ lô dùng để thu phục đối thủ hoặc làm phương tiện đi lại. Nguồn gốc của nó rất xa xưa, từ thời trời đất còn hỗn độn, Thái Thượng Lão Quân hái trái hồ lô ở núi Côn Lôn đem về đựng thuốc trường sinh.

Mới đây, nhân giỗ đầu nhà thơ Hoàng Cát, chị Tâm, vợ Cát và Trang, con gái duy nhất của anh có làm một vài mâm cơm để họp mặt gia đình và bạn bè. Bây giờ anh chị không còn ở tập thể Trương Định.Vợ chồng cô con gái đã dành dụm mua một căn hộ chung cư khá khang trang ở Định Công để bố mẹ yên ổn sống tuổi già. Nhưng tiếc thay, ở nơi ngôi nhà mới khá đầy đủ tiện nghi này thì nhà thơ chỉ sống thêm được ít ngày.

"Người viết Quốc ca" là bộ phim tài liệu do Hãng phim Tài Liệu và Khoa học Trung ương sản xuất năm 2025 vừa ra mắt nhân dịp kỷ niệm 102 năm ngày sinh nhạc sĩ Văn Cao. Đạo diễn trẻ tài hoa Đặng Linh và ê kíp của chị đã nỗ lực không ngừng để thực hiện thành công bộ phim này.

"Những người chết là vô hình nhưng không vắng mặt" - câu nói ấy như lời tri ân của nhà văn Phạm Xuân Nguyên dành cho Đoàn Tử Huyến, người dịch giả tài hoa, người bạn văn chương thủy chung, và trên hết, một tâm hồn lãng tử đã dành trọn đời mình để kết nối những tinh hoa văn hóa Đông - Tây.

Mỗi lần đọc thơ của tác giả Trịnh Vệ, tôi luôn nghĩ thơ ông, hay nói chính xác hơn là tâm hồn ông như một ngôi đền của lịch sử và văn hóa; Tập thơ "Bến đợi" của ông càng làm sáng tỏ hơn điều tôi đã nghĩ.

Tôi sinh ra trong một thành phố biết cười giữa thiếu thốn. Hà Nội của những năm ấy không rực rỡ, không ồn ào, không có đèn màu hay bảng quảng cáo, chỉ có những con phố phảng phất mùi khói than, mưa bụi và tiếng rao lanh lảnh trong sương sớm.

Học giả Nguyễn Hiến Lê (1912-1984) không chỉ là một nhân vật lỗi lạc trong giới cầm bút, mà ông cũng có nhiều năm dạy học và dành nhiều sự quan tâm đặc biệt cho giáo dục. Dù thời gian học giả Nguyễn Hiến Lê đứng trên bục giảng chính thức chỉ có mấy năm, nhưng ông vẫn hiện diện trên cuộc đời với chân dung một người thầy đáng kính.

Đó là một câu thơ Nguyễn Trãi viết trong bài “Thuật hứng 26”: “Tích đức cho con hơn tích của”. Đó cũng là quan niệm của truyền thống văn hóa Việt Nam, mà hôm nay phải có trách nhiệm học tập, kế thừa!

Đó là cụ Vương Kiêm Toàn (1902 - 1990) sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân ở làng Hương Ngải - Thạch Thất, ngoại thành Hà Nội - địa phương có truyền thống hiếu học và khoa bảng: “Kẻ Ngái ông nghè nhiều như lá tre”.

Tôi có dịp về thăm trường cũ sau hơn 20 năm. Thoạt đầu, mới chỉ nhìn thấy những người đón tiếp chúng tôi với mái tóc điểm bạc. Nhưng, khi đến gần, điều làm tôi ngỡ ngàng là những khuôn mặt và nụ cười toát lên sự thân quen: Ồ, hóa ra có phải ai xa lạ đâu, họ là những người bạn, người em khóa sau một thời cùng học ở đây.

Danh nhân Lê Quý Đôn vừa được tổ chức văn hóa giáo dục khoa học của Liên hiệp quốc UNESCO thông qua nghị quyết tôn vinh và tham gia cùng Việt Nam đăng cai lễ kỷ niệm 300 năm ngày sinh của ông vào năm 2026. Đây cũng là dịp để công chúng hôm nay tìm hiểu kỹ lưỡng hơn về di sản Lê Quý Đôn trong hành trình phát triển của dân tộc Việt Nam.

"Ôi trời! Bến Nghé mây mưa sùi sụt, thương đấng anh hùng gặp bước gian truân/ Gò Công cây cỏ ủ ê, cả miền thần tử hết lòng trung ái". Cụ Đồ Chiểu đã thốt lên trong bài "Văn tế Trương Định" khi hay tin Bình Tây Đại Nguyên soái đã hy sinh vì nghĩa lớn.

Giữa miền đất Quảng Trị, nơi từng thấm đẫm bom đạn và máu lửa chiến tranh vẫn còn đó những dấu tích văn hóa cổ xưa, lặng lẽ tồn tại cùng thời gian. Không phải là thành quách nguy nga hay đền đài tráng lệ mà là những giếng nước bằng đá nằm rải rác trên các sườn đồi xã Gio An, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị (nay xã Cồn Tiên, tỉnh Quảng Trị).