Giải thưởng Phan Chu Trinh: Tôn vinh các học giả Việt Nam và nước ngoài

Giải thưởng thường niên Tinh hoa Giáo dục Quốc tế 2008 thuộc về các dịch giả: Phạm Anh Tuấn với bản dịch “Dân chủ và giáo dục” của John Dewey và nhóm dịch giả Lê Hồng Sâm, Trần Quốc Dương với bản dịch “Emile hay là về giáo dục” của Jean-Jacques Rousseau. Năm 2007 giải thưởng này đã được trao cho dịch giả Bùi Văn Nam Sơn với bản dịch “phê phán lý tính thuần túy”của Immanuel Kant.

Đặc biệt năm nay hai giải thưởng Việt Nam học và Nghiên cứu lần đầu tiên được hội đồng Giải thưởng Nghiên cứu của Quỹ Văn hóa Phan Chu Trinh trao tặng. Giải Việt Nam học 2008 được trao cho hai nhà nghiên cứu là TS David G. Marr, người Australia, và TS Yumio Sakurai, người Nhật. Giải nghiên cứu được trao cho học giả Nguyễn Đình Đầu.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu là một học giả đã có rất nhiều đóng góp trong lĩnh vực địa bạ và địa đồ, ví dụ như các công trình nghiên cứu địa bạ về Nam kỳ lục tỉnh, về Biên Hòa, Định Tường, Vĩnh Long, Hà Tiên, An Giang, Bình Định, Bình Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Thừa Thiên… Ông cũng viết nhiều công trình nghiên cứu bằng tiếng Pháp và tiếng Anh.

Tiến sĩ David G. Marr là tác giả của nhiều công trình xuất sắc về Việt Nam. Từng là biên tập viên tờ “Vietnam Today”, đồng giám đốc Trung tâm Dữ liệu Đông Dương (Indochina Resource Centre, Washington và Berkeley), hiện ông là Giám đốc Học viện nghiên cứu châu Á - Thái Bình Dương.

Còn TS Yumio Sakurai, hiện là Hội trưởng Hội Nghiên cứu Việt Nam tại Nhật Bản. Ông nhận bằng Tiến sĩ Sử học tại Đại học Quốc gia Tokyo (1987) với đề tài “Tìm hiểu sự thành lập làng xã Việt Nam”. Năm 1992, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Nông nghiệp tại Đại học Quốc gia Tokyo với đề tài “Lịch sử khai thác thủy lợi trên đồng bằng sông Hồng”. Những công trình này tạo nên nền tảng lý thuyết cho dự án Bách Cốc được ông và đồng nghiệp triển khai ở Việt Nam.

Chủ tịch quỹ văn hóa - nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình trao giải cho các học giả.

Phát biểu tại buổi lễ, nhà nghiên cứu văn hóa Ngô Tự Lập, giám đốc trung tâm văn hóa Phan Chu Trinh bày tỏ: “Lập ra các giải thưởng, chúng tôi không chỉ muốn tôn vinh và tri ân các cá nhân sáng tạo, mà còn mong muốn đưa các công trình nghiên cứu của họ tới đông đảo công chúng”. Ông cũng chia sẻ về ý nghĩa các con số mà theo ông thì vừa tình cờ mà cũng không hoàn toàn tình cờ cùng xuất hiện : 1000, 100, 10 và 1.

1000 là số đầu sách của tủ sách tinh hoa tri thức thế giới. Đây là tủ sách những tác phẩm nền tảng trong kho tang trí tuệ nhân loại mà quỹ Phan Chu Trinh đang dịch và phổ biến tại ViệtNam.

100 là khoảng thời gian từ năm 1907, khi những lớp học cuối cùng của “Đông Kinh Nghĩa Thục” bị đóng cửa, đến năm 2008, khi những hội thảo đầu tiên của “Học viện Nhân dân” được mở ra.

10 theo ông là một con số đáng suy nghĩ. Đó là khoảng thời gian mà quỹ dự tính cần thiết để dịch được 1000 cuốn sách, như vậy có nghĩa là mỗi năm quỹ phải dịch được 100 cuốn sách.

1 là con số nhỏ nhoi nhưng chứa chan hi vọng: “Chúng tôi chỉ mong được làm một que diêm nhỏ. Que diêm sẽ góp phần làm nên một đống lửa lớn. Đống lửa trí tuệ của một dân tộc 86 triệu dân với lịch sử nghàn năm văn hiến.”

Những hoạt động của quỹ văn hóa Phan Chu Trinh một lần nữa đã khẳng định lại tinh thần của trí thức Việt Nam thế XX: khẩu hiệu “Chấn dân khí - Khai dân trí - Hậu dân sinh” cho đến thời đại này vẫn tiếp tục mang tính thời sự nóng hổi