Thể thao Việt Nam: Làm mới để tạo nguồn lực

Thứ Năm, 01/02/2024, 08:39

Áp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, câu chuyện về tìm nguồn lực cho thể thao thành tích cao để đạt các mục tiêu trong giai đoạn 2024-2030 vẫn là chủ đề chính trong nhiều cuộc gặp mặt của các liên đoàn thể thao, các nhà quản lý với giới báo chí.

Khi 6.000 tỷ đồng vẫn không phải là lớn

Tất cả đều đã biết về lộ trình thực hiện công tác đào tạo huấn luyện, mục tiêu đi kèm nhu cầu về kinh phí để phát triển thể thao thành tích cao đến năm 2030 do Cục Thể dục thể thao (TDTT) đưa ra. Trong giai đoạn đó, thể thao Việt Nam sẽ góp mặt ở hàng loạt sự kiện như Olympic 2024 và 2028; ASIAD năm 2026 và 2030 cũng như SEA Games năm 2025, 2027, 2029.

Thể thao Việt Nam: Làm mới để tạo nguồn lực -0
Đội tuyển nữ bóng chuyền Việt Nam thi đấu thành công ở đấu trường quốc tế một phần nhờ nguồn lực xã hội hóa.

Theo lộ trình này, giai đoạn 1 từ năm 2024 tới năm 2026 sẽ xây dựng kế hoạch tuyển chọn, huấn luyện, đào tạo, chuẩn bị lực lượng cho đấu trường Olympic năm 2024, SEA Games 2025 và ASIAD năm 2026; đầu tư nâng cấp và hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật cùng trang thiết bị, dụng cụ... Kinh phí ở giai đoạn này khoảng từ 800 tới 850 tỷ đồng mỗi năm.

Giai đoạn 2 từ năm 2027 tới năm 2030 tập trung cho khai thác các nhiệm vụ là tiếp tục triển khai kế hoạch tập huấn thi đấu trong nước, quốc tế. Đồng thời, chuẩn bị lực lượng dự các đấu trường Olympic năm 2028, ASIAD năm 2030 và SEA Games năm 2027, năm 2029. Kinh phí giai đoạn này khoảng từ 850 tới 900 tỷ đồng mỗi năm.

Đổi lại, thành tích cho các giai đoạn này là sự gia tăng về số lượng vận động viên giành vé trực tiếp dự Olympic (từ 10-12 vé tại Olympic Paris 2024 đến trên 20 vé trực tiếp tham dự tại Olympic Los Angeles 2028). Trong khi đó, mục tiêu tại ASIAD 20 năm 2026 là 5-6 HCV, tại ASIAD 21 năm 2030 là 7-8 HCV.

Còn ở đấu trường SEA Games, thể thao Việt Nam, vẫn đặt mục tiêu trong nhóm dẫn đầu, còn được hiểu là nhóm 3 đoàn dẫn đầu.

Trong khoảng 8 năm, thể thao Việt Nam đặt ra từng ấy mục tiêu chủ yếu, thậm chí không đặt ra mục tiêu cụ thể về huy chương ở đấu trường Olympic. 6.000 tỷ đồng thực hiện những mục tiêu ấy có vẻ nhiều nhưng thực tế, nếu so kinh phí hằng năm trong giai đoạn này thi cũng chỉ nhỉnh hơn so với năm 2022 (hơn 686,5 tỷ đồng) và 2023 (hơn 710,6 tỷ đồng).

Và rõ ràng, không có quá nhiều đột phá về mức đầu tư trong giai đoạn này. Tất nhiên, con số này mới dừng ở mức kinh phí mà Cục TDTT (trước đây là Tổng cục TDTT) được phân bổ từ ngân sách nhà nước. Còn các nguồn kinh phí khác từ các cá nhân, doanh nghiệp, liên đoàn, hiệp hội thể thao hay các địa phương có VĐV góp mặt ở đội tuyển quốc gia cũng chưa được tính đến. Tuy nhiên, như nhiều chuyên gia nhận định, con số này cũng không nhiều nếu căn cứ vào tình hình hoạt động của đa số liên đoàn, hiệp hội thể thao hay các địa phương… Bởi thực tế, vẫn đang có nhiều liên đoàn, hiệp hội không tự chủ được nguồn kinh phí cơ bản phục vụ hoạt động, dẫn đến hoạt động cầm chừng, không phát huy tác dụng.

Ngay như ở Hà Nội, dù có nhiều liên đoàn thể thao nhưng số liên đoàn hoạt động thực sự hiệu quả chỉ đếm trên đầu ngón tay. Một trong những liên đoàn được kỳ vọng có thể phát huy tốt vai trò là Liên đoàn điền kinh Hà Nội thì đã tồn tại hàng chục năm nay mà chưa tổ chức lại Đại hội và nhạt nhòa trong các hoạt động dù những năm gần đây, phong trào tập chạy phát triển cực mạnh trên địa bàn thành phố. Không kể, các VĐV của Hà Nội vẫn cần được đi tập huấn dài hạn ở nước ngoài để nâng cao trình độ nhưng lại vướng về cơ chế, nguồn lực đầu tư. Nếu có sự chung tay của Liên đoàn điền kinh Hà Nội thì câu chuyện chắc chắn sẽ theo hướng tích cực hơn rất nhiều.

Trong khi đó, cũng tại Hà Nội, từ khi ra đời Liên đoàn bóng rổ Hà Nội cách đây hơn 3 năm, các hoạt động đã sôi động hơn nhiều với hàng loạt giải đấu do Liên đoàn tổ chức, giúp chính các VĐV của các tuyến đào tạo thuộc bộ môn bóng rổ thuộc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT Hà Nội có nhiều cơ hội cọ xát hơn hẳn.

Không thể bị động

Việc huy động nguồn lực cho thể thao bên cạnh nguồn kinh phí của nhà nước dù khó nhưng rõ ràng là vẫn có lối ra nếu chính người trong cuộc không tự đặt mình vào thế bị động. Bởi rõ ràng, khi các liên đoàn thực sự chủ động thì câu chuyện sẽ khác. Thực tế từ các liên đoàn thể thao thành công trong việc tự chủ như Liên đoàn Bóng đá Việt Nam và phần nào là các liên đoàn thể thao quốc gia khác như bóng chuyền, bóng rổ, bắn súng… đã cho thấy điều này.

Trong khi đó, ngay chính gia đình các VĐV cũng là nguồn lực quan trọng. Câu chuyện về hành trình giành chuẩn Kiện tướng quốc tế và xa hơn là chuẩn Đại Kiện tướng quốc tế của những kỳ thủ trẻ, tài năng hiện nay như Phạm Trần Gia Phúc (Thành phố Hồ Chí Minh, từng vô địch thế giới năm 2017 nội dung cờ chớp lứa tuổi U8) hay Đầu Khương Duy (Hà Nội, vô địch thế giới năm 2023 nội dung cờ tiêu chuẩn lứa tuổi U12) là ví dụ. Cả hai liên tục thi đấu nước ngoài bằng nguồn kinh phí từ gia đình, doanh nghiệp tài trợ bên cạnh nguồn kinh phí của đơn vị chủ quản hay Cục TDTT. Trong đó, ước tính kinh phí tập huấn, thi đấu quốc tế trong năm 2023 Phạm Trần Gia Phúc do gia đình kỳ thủ này tự chi trả cũng phải lên đến vài trăm triệu đồng.

Tất cả đều khẳng định thêm hướng đi về tận dụng các nguồn lực xã hội hóa để phát triển thể thao thành tích cao như chỉ đạo mới đây của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng vào cuối năm 2023. Trong đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đề cập đến việc tạo nguồn lực cho thể thao thành tích cao từ 3 nguồn gồm ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương, xã hội hóa. Ở đây, nguồn xã hội hóa được hiểu là kinh phí từ cá nhân, gia đình VĐV, tổ chức, doanh nghiệp, hiệp hội, liên đoàn thể thao.

Từng tham gia tổ chức nhiều giải cờ vua, đồng hành với nhiều kỳ thủ trẻ có sự hậu thuẫn từ gia đình, doanh nghiệp, Đại Kiện tướng quốc tế Bùi Vinh cũng cho rằng các bộ môn không thể cứ trông chờ mãi vào nguồn kinh phí từ ngân sách, coi đó là giải pháp duy nhất để phát triển thể thao thành tích cao. Chỉ từ tâm thế như vậy mới tìm đến nhiều hướng đi khác để có nguồn lực đầu tư cho VĐV. Và như thế, rất cần chính các liên đoàn, hiệp hội thể thao làm mới mình thay vì chấp nhận tồn tại trên giấy.

Trong khi đó, như chia sẻ của Trưởng phòng Thể thao thành tích cao 1 (Cục TDTT) Hoàng Quốc Vinh, với nguồn kinh phí từ ngân sách, tốt nhất vẫn là đầu tư trọng tâm, trọng điểm hơn nữa cho một số VĐV trọng điểm nhằm giành huy chương ASIAD cũng như giành vé dự Olympic. Kết hợp với nguồn kinh phí từ nguồn xã hội hóa và các đơn vị chủ quản của VĐV thì mới mong hoàn thành các mục tiêu của thể thao Việt Nam đến năm 2030.

Vẫn mong có Liên đoàn

Ít ngày trước, trong trao đổi với báo chí, đại diện bộ môn bóng chuyền thuộc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT Hà Nội vẫn bộc lộ mong muốn có sự ra đời của Liên đoàn Bóng chuyền Hà Nội. Bởi chỉ khi Liên đoàn ra đời mới có thể tháo được nhiều nút thắt liên quan đến cơ chế hỗ trợ cho VĐV, từ đó giữ chân nhiều trụ cột, đồng thời đóng góp được nhiều VĐV hơn cho đội tuyển quốc gia.

Minh Khuê

Minh Hà
.
.
.