Cờ vua Việt Nam đi tìm lời giải bài toán elo

• Cờ vua là môn thể thao của Việt Nam đạt trình độ thế giới

Điều này tiếp tục cho thấy tầm quan trọng của việc tích cực dự giải quốc tế của các kỳ thủ Việt Nam để phản ánh đúng vị thế của cờ vua Việt Nam trên bản đồ cờ vua thế giới.

Khi số liệu không phản ánh hết thực tế

Người trong làng cờ vua Việt Nam vẫn khẳng định rằng, vị thế hiện nay của cờ vua Việt Nam không phản ánh hết thực lực. Thực tế, vị thế của cờ vua Việt Nam có thể cao hơn hiện nay nếu các kỳ thủ có điều kiện liên tục tham dự các giải quốc tế.

Trên bảng xếp hạng gần nhất các nền cờ vua của Liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE), dựa trên hệ số elo trung bình của 10 kỳ thủ hàng đầu Việt Nam đang đứng thứ 38 với elo trung bình là 2.515. Trong khi đó, vị trí cao nhất của Việt Nam là hạng 32, vào tháng 1-2012. Về số kỳ thủ có danh hiệu, Việt Nam đứng thứ 34 với 10 đại kiện tướng quốc tế nam.

Thực lực hiện tại của cờ vua Việt Nam dường như không phản ánh đúng thứ hạng trên. Chỉ riêng việc đội tuyển cờ vua Việt Nam 3 lần vào nhóm 10 nước dẫn đầu tại Giải cờ vua đồng đội thế giới (Olympiad) trong 11 năm qua (2008, 2012, 2018) đã cho thấy sức mạnh của cờ vua Việt Nam. Ngay trong nước, nhiều kỳ thủ cũng được chỉ ra là có thể sớm được phong Đại Kiện tướng quốc tế nếu liên tục thi đấu quốc tế. Trong số này có Lê Tuấn Minh, kỳ thủ người Hà Nội.

Tài năng không thua kém Trần Tuấn Minh – Đại Kiện tướng quốc tế thứ 10 của Việt Nam, nhưng do ít thi đấu quốc tế (chỉ 33 ván trong thời gian từ giữa năm 2017 đến cuối năm 2018 trong đó có 9 ván tại giải HDBank 2018) nên Lê Tuấn Minh vẫn chưa thể hoàn thành mục tiêu đạt danh hiệu Đại Kiện tướng quốc tế.

Đấy đang là vấn đề của cờ vua Việt Nam khi chỉ một số ít kỳ thủ được thi đấu quốc tế liên tục. Số còn lại dù trình độ tương đương nhưng vì điều kiện kinh phí hạn chế nên không thể tham dự các giải quốc tế để tích lũy thêm elo. Mà trong làng cờ vua thế giới, hệ số elo lại là thước đo trình độ, mặt bằng của cả một nền cờ vua.

Bên cạnh đó, hệ số elo càng cao sẽ giúp kỳ thủ càng có nhiều cơ hội dự những giải quốc tế lớn mà không mất chi phí, có thể từ phí tham dự cho đến chi phí đi lại, ăn ở, thậm chí còn nhận được tiền bồi dưỡng tham dự giải. Hiểu theo cách khác, hệ số elo càng cao càng mang lại nguồn thu nhập lớn cho kỳ thủ.

Tuy nhiên, trong làng cờ Việt Nam hiện nay, chỉ Lê Quang Liêm với elo thường xuyên hơn 2.700 là được mời dự nhiều giải quốc tế. Tuy nhiên, ở một số giải cờ vua lớn, Lê Quang Liêm cũng không có tên trong danh sách mời tham dự do có nhiều kỳ thủ sở hữu elo lớn hơn được ban tổ chức “để ý”.

Trong không ít cuộc trao đổi, Trưởng Bộ môn cờ (Tổng cục TDTT) Nguyễn Minh Thắng nhận định: “Kinh phí thi đấu quốc tế trong năm của bộ môn chỉ đủ để đội tuyển dự một số giải chính thức của châu lục và thế giới. Ngoài ra, còn nhiều giải cờ khác có thể giúp kỳ thủ Việt Nam nâng hệ số elo. Tuy nhiên, kinh phí nhà nước có hạn nên không thể cử các kỳ thủ tham dự mà phải trông vào kinh phí của đơn vị chủ quản, gia đình cũng như các nguồn xã hội hóa”.

Nếu xét về mặt này, hiện ở Việt Nam cũng chỉ có vài ba kỳ thủ được tạo điều kiện thi đấu quốc tế để nâng hệ số elo cũng như tìm chuẩn Đại Kiện tướng quốc tế như Trần Tuấn Minh, Trần Minh Thắng, Nguyễn Anh Khôi. Từng ấy là quá ít so với nguồn kỳ thủ Việt Nam có thể đạt hệ số elo cao hơn hiện nay.

Trần Tuấn Minh thường được tạo điều kiện thi đấu quốc tế nên đạt danh hiệu Đại Kiện tướng quốc tế. Ảnh: T.P.

Linh hoạt tổ chức giải đấu ngay tại Việt Nam

Giải cờ vua quốc tế HDBank 2019 vừa kết thúc hồi tháng trước tại TP Hồ Chí Minh là giải đấu hiếm hoi tại Việt Nam có thể giúp các kỳ thủ Việt Nam cải thiện hệ số elo với phương châm “ngon, bổ, rẻ”. Đơn giản vì nhiều kỳ thủ không mất kinh phí đi lại hoặc chi ra rất ít so với khi thi đấu quốc tế.

Ngoài ra, việc ăn nghỉ cũng không tốn kém như thi đấu quốc tế và quan trọng hơn cả là có cơ hội cải thiện hệ số elo cũng như tìm chuẩn Đại Kiện tướng quốc tế hoặc Kiện tướng quốc tế. Rõ nhất là ở giải năm ngoái, kỳ thủ Trần Tuấn Minh đã giành được một chuẩn Đại Kiện tướng quốc tế, qua đó góp phần hoàn tất mục tiêu giành danh hiệu Đại Kiện tướng quốc tế ngay trong năm 2018.

Vì thế, giải đấu trên mang lại nhiều ý nghĩa cho làng cờ Việt Nam chứ không hẳn ở việc nâng cao vị thế cho cờ vua Việt Nam. Ngoài giải này, tại Việt Nam cũng chỉ còn một giải tính hệ số elo được tổ chức ở Hà Nội.

Chỉ có ngần ấy giải đấu xem ra là quá ít tại một đất nước có phong trào cờ vua phát triển đều đặn, rộng khắp như ở Việt Nam. Câu chuyện tổ chức thêm nhiều giải quốc tế quy mô nhỏ có tính hệ số elo đã được khơi lên từ nhiều năm nay. Nhưng đến lúc này, mọi việc vẫn chưa có chuyển biến đáng kể. Người làng cờ Việt Nam vẫn phải trông vào giải HDBank để có cơ hội dự một giải quốc tế.

Rõ ràng, với nguồn kinh phí có hạn, các kỳ thủ phải đắn đo rất nhiều trước mỗi cơ hội dự giải quốc tế. Đơn giản nhất là dự một giải quốc tế cấp độ thấp, không có Đại Kiện tướng quốc tế tham dự tại Lào, mỗi kỳ thủ phải chi ra trên chục triệu đồng. Trong khi với ngần ấy kinh phí, kỳ thủ thừa điều kiện tham dự giải HDBank – một trong những giải cờ vua quốc tế lớn tại châu Á.

Vấn đề nằm ở sự chung tay của xã hội, của những người tâm huyết với sự phát triển của làng cờ vua Việt Nam. Không tốn quá nhiều chi phí (khoảng vài trăm USD) để đăng ký tổ chức một giải quốc tế cấp độ nhỏ với Liên đoàn Cờ vua quốc tế. Nhưng cần những người đứng ra tổ chức, có thể huy động được các doanh nghiệp chung tay, đồng hành.

Trước mắt, vào tháng 6 tới, một giải quốc tế quy mô nhỏ sẽ được Đại Kiện tướng quốc tế Bùi Vinh tổ chức tại một khách sạn ở phố cổ Hà Nội. Nhờ đó, các kỳ thủ Việt Nam sẽ có cơ hội cải thiện đáng kể hệ số elo. Đến lúc này, một số doanh nghiệp đã cam kết đồng hành với giải.

Như thế có cơ sở để tin rằng sẽ có một giải đấu quốc tế nữa ngay tại Việt Nam theo đúng phương châm “ngon, bổ, rẻ”. Như Đại Kiện tướng quốc tế Bùi Vinh chia sẻ thì cần khoảng chục giải quốc tế trong một năm tại Việt Nam mới có thể nâng tầm cho cờ vua Việt Nam trên bảng xếp hạng cờ vua thế giới.

Có thêm một giải quốc tế đã quý, nhưng còn quý hơn nếu thêm những giải quốc tế khác được tổ chức tại Việt Nam. Lúc đó mới có thể hy vọng giải được bài toán thi đấu quốc tế nhằm cải thiện thứ hạng elo, nâng cao vị thế cho cờ vua và nguồn thu nhập cho kỳ thủ Việt Nam.