Nhóm lính gìn giữ hòa bình Nga thiệt mạng ở Nagorno-Karabakh

Bộ Quốc phòng Nga ngày 20/9 (giờ địa phương) xác nhận một chiếc xe chở quân nhân gìn giữ hòa bình Nga bị tấn công bằng vũ khí hạng nhẹ khi đang di chuyển gần một trạm quan sát ở vùng Nagorno-Karabakh, khiến những người trên xe thiệt mạng.

"Đại diện cơ quan điều tra Nga và Azerbaijan đang làm việc tại hiện trường", phía Nga nêu, nhưng chưa kết luận bên nào chịu trách nhiệm cho sự cố. Số lượng binh sĩ thiệt mạng không được công bố.

Nagorno-Karabakh rơi vào tình trạng hỗn loạn sau khi quân đội Azerbaijan chiều 19/9 thông báo bắt đầu "các hoạt động chống khủng bố địa phương". Sáng 21/9 (giờ Hà Nội), Azerbaijan xác nhận dừng chiến dịch nêu trên sau thỏa thuận ngừng bắn đạt được với lực lượng ly khai địa phương thân Armenia chiều 20/9.

Theo thỏa thuận nêu trên, do Nga làm trung gian hòa giải, lực lượng ly khai ở Nagorno-Karabakh sẽ giải tán và giải giáp vũ khí. Azerbaijan cùng đại diện người Armenia sinh sống tại đây sẽ tiến hành các cuộc đàm phán về tương lai của họ từ ngày 21/9.

Nagorno-Karabakh thuộc chủ quyền Azerbaijan, nhưng là nơi sinh sống của người gốc Armenia và do lực lượng thân Armenia kiểm soát từ những năm 1990, đã chứng kiến cuộc xung đột đẫm máu làm gần 5.000 người chết từ tháng 9 đến tháng 11/2020 giữa Azerbaijan và Armenia.

Tháng 11/2020, Nga môi giới thành công một thoả thuận ngừng bắn, rồi triển khai lực lượng gìn giữ hoà bình đến khu vực từ đó đến nay.

Trong bài phát biểu tối 20/9, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev khẳng định lực lượng của Baku đã khôi phục chủ quyền bằng "nắm đấm sắt", buộc lực lượng ly khai chịu khuất phục. Ông khẳng định lực lượng Armenia đã nộp vũ khí và rời đi.

Về số phận người Armenia ở Nagorno-Karabakh, ông Aliyev nêu rõ họ sẽ có thể tham gia các cuộc bầu cử ở Azerbaijan và hưởng tự do tín ngưỡng. Azerbaijan có phần lớn dân số theo đạo Hồi, trong khi người gốc Armenia ở Nagorno-Karabakh theo đạo Cơ đốc.

Từ Yerevan, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan nêu rõ, Armenia không có lực lượng đồn trú ở Nagorno-Karabakh và họ không tham gia vào quá trình xây dựng lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, ông khẳng định việc duy trì lệnh ngừng bắn là "rất quan trọng".

Thủ tướng Pashinyan hy vọng lực lượng gìn giữ hòa bình Nga sẽ đảm bảo để 120.000 cư dân gốc Armenia ở Nagorno-Karabakh có thể "tiếp tục sống trong nhà, trên đất của họ". Hồi tháng 5/2023, Armenia từng tỏ ý sẵn sàng công nhận Nagorno-Karabakh là của Azerbaijan.