Khủng hoảng Ukraine “chiếm sóng” Hội nghị an ninh Munich

MSC năm nay cũng thu hút một lượng lớn lãnh đạo nhiều quốc gia và các thiết chế phương Tây, từ Thủ tướng nước chủ nhà Olaf Scholz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, nguyên thủ nhiều nước châu Âu, các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU)…

Về phía Mỹ, mặc dù Tổng thống Joe Biden không tham dự nhưng đoàn đại biểu Mỹ do Phó Tổng thống Kamala Harris dẫn đầu cũng đến Munich năm nay với số lượng thành viên lớn nhất trong lịch sử. Bản thân ông Joe Biden cũng sẽ đến châu Âu trong tuần sau, thăm Ba Lan để đánh dấu 1 năm ngày nổ ra xung đột tại Ukraine.

Tuy nhiên, sự góp mặt cực kỳ đông đảo của hầu hết các quan chức lãnh đạo phương Tây không có nghĩa là MSC năm nay sẽ mang đến điều gì đó mới mẻ, mang tính đột phá về xung đột tại Ukraine bởi trong thời gian qua, các nước phương Tây đã có quá nhiều cuộc họp bàn ở tất cả các cấp độ, với sự tham dự trực tiếp của lãnh đạo Ukraine và ngay trước thềm MSC năm nay thì các Bộ trưởng Quốc phòng NATO cũng vừa kết thúc hai ngày họp tại Brussels với rất nhiều thảo luận về việc trợ giúp quân sự cho Ukraine. Vì thế, sẽ khó có những tuyên bố, các quyết định mang tính bất ngờ được đưa ra tại Munich.

Bên cạnh đó là bài toán về đoàn kết nội khối của NATO và EU. Thực tế cho thấy bất chấp sự đoàn kết ở thời điểm hiện tại, nhiều thành viên ở phía Đông có chung biên giới với Nga cho rằng các nước Tây Âu đang do dự hơn. Tương lai của NATO sẽ phụ thuộc vào việc phản ứng với sự chia rẽ này và nỗ lực thích ứng với môi trường an ninh hiện nay.

Câu chuyện về kết nạp thêm Phần Lan, Thụy Điển hay thậm chí Ukraine tiếp tục là chủ đề nóng. Trong khi đó, các động thái tăng cường năng lực quốc phòng một cách độc lập của Đức và Pháp, song song với khái niệm “châu Âu hóa” quốc phòng, sẽ đặt ra bài toán dung hòa những nỗ lực này với sự phát triển của NATO. Đây có thể là cơ hội tốt cho Berlin diễn giải rõ hơn về Chiến lược an ninh quốc gia mới của mình.

Câu chuyện về quan hệ của châu Âu với Trung Quốc, từ góc nhìn của EU lẫn từng quốc gia đơn lẻ, cũng là điểm nhấn thú vị. Mối quan hệ khăng khít giữa Bắc Kinh và Moscow đang khiến các đợt trừng phạt mới kém hiệu quả hơn, trong khi sự hiện diện ngày một lớn của Trung Quốc tại châu Âu khiến một số quan chức EU lo ngại. Tuy nhiên, định hướng của EU về Trung Quốc chắc chắn sẽ chịu tác động không nhỏ từ diễn biến mới trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh.

MSC 2023 sẽ đánh dấu lần đầu tiên ông Antony Blinken và ông Vương Nghị cùng tới một địa điểm sau sự cố khinh khí cầu Trung Quốc “bay lạc” vào Mỹ. Khả năng về cuộc gặp riêng giữa nhà ngoại giao hàng đầu của hai nước vẫn còn bỏ ngỏ. Sự nổi lên ngày một rõ nét của các thách thức an ninh phi truyền thống cũng là chủ đề quan trọng tại MSC lần này.

Năng lượng tiếp tục là nội dung “nóng”, trong bối cảnh các cam kết về năng lượng xanh của nhiều nước đang gặp khó do khủng hoảng năng lượng. Nỗ lực giảm thiểu tác động từ tình trạng biến đổi khí hậu hay Đạo luật Giảm lạm phát có thể sẽ xuất hiện. Bài toán về tăng cường hợp tác phát triển công nghệ, bảo đảm an ninh mạng, đặc biệt giữa EU và Mỹ, sẽ là một nội dung đáng chú ý.

Có thể thấy hành trình tìm kiếm đáp án cho tất cả câu hỏi trên góp phần định hình vai trò của MSC thời gian tới, khi diễn đàn an ninh thường niên này sắp bước sang tuổi lục tuần. Một yếu tố làm nên sức hút của MSC là Quy tắc Munich: Tham gia và tương tác với nhau, không lên lớp hay phớt lờ nhau. Dù ở trên hay ngoài sân khấu, MSC đều khuyến khích các đại biểu tham dự tương tác và học hỏi lẫn nhau, hy vọng các diễn giả sẵn sàng tương tác và trả lời các câu hỏi của khán giả. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới đang bị chia rẽ ngày một sâu sắc, liệu các nguyên tắc này có còn phù hợp? Liệu chủ đề “Vẽ lại tầm nhìn” của diễn đàn có thể khơi gợi về một “tầm nhìn mới” cho an ninh châu Âu nói chung và tương lai của chính MSC nói riêng?