Iran có quyền Tổng thống

Interfax hôm nay (20/5) đưa tin, Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei đã phê chuẩn bổ nhiệm Phó Tổng thống thứ nhất Iran Mohammad Mokhber làm quyền Tổng thống Iran. Ông Mokhber có tối đa 50 ngày để tiến hành một cuộc bầu cử Tổng thống mới ở Iran theo quy định của hiến pháp.

Ông Khamenei cũng tuyên bố 5 ngày quốc tang để tưởng nhớ Tổng thống Raisi và những người khác qua đời vì vụ tai nạn trực thăng thảm khốc hôm 19/5 ở vùng núi phía Tây Bắc Iran. Lãnh tụ Iran khẳng định ông Raisi đã "phục vụ 24/24 cho đất nước và Hồi giáo".

Ngoài chức danh quyền Tổng thống, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Ali Bagheri Kani được bổ nhiệm làm quyền Ngoại trưởng Iran, Reuters đưa tin. Hiện nay, ông Ali Bagheri Kani còn là cố vấn cho Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran.

Theo Interfax, quyền Tổng thống Iran Mokhber năm nay 68 tuổi, từng phục vụ trong Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) vào những năm 1980, sau đó trở thành Phó Thống đốc tỉnh Khuzestan của Iran. Ông đảm nhận chức vụ Phó Tổng thống thứ nhất từ năm 2021, sau khi ông Raisi đắc cử Tổng thống.

Ông Mokhber có bằng tiến sĩ luật quốc tế và có thời gian làm lãnh đạo ngân hàng Sina của Iran, PressTV đưa tin. Vị chính trị gia này được mô tả là có vai trò quan trọng trong việc thành lập một số quỹ phát triển kinh tế của Iran, cũng như hoạt động sản xuất vaccine ngừa COVID-19 nội địa cách đây vài năm.

Theo Hiến pháp Iran, trong trường hợp Tổng thống qua đời, Phó Tổng thống thứ nhất sẽ tạm thời đảm nhận chức vụ Tổng thống, nhưng phải được sự chấp thuận của Lãnh tụ Tối cao. Việc sớm phê chuẩn ông Mokhber được cho là sẽ giúp Iran sớm ổn định các hoạt động của chính phủ.

Chiếc trực thăng chở Tổng thống Raisi, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian; thống đốc tỉnh Đông Azerbaijan của Iran Malek Rahhmati và giáo sĩ Tabriz Hojjatoleslam Al Hashem rơi ngày 19/5 khi đang bay trên khu vực đồi núi thuộc tỉnh Đông Azerbaijan trong điều kiện thời tiết xấu.

Đến nay, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đã gửi lời chia buồn với Iran. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 20/5 cho biết, ông Raisi là “người bạn tốt” của Trung Quốc, đồng thời tin rằng sự ra đi của ông là “mất mát to lớn với người dân Iran”.

Từ Moscow, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 20/5 gửi điện chia buồn tới Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei, trong đó gọi cố Tổng thống Iran là “chính trị gia xuất sắc” và “một người bạn thực sự của nước Nga”, nhấn mạnh ông Raisi đã đóng góp vào sự phát triển tốt đẹp của quan hệ Moscow-Tehran.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan nêu thông điệp mô tả ông Raisi là “người anh em”, bày tỏ chia buồn tới gia đình cố Tổng thống Iran và những người thiệt mạng trong vụ rơi trực thăng. Thổ Nhĩ Kỳ cùng Nga trước đó đã cử lực lượng và thiết bị tới hỗ trợ Iran làm công tác cứu nạn.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi; Thủ tướng Italy Giorgia Meloni; Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa; Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif; Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro; Tổng thống UAE Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan; Thủ tướng Iraq Mohammed Shia' al-Sudani; Tổng thống Syria Bashar al-Assad cùng nhiều nhà lãnh đạo khu vực, quốc tế; đại diện các nhóm vũ trang Hezbollah và Hamas ở Trung Đông đã gửi lời chia buồn tới Iran.

Theo Reuters, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cũng nêu thông điệp: “Liên minh châu Âu bày tỏ lời chia buồn chân thành về sự qua đời của Tổng thống Raisi, Ngoại trưởng Amir-Abdollahian, cũng như các thành viên khác trong phái đoàn hộ tống và phi hành đoàn trong vụ tai nạn trực thăng”.