Chiến lược mới của Mỹ và bức tường thành Nga-Trung Quốc

Tại Hội nghị An ninh Munich vào ngày 15/2 vừa qua, ông Keith Kellogg, đặc phái viên của Tổng thống Doanld Trump về Ukraine và Nga, tuyên bố Mỹ sẽ nỗ lực nhằm chia rẽ các liên minh của Nga, trong đó có liên minh với Trung Quốc, Iran và Triều Tiên. Tuy nhiên, chiến lược này đang vấp phải nhiều trở ngại đáng kể về mặt lịch sử, kinh tế và chính trị.

Chỉ một thời gian ngắn sau tuyên bố của Mỹ, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tái khẳng định "mối quan hệ đối tác không giới hạn" giữa hai quốc gia. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cũng khẳng định rằng Moscow sẽ duy trì mọi cam kết với Bắc Kinh, đồng thời nhấn mạnh đây là mối quan hệ có tính bền vững và được sự ủng hộ rộng rãi từ nhân dân hai nước.

Các chuyên gia quốc tế nhận định rằng, lịch sử quan hệ Mỹ-Nga đã có nhiều thăng trầm và phần lớn thời gian được đặc trưng bởi sự nghi kỵ và căng thẳng. Theo chuyên gia Glenn Chafetz từ Viện Chính sách Chiến lược Australia, quan hệ Mỹ-Nga, ngoài giai đoạn ngắn vào những năm 1990, luôn tiềm ẩn sự ngờ vực sâu sắc. Điều này tạo nên rào cản lớn khi Mỹ muốn thuyết phục Nga từ bỏ mối quan hệ đối tác chiến lược với Trung Quốc.

Hơn nữa, mối quan hệ Nga - Trung Quốc được xây dựng trên nền tảng lợi ích kinh tế và chiến lược chung. Năm 2024, kim ngạch thương mại giữa Nga và Trung Quốc đạt 237 tỷ USD, trong khi thương mại Mỹ - Nga chỉ đạt khoảng 3,5 tỷ USD. Đây là minh chứng cho thấy sự gắn kết kinh tế giữa Moscow và Bắc Kinh có quy mô lớn và tính bổ sung cao, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng. Trung Quốc hiện là khách hàng lớn nhất của Nga về khí đốt, dầu và than đá, đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Trong khi đó, khả năng Mỹ thay thế vị trí của Trung Quốc trong thương mại năng lượng với Nga là rất thấp. Châu Âu cũng khó có thể bù đắp được khoảng trống này do những ràng buộc về chính trị và chiến lược đang tồn tại giữa hai bên. Ngoài ra, tính ổn định và bền vững của các chính sách đối ngoại của Mỹ cũng là vấn đề được Moscow đặc biệt quan tâm.

Nga hoài nghi rằng chiến lược ngoại giao hiện tại của Mỹ có thể sẽ không được duy trì ổn định lâu dài qua các nhiệm kỳ tổng thống tiếp theo. Dù Mỹ từng thành công trong việc tạo ra những thay đổi chiến lược trong quá khứ, như trường hợp của Tổng thống Nixon với Trung Quốc vào năm 1972, các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng bối cảnh hiện tại giữa Nga và Trung Quốc rất khác biệt, khiến chiến lược ngoại giao của Mỹ gặp nhiều khó khăn hơn rất nhiều.