Tội phạm giảm, khám phá nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng

Sáng 8/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội nghe Đại tướng Tô Lâm, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an trình bày Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2022; nghe Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí báo cáo công tác năm 2022 của Viện trưởng Viện  KSND tối cao; nghe Báo cáo công tác năm 2022 của Chánh án TAND tối cao do Chánh án Nguyễn Hòa Bình trình bày; nghe Báo cáo về công tác thi hành án năm 2022 do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày và Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2022 do Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày.

Tội phạm về trật tự xã hội giảm 6,69%

Trình bày Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2022, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an và các bộ, ngành, địa phương ban hành, triển khai nhiều kế hoạch, giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu kéo giảm số vụ phạm tội về trật tự xã hội; phòng, chống tội phạm trong và sau dịch COVID-19; tổ chức các đợt cao điểm ra quân đấu tranh, trấn áp có hiệu quả các loại tội phạm hình sự, nhất là tội phạm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, tội phạm có tổ chức, tội phạm sử dụng vũ khí nóng gây án...; kịp thời giải quyết những vấn đề phức tạp nổi lên trên các tuyến, địa bàn trọng điểm.

Lực lượng Công an đã điều tra, khám phá hơn 35 nghìn vụ phạm tội về trật tự xã hội, trong đó án rất nghiêm trọng đạt 95,12%, án đặc biệt nghiêm trọng đạt 96,27%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao; đã trấn áp mạnh tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen”, tạo được chuyển biến tích cực; bắt và vận động đầu thú, thanh loại 5.829 đối tượng truy nã, trong đó có 1.354 đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm... Toàn quốc xảy ra 40.761 vụ phạm tội về trật tự xã hội (giảm 6,69%). Về cơ bản, các vụ án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đều được khẩn trương điều tra làm rõ; hầu hết các loại tội phạm đều giảm (số vụ phạm tội có tổ chức giảm 29,07%; hiếp dâm giảm 10,85%, xâm hại trẻ em giảm 23,63%; tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép giảm 19,88%; cướp tài sản giảm 8,6%; cưỡng đoạt tài sản giảm 6,91%

Tập trung điều tra các vụ án, vụ việc kinh tế, tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu diễn biến rất phức tạp. Nổi lên là sai phạm trong các lĩnh vực chứng khoán, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đấu thầu, đấu giá, mua sắm công, y tế, giáo dục, đất đai, tài chính, ngân hàng, tài nguyên, khoáng sản, phòng, chống dịch bệnh... Số vụ phạm tội về trật tự quản lý kinh tế phát hiện giảm 36,68%, số vụ phạm tội về tham nhũng và chức vụ phát hiện tăng 40,97%. 

Tội phạm về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm vẫn diễn ra phổ biến trên các lĩnh vực. Nổi lên là các vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm; xả nước thải, khí thải, vi phạm về quản lý chất thải nguy hại; tình trạng ô nhiễm môi trường tại các cụm công nghiệp, làng nghề; khai thác, vận chuyển trái phép tài nguyên, khoáng sản. 

“Sai phạm trong hoạt động đấu thầu, đấu giá, mua sắm công, tập trung vào khâu thẩm định giá, thẩm định thầu. Lực lượng chức năng đã làm rõ thủ đoạn thông đồng chia nhỏ dự án, gói thầu để chỉ định thầu; dùng “quân xanh, quân đỏ” để thao túng giá trúng thầu, mua bán “lòng vòng” để nâng giá nhiều lần” – Bộ trưởng Tô Lâm cho biết.

Cụ thể, chỉ riêng vụ án liên quan đến Công ty Việt Á, Cơ quan CSĐT Bộ Công an khởi tố 26 bị can; Công an 21 địa phương khởi tố 24 vụ/63 bị can. Cơ quan CSĐT Bộ Công an khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai và Công ty AIC; Công an tỉnh Bắc Giang khởi tố 5 đối tượng chia nhỏ gói thầu, lập chứng từ mua bán thiết bị giáo dục gây thiệt hại 15 tỷ đồng; Công an tỉnh Hòa Bình khởi tố vụ án vi phạm đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng tại Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lương Sơn; Công an TP Hà Nội khởi tố vụ án vi phạm đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng tại Bệnh viện Thanh Nhàn, thiệt hại ước tính gần 25 tỷ đồng…

Tội phạm, vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực kinh tế trọng điểm với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây thiệt hại ngày càng lớn như quản lý ngân sách nhà nước, đầu tư công, cổ phần hóa, y tế, giáo dục, đất đai.

Cụ thể, Công an tỉnh Yên Bái khởi tố nguyên cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai lập khống hồ sơ, tài liệu liên quan đến tài sản trên đất bị thu hồi để chiếm đoạt tiền của Nhà nước; Công an TP Hà Nội khởi tố nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Phù Linh, Sóc Sơn; khởi tố nguyên cán bộ UBND huyện Gia Lâm, UBND xã Trâu Quỳ lợi dụng quyền hạn cho chuyển mục đích sử dụng đất, miễn giảm tiền sử dụng đất gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 20 tỷ đồng; Công an tỉnh Đồng Nai khởi tố nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, nguyên Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh và các đối tượng có liên quan…

Về lĩnh vực tài chính, ngân hàng, Công an tỉnh Vĩnh Long khởi tố Tổng Giám đốc Công ty Trường Huy về hành vi lập 14 công ty vay vốn ngân hàng rồi chiếm đoạt 155 tỷ đồng. Công an TP Hà Nội khởi tố cán bộ Agribank chi nhánh Hồng Hà nâng khống trị giá tài sản đảm bảo gây thiệt hại 29 tỷ đồng. Công an tỉnh Quảng Ninh khởi tố cán bộ BIDV chi nhánh Quảng Ninh lập khống 9 hồ sơ vay vốn, chiếm đoạt gần 33 tỷ đồng…

Bên cạnh đó, tình trạng lợi dụng chính sách phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, y tế, giáo dục, an sinh xã hội, phòng chống thiên tai, dịch bệnh... Buôn lậu, vận chuyển hàng hóa, tiền tệ trái phép qua biên giới, gian lận xuất xứ; lợi dụng thương mại điện tử để trốn thuế, buôn bán hàng cấm, hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ; tội phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 gia tăng, nhất là các loại vật tư, trang thiết bị y tế và các mặt hàng thiết yếu phục vụ phòng, chống dịch; trục lợi trong tổ chức tiêm vaccine, xét nghiệm COVID-19; lợi dụng việc đưa người Việt Nam ở nước ngoài về nước để trục lợi... Đáng chú ý là có sự chuyển hướng rõ rệt của tội phạm buôn lậu từ phương thức truyền thống qua đường mòn, lối mở sang lợi dụng pháp nhân…

Ngăn chặn từ xa, đấu tranh tội phạm ma tuý trên 4 tuyến trọng điểm

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, trong năm qua, lực lượng chức năng triển khai phương án tăng cường đấu tranh với tội phạm về ma túy trên 4 tuyến trọng điểm (Tây Bắc, Đông Bắc, Bắc miền Trung - Tây Nguyên, Tây Nam); rà soát, triệt phá các điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy; quản lý chặt chẽ người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy; đẩy mạnh hợp tác với các lực lượng chức năng của Lào, Campuchia, góp phần ngăn chặn ma túy từ xa. Đã phát hiện 24.383 vụ, 38.489 đối tượng phạm tội về ma túy; khởi tố 23.624 vụ, 32.757 bị can; thu giữ 648,91 kg heroin, 2.005 kg và hơn 2,542 triệu viên ma túy tổng hợp; 110,6 kg thuốc phiện; 543,82 kg cần sa.

Công tác tấn công trấn áp tội phạm ma túy đạt nhiều kết quả nổi bật, nhất là đã triệt phá được nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia thu giữ số lượng ma túy lớn. Điển hình như: Công an Lạng Sơn bắt 1 đối tượng vận chuyển 446 kg ma túy tổng hợp; Công an TP Hồ Chí Minh bắt 1 đối tượng nguyên là cảnh sát Hàn Quốc, thu 164 kg ma túy tổng hợp, 19 bánh heroin...; vụ phát hiện, triệt phá đường dây mua bán ma túy qua đường hàng không từ Anh đưa về Việt Nam, bắt quả tang 1 đối tượng, thu giữ 1 kg và 500 viên ma túy tổng hợp tại Nghệ An; vụ bắt 2 đối tượng chuyển 48kg ma túy chuyển phát quốc tế từ CH Czech về Việt Nam tại Hà Nội; vụ bắt 4 đối tượng vận chuyển trái phép chất ma túy từ CHLB Đức về Việt Nam thu giữ 17kg và 500 viên ma túy tổng hợp; vụ bắt 4 đối tượng vận chuyển…

“Tuy nhiên, tình hình tội phạm và tệ nạn về ma túy có dấu hiệu phức tạp trở lại sau dịch COVID-19; phát hiện nhiều đường dây ma túy từ nước ngoài vào Việt Nam qua tuyến đường bộ (chủ yếu từ hướng Lào, Campuchia), đường hàng không, chuyển phát nhanh (từ một số nước châu Âu). Tình trạng các đối tượng lợi dụng cơ sở đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, dịch vụ nhạy cảm, nhà chung cư... để tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, tình trạng trồng cây cần sa trái phép còn xảy ra tại một số địa phương. Số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy trong nước còn nhiều trong khi công tác cai nghiện còn nhiều hạn chế, tạo khó khăn, áp lực rất lớn cho công tác phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy” – Bộ trưởng Tô Lâm cho biết.

Nhiều vụ cháy lớn gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người

Bộ trưởng Tô Lâm cũng nêu rõ, tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông tiếp tục diễn biến ngày càng phức tạp với phương thức, thủ đoạn phạm tội mới, tinh vi hơn. 

Nổi lên là hành vi tổ chức đánh bạc, đánh bạc, cá độ bóng đá qua mạng internet; tội phạm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng Internet; tình trạng tán phát tin nhắn rác để quảng cáo hoạt động cờ bạc, mại dâm...; mua bán văn bằng, chứng chỉ giả; giả danh cơ quan bảo vệ pháp luật đe dọa, yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản rồi chiếm đoạt…

Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự tiếp tục được quan tâm, chỉ đạo thực hiện, nhất là việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các mặt công tác. Tai nạn giao thông được kiềm chế, giảm 4,56% về số vụ, giảm 9,44% về số người bị thương, nhưng tăng 7,57% về số người chết. Tiếp tục xảy ra một số vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng, làm chết và bị thương nhiều người. 

Công tác phòng cháy, chữa cháy tiếp tục được tăng cường; tổ chức kiểm tra, chấn chỉnh việc chấp hành các quy định về phòng cháy, chữa cháy tại các cơ sở có nguy cơ cháy, nổ cao. “Tuy nhiên, tình hình cháy nổ vẫn diễn biến đặc biệt phức tạp, số vụ cháy tuy giảm 25,11% song số người chết tăng 22,09%; đã xảy ra nhiều vụ cháy lớn, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người và tài sản” – Bộ trưởng Tô Lâm chia sẻ.

8 giải pháp phòng chống tội phạm trong năm 2023 

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, năm 2023, theo Bộ trưởng Tô Lâm, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo, thực hiện 8 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, trong đó, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; tăng cường xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật; tăng cường đấu tranh các loại tội phạm, vi phạm pháp luật; triển khai toàn diện công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo chỉ đạo của Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố…

Trong đó, chú trọng chỉ đạo các lực lượng chức năng tiếp tục tăng cường đấu tranh các loại tội phạm, vi phạm pháp luật, nhất là tội phạm có tổ chức liên quan đến “tín dụng đen”, tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm hoạt động núp bóng doanh nghiệp, tội phạm chống người thi hành công vụ, tội phạm sử dụng vũ khí, vật liệu nổ gây án, tội phạm xâm phạm trẻ em, mua bán người, giết người do nguyên nhân xã hội, tội phạm cướp, cướp giật, trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, mua bán người, ma túy...

Triển khai toàn diện công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Xử lý nghiêm tội phạm và vi phạm pháp luật về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu, môi trường, sử dụng công nghệ cao. Làm tốt công tác thanh loại, truy bắt, vận động đầu thú đối tượng truy nã, nhất là số đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm.

Tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; công tác bắt, giam, giữ và điều tra, xử lý tội phạm. Thường xuyên thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động điều tra theo tố tụng. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, nhất là tăng cường quản lý cư trú, quản lý hoạt động của người nước ngoài tại Việt Nam, quản lý ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về ANTT; quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; quản lý các hoạt động đầu tư công, tài chính, ngân hàng, thông tin truyền thông, văn hóa, du lịch, môi trường, xây dựng cơ bản, y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, quản lý thị trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, đất đai, tài nguyên, trật tự, an toàn giao thông, phòng chống cháy, nổ...

Đẩy mạnh thực hiện Đề án 06 của Chính phủ về “phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030”, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, quản trị xã hội, cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, hạn chế tình trạng “tham nhũng vặt”, nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trên cơ sở kết nối dữ liệu, ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại.

Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các biện pháp xử lý hành chính, đặc biệt là công tác giáo dục đối tượng tại xã, phường, thị trấn; tăng cường quản lý đối tượng tâm thần, “ngáo đá”... Quản lý, giúp đỡ số đối tượng chấp hành hình phạt ngoài hình phạt tù, số mãn hạn tù, đối tượng được đặc xá năm 2022, số cai nghiện bắt buộc, số giáo dục cải tạo bắt buộc trở về địa phương sớm tái hòa nhập cộng đồng, không tái phạm tội…