Quy định tài sản số bảo đảm chặt chẽ, thuận lợi giao dịch và chống rửa tiền

Chiều 8/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Tờ trình do Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng trình bày cho biết, mục đích xây dựng luật nhằm phát triển công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế đóng góp lớn vào kinh tế đất nước; tạo môi trường thuận lợi nhất để nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp công nghệ số. Đồng thời, phát triển ngành công nghiệp công nghệ số với trọng tâm là các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam từng bước chuyển dịch từ lắp ráp, gia công sang sáng tạo, thiết kế, tích hợp, sản xuất, làm chủ công nghệ lõi tại Việt Nam; góp phần xây dựng Chính phủ số, động lực phát triển kinh tế số, xã hội số.

Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số gồm 8 chương, 73 điều, đề cập tới nghiên cứu và phát triển công nghệ số; hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số; phát triển doanh nghiệp công nghệ số; sản phẩm, dịch vụ công nghệ số...

Qua thẩm tra, Ủy ban KH,CN&MT nhận thấy, dự thảo luật cơ bản đã thể chế hóa và phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp trong hệ thống pháp luật, tương thích với với điều ước quốc tế có liên quan. Nhìn chung, hồ sơ dự án luật đáp ứng yêu cầu, đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Về trí tuệ nhân tạo (AI), Chủ nhiệm Ủy ban KH,CN&MT Lê Quang Huy thấy rằng, tại thời điểm này, Việt Nam cần phải có cơ sở pháp lý để điều chỉnh về trí tuệ nhân tạo để phát triển thế mạnh, lợi thế của AI, đồng thời hạn chế tác động bất lợi trong nghiên cứu, ứng dụng, phát triển công nghệ AI. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu bổ sung các quy định hạn chế rủi ro, ảnh hưởng của công nghệ AI đối với đời sống kinh tế, xã hội như nguyên tắc đạo đức; nghiên cứu, phát triển AI do Việt Nam sáng tạo; cho phép các doanh nghiệp có dự án nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo được sử dụng nguồn dữ liệu từ các cơ quan Nhà nước; quy định mức độ ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong các cơ quan Nhà nước từ các giải pháp do doanh nghiệp trong nước làm chủ nhằm khuyến khích sử dụng và tạo thị trường.

Góp ý tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đánh giá, trí tuệ nhân tạo là lĩnh vực phức tạp, có nhiều rủi ro, do đó, quy định tại Chương 6 chưa đủ mạnh mẽ cho việc phát triển trí tuệ nhân tạo một cách trách nhiệm, có đạo đức. "Cần chi tiết hoá các nguyên tắc đạo đức như công bằng, minh bạch, trách nhiệm, an toàn, bảo mật; xây dựng các cơ chế giám sát đạo đức...", ông nêu. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, AI là lĩnh vực mới, đặt ra những thách thức về công tác quản lý, cho nên cần thiết lập các định nghĩa rõ ràng cho những sản phẩm trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao.

Về tài sản số, Ủy ban KH,CN&MT khẳng định tính cần thiết quy định trong Luật Công nghiệp công nghệ số. Tuy nhiên, quản lý tài sản số là vấn đề mới, phức tạp nên cần cân nhắc kỹ lưỡng, trong đó cần nghiên cứu, làm rõ một số nội dung về phân loại tài sản số và xây dựng các quy định quản lý tương ứng; về quyền sở hữu, thừa kế và sử dụng; biện pháp bảo mật, giao dịch tài sản số, xử lý khiếu nại của người dùng, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; phù hợp với thông lệ quốc tế, thuận lợi cho các giao dịch; bảo đảm quản lý chặt chẽ, chống rửa tiền và minh bạch hóa thị trường.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, khái niệm tài sản số là một trong những nội dung quan trọng trong dự thảo luật này. Lần đầu tiên khái niệm tài sản số được đưa vào văn bản pháp lý, đề nghị thận trọng rà soát, cân nhắc kỹ lưỡng khi đưa vào luật và đảm bảo quy định đồng bộ trong các luật có liên quan.

"Lần đầu tiên chúng ta đưa những khái niệm rất mới vào luật, như tài sản số, trí tuệ nhân tạo, tài sản mã hoá... Do đó, các khái niệm này cần được chuẩn hoá, đảm bảo cách hiểu xuyên suốt trong luật. Bộ Thông tin và Truyền thông cần tuyên truyền mạnh mẽ để khi luật ban hành để người dân có thể hiểu được. Đối với nhiều thuật ngữ mang tính chất kỹ thuật, chuyên ngành cao, đề nghị có cách giải thích sao cho dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ giám sát...", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.