Nên có "điều quét" trong thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

Chiều 28/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến (lần 2) về việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 79), Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, dự thảo quy định theo hướng liệt kê cụ thể các trường hợp thu hồi đất có ưu điểm rõ ràng cho việc áp dụng thực hiện; đồng thời, khống chế các trường hợp thu hồi đất, bảo đảm chỉ thu hồi đất trong các trường hợp luật định, không thu hồi đất tràn lan.

Tuy nhiên, theo ông, quy định theo hướng liệt kê lại có hạn chế là không dự liệu được những trường hợp thu hồi đất khác để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Riêng đối với dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, dự thảo luật chỉnh sửa theo hướng phải là các dự án do HĐND cấp tỉnh quyết định. Một số ý kiến cho rằng, việc thu hồi thực hiện các dự án này cũng là để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc điều tiết chênh lệch địa tô được thực hiện thông qua việc Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án loại này theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất...

"Thường trực Uỷ ban Kinh tế nhận thấy, đây là quy định quan trọng, cần hết sức thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, để quy định rõ ràng, cụ thể, hợp lý, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 18 và tuân thủ quy định của Hiến pháp năm 2013, tránh cách hiểu khác nhau, gây vướng mắc trên thực tiễn", ông nêu.

Theo Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh, dự thảo liệt kê tới 27 trường hợp thu hồi đất, trong mỗi trường hợp lại tiếp tục liệt kê cụ thể từng trường hợp. "Đề nghị cân nhắc điều này bởi quy định như vậy là quá chi tiết, nhưng lại có thể thiếu trong một số trường hợp, không đáp ứng được tình hình thực tế, dẫn đến quy định lạc hậu, không phù hợp", bà phân tích.

Cho rằng nội dung này đặc biệt quan trọng, liên quan trực tiếp đến đời sống, sinh kế của người dân cũng như kinh tế - xã hội, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đề nghị bổ sung thêm một "điều quét" trong luật để bao quát hết, chẳng hạn nhà sinh hoạt cộng đồng rất cần thiết nhưng lại không được liệt kê trong dự thảo.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, nên có "điều quét" để khi có phát sinh lại nói luật không có quy định thì lại "đóng hết cửa". "Quét nhưng vẫn có van, khoá chặt chẽ. Nói trường hợp thu hồi phải phù hợp quy hoạch nhưng quy hoạch nào thì phải làm rõ", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Về định giá đất, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, các phương pháp định giá đất được lồng ghép phương pháp chiết trừ vào phương pháp so sánh, không còn là một phương pháp định giá độc lập; đồng thời bổ sung trở lại phương pháp thặng dư. Cơ quan thẩm tra cho rằng, đây là nội dung quan trọng, vì vậy, cần có đề xuất chính thức của Chính phủ.

"Một số ý kiến trong Thường trực Uỷ ban Kinh tế cho rằng nội hàm các phương pháp đã có sự thay đổi so với quy định của pháp luật hiện hành, vì vậy, chưa có cơ sở thực tiễn để đánh giá tính hợp lý về nội hàm và nguyên tắc áp dụng các phương pháp xác định giá đất. Do đó, đề nghị chỉ quy định tên phương pháp và giao Chính phủ quy định chi tiết", ông nêu.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà khẳng định, định giá đất rất quan trọng, nếu định giá sai thì nhà nước và người dân đều thất thu. Do đó, "không để vấn đề riêng tư ảnh hưởng và không có sự quanh co" trong xác định giá đất, mà phải cá thể hoá được từng trách nhiệm, thông tin phải rất rõ ràng.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng lưu ý, một số nội dung quan trọng vẫn đang trong quá trình xem xét, lựa chọn phương án tối ưu. Do đó, các cơ quan cần tiếp tục phát huy cách làm từ đầu nhiệm kỳ đến nay, phối hợp thật tốt để có dự thảo chất lượng nhất.

Với các nội dung còn 2 phương án, Chủ tịch Quốc hội đề nghị "không nên đóng lại ngay" mà đợi đến phút cuối Quốc hội thấy chín muồi mới quyết định. "Điều quan trọng là từng phương án nêu rõ ưu, nhược điểm, cơ sở chính trị, thực tiễn, pháp lý thế nào để khách quan, công khai, minh bạch. Khi đó gần 500 đại biểu đủ trí tuệ để quyết", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phiên họp thứ 26 của UBTVQH cũng đã bế mạc chiều cùng ngày.