Khắc phục kẽ hở tại Nghị định 15/CP về cho phép hậu kiểm các sản phẩm thực phẩm chức năng

Sáng 24/12, tại Phiên họp thứ 52 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho ý kiến về Báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội tháng 11/2025, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải bày tỏ lo lắng về an toàn thực phẩm và cho biết, cử tri đánh giá cao việc Bộ Công an vào cuộc mạnh mẽ, trong thời gian ngắn đã triệt phá, điều tra nhiều vụ vi phạm an toàn thực phẩm, thực phẩm chức năng...

“Tôi cũng đã đọc trên các báo chính thống và biết được Nghị định 15/CP cho phép hậu kiểm các sản phẩm thực phẩm chức năng. Lợi dụng điều này, Công ty TSL được phép cấp hàng chục nghìn giấy chứng nhận nhưng không hề kiểm nghiệm. Trong khi đó, cơ quan nhà nước lại dựa vào giấy này để cấp phép cho sản phẩm lưu hành. Vậy đây có phải là kẽ hở hay không? Các quy định pháp lý, các khâu, bước được thực hiện như thế nào? Đề nghị các cơ quan chức năng, các cơ quan của Quốc hội nghiên cứu thêm quy định này”, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu.

Được biết, quá trình điều tra các vụ án sản xuất hàng giả là thực phẩm, sản xuất thực phẩm chức năng, Bộ Công an đã xác định có dấu hiệu trục lợi chính sách khi Bộ Y tế tham mưu ban hành Nghị định 15/2018/NĐ-CP với một số quy định không đúng với quy định của Luật An toàn thực phẩm. Chính vì vậy, một số cán bộ tại Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội. Mặc dù Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố nhiều cán bộ là Cục trưởng, Phó Cục trưởng tại các bộ trên (trong đó có 2 cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm và nhiều Phó Cục trưởng; nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong đã bị hai đơn vị của Bộ Công an khởi tố trong hai vụ án, đều về hành vi nhận hối lộ).

Đại tá Nguyễn Minh Tuấn, Phó Chánh Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an cho biết, Công ty TSL và một số công ty được Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan chức năng cho phép kiểm nghiệm, được chỉ định là cơ sở phục vụ kiểm soát chất lượng về an toàn thực phẩm. “Các đối tượng chỉ cần lấy thông tin, không cần lấy mẫu, không cần kiểm nghiệm, thích chỉ số nào có chỉ số đó, với giá từ 700 nghìn đồng đến 3 triệu đồng/giấy”.

Luật An toàn thực phẩm quy định kiểm soát chặt chẽ tất cả các sản phẩm là thuốc, thực phẩm chức năng. Các loại sản phẩm này khi đưa ra thị trường phải được thí nghiệm, kiểm nghiệm, công bố hợp chuẩn, hợp quy, có công trình, đề tài nghiên cứu về sản phẩm để đánh giá tính năng, tác dụng. Tuy nhiên, khi xây dựng Nghị định 15, Bộ Y tế đã cho phép tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm thực hiện tự công bố sản phẩm, tự chịu trách nhiệm; bỏ tiền kiểm nghiệm, chuyển sang hậu kiểm nhưng không quy định rõ cơ chế giám sát, quy trình thực hiện, bộ máy thực hiện, không giao trách nhiệm cụ thể cho cơ quan hậu kiểm. Đây chính là lỗ hổng để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân lợi dụng làm trái luật, thậm chí “vô hiệu hóa” các quy định của Luật An toàn thực phẩm. Các quy định trái luật trong Nghị định 15/CP đã khiến nhiều cơ quan chức năng gặp khó khăn, lúng túng trong xử lý vi phạm.

Chính vì vậy, Bộ Công an, Tổng cục Hải quan (cũ) đã nhiều lần kiến nghị sửa đổi Nghị định 15/CP nhưng đến nay vẫn chưa được sửa đổi. Bộ Công an tiếp tục đề nghị các cơ quan chức năng khẩn trương sửa đổi nghị định này, không để các đối tượng lợi dụng trục lợi, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và niềm tin của người dân.