Hình thành "lá chắn toàn diện" bảo vệ trẻ em trong thế giới số

Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết, tại Việt Nam, các hành vi lừa đảo, thao túng và xâm hại trẻ em qua mạng có xu hướng gia tăng, với nhiều thủ đoạn tinh vi: dụ dỗ quay video nhạy cảm để tống tiền, giả danh tuyển dụng để buôn bán người hoặc lao động cưỡng bức. Các nền tảng mạng xã hội, diễn đàn kín và nhóm ẩn danh đang trở thành nơi chia sẻ, giao dịch nội dung xâm hại trẻ em.

Tội phạm mạng thường khai thác các nền tảng trực tuyến trong cả 3 giai đoạn có tính hệ thống của hành vi phạm tội: Thứ nhất, tìm kiếm và khoanh vùng mục tiêu. Thứ hai, tiếp cận và thao túng mục tiêu. Thứ ba, tấn công và khai thác nạn nhân.

Năm 2024, Việt Nam ghi nhận 381 vụ xâm hại tình dục qua mạng, chủ yếu bắt nguồn từ việc khai thác thông tin cá nhân trên Facebook và Zalo. Trong khi đó, báo cáo quốc tế của NCMEC (Hoa Kỳ, 2024) cho biết số lượng nội dung xâm hại trẻ em được tạo bởi AI đã tăng 1,325% so với năm 2023, minh chứng rõ ràng cho việc công nghệ đang bị lợi dụng làm công cụ phạm tội. Riêng trong năm 2025, Việt Nam đã ghi nhận khoảng 50 vụ "bắt cóc online" có yếu tố xuyên biên giới.

Thiếu tướng Lê Xuân Minh khẳng định, những năm qua, Việt Nam đã hành động mạnh mẽ để bảo vệ trẻ em, thanh thiếu niên trước các nguy cơ xâm hại trên môi trường mạng: Ban hành và từng bước hoàn thiện nhiều văn bản quan trọng như Luật Trẻ em (2016), Luật An ninh mạng (2018), Chiến lược quốc gia bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025, cùng với các nghị định, thông tư liên ngành nhằm tăng cường công tác phát hiện, xử lý tội phạm sử dụng công nghệ cao; Bộ Công an và các cơ quan bảo vệ pháp luật đã phối hợp triển khai nhiều chuyên án lớn, bóc gỡ đường dây phạm tội, giải cứu nạn nhân, đồng thời xử lý các vụ việc xâm hại trẻ em trên không gian mạng.

Về hạ tầng kỹ thuật, Việt Nam đã xây dựng và vận hành Tổng đài Quốc gia Bảo vệ trẻ em - 111; lập bộ phận chuyên trách về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng tại Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, tạo nền tảng tiếp nhận, phản ánh và xử lý thông tin liên quan đến trẻ em trên không gian mạng. Việt Nam cũng duy trì quan hệ hợp tác hiệu quả với các nền tảng xuyên biên giới cùng nhiều tổ chức quốc tế. "Chúng tôi theo đuổi cam kết: "Trong thế giới số, không ai bị bỏ lại phía sau và không ai phải đối mặt với nguy hiểm một mình".

Cũng theo Thiếu tướng Lê Xuân Minh, trong bảo vệ trẻ em trước tội phạm mạng, nền tảng trực tuyến giữ 3 vai trò trọng yếu: Phòng ngừa, ngăn chặn và cảnh báo sớm những hành vi bất thường, nội dung hoặc tương tác tiềm ẩn nguy cơ xâm hại trẻ em; phát hiện, xử lý hành vi lạm dung, xâm phạm trẻ em; hỗ trợ điều tra, ngăn chặn tội phạm: Nền tảng nắm giữ những dấu vết quan trọng, là hiện trường xảy ra hành vi lạm dụng và xâm phạm trẻ em, do đó, nền tảng cần đóng vai trò hỗ trợ điều tra để ngăn chặn và loại bỏ tội phạm từ gốc.

"Đã đến lúc chúng ta cần một cách tiếp cận toàn diện, thống nhất và mang tính tập thể, trong đó công nghệ, pháp luật và cộng đồng phải cùng đồng hành. Mỗi bên đóng vai trò riêng, chỉ khi phối hợp chặt chẽ, chúng ta mới có thể hình thành "lá chắn toàn diện" bảo vệ trẻ em trong thế giới số", Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao nhấn mạnh.