Cần chính sách đột phá trong thu hút, sử dụng, trọng dụng và tôn vinh tri thức

Sáng 30/12, tại Hà Nội, đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã gặp mặt đại biểu trí thức, nhà khoa học để lắng nghe, chia sẻ những thành tựu đã đạt được, những ý kiến tâm huyết của đội ngũ trí thức, nhà khoa học nhằm phát huy tinh thần đoàn kết, sức mạnh tổng hợp của đội ngũ trí thức Việt Nam, góp phần tích cực đưa đất nước bước vào Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Cùng dự buổi gặp mặt có các đồng chí: Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Chủ nhiệm Ủy Ban Kiểm tra Trung ương; Lê Minh Hưng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Duy Ngọc, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương; Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương; Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Nguyễn Thị Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ban ngành Trung ương và đại diện đội ngũ tri thức, nhà khoa học tiêu biểu.

Tại cuộc gặp mặt, các đại biểu bày tỏ vui mừng, xúc động trước sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các ban, bộ, ngành trung ương, đồng thời nhấn mạnh cuộc gặp mặt của Tổng Bí thư Tô Lâm với các đại biểu trí thức, nhà khoa học hôm nay là minh chứng thể hiện sự quan tâm đặc biệt này.

Các đại biểu báo cáo những kết quả đạt được trong nghiên cứu, ứng dụng, đào tạo của một số lĩnh vực quan trọng như y tế, nông nghiệp, công nghệ cao; công tác thu hút, tập hợp và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, nhà khoa học; có nhiều đề xuất, kiến nghị đối với Đảng và Nhà nước nhằm hoàn thiện thể chế, tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; xây dựng các cơ sở nghiên cứu và đào tạo đẳng cấp quốc tế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước, phát triển các ngành, lĩnh vực công nghệ và công nghiệp chiến lược trong kỷ nguyên mới…

Chia sẻ tại cuộc gặp mặt, TS. Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học công nghệ, Chủ tịch Hội tự động hóa Việt Nam đã chỉ ra một số điểm nghẽn trong phát triển khoa học công nghệ. Đồng thời, kỳ vọng với Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, các điểm nghẽn sẽ được tháo gỡ bằng cách tiếp tục sửa đổi một số luật, giao quyền cho nhà khoa học, mở cánh cửa liên kết với doanh nghiệp…, tạo tiền đề để thành lập các tập thể khoa học mạnh, làm chủ được khoa học công nghệ, từ đó góp phần xác lập được vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Phát biểu tại cuộc gặp mặt, Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những đóng góp của đội ngũ trí thức, nhà khoa học; khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc ta luôn có truyền thống trọng dụng nhân tài. Trong lịch sử, đội ngũ trí thức và các nhà khoa học luôn là lực lượng tiên phong, góp phần bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đất nước, thể hiện tinh thần dấn thân về khoa học, cống hiến hết mình cho đất nước.

Thành quả cách mạng, đặc biệt là thành tựu vĩ đại đạt được của đất nước sau 40 năm đổi mới có đóng góp đặc biệt quan trọng của đội ngũ trí thức, nhà khoa học. Từ việc tham mưu mở đường cho đổi mới tư duy, nhất là tư duy kinh tế đã đưa Việt Nam thoát khỏi khủng khoảng kinh tế - xã hội, từng bước hội nhập vào nền kinh tế quốc tế, cung cấp cơ sở khoa học, đề xuất ý tưởng, phản biện xã hội, tổ chức thực thi, sáng tạo, tạo ra các ý tưởng, sáng chế, sản phẩm góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thúc đẩy đổi mới sáng tạo đều để lại dấu ấn đậm nét về cống hiến, đóng góp của đội ngũ trí thức, nhà khoa học nước ta...

Khẳng định vai trò của khoa học công nghệ trong việc tăng năng suất lao động, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, chúng ta dù đi sau, đi muộn nhưng vẫn có những lợi thế, nhất là từ công cuộc chuyển đổi số. Do đó, chúng ta cần “đi tắt, đón đầu” trong ứng dụng khoa học công nghệ mới để phát huy tốt nhất lợi thế, bứt phá để phát triển...

Để đạt được yêu cầu này, Tổng Bí thư nhấn mạnh, về phía Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp, cần đổi mới mạnh mẽ đào tạo, tuyển chọn, sử dụng, trọng dụng trí thức, nhà khoa học; bảo đảm việc thực hiện có hiệu quả, đúng tiến độ các mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp nêu tại Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới. Đồng thời, có các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm đổi mới mạnh mẽ tư duy, nâng cao, thống nhất nhận thức trong các cấp ủy, tổ chức đảng, hệ thống chính trị và toàn xã hội về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng đội ngũ trí thức trong tình hình mới, trước hết là người đứng đầu các ban, bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền các cấp; bảo đảm “thượng tôn pháp luật”...

Tổng Bí thư đề nghị, đội ngũ trí thức, nhà khoa học cần nỗ lực thực hiện cho được trách nhiệm, sứ mệnh của mình trong giai đoạn cách mạng mới, gia tăng mạnh mẽ đóng góp cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược, đưa nước ta đến năm 2045 là nước phát triển, có thu nhập cao, sánh vai với các cường quốc năm châu. Nghiên cứu, tập trung sớm triển khai Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị “Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” như một nguồn cảm hứng, một động năng mới, một miền đất mới, bầu trời mới cho sáng tạo của giới trí thức, nhà khoa học.

Tổng Bí thư mong muốn, các trí thức, nhà khoa học phải là lực lượng nòng cốt để đưa Việt Nam đứng vào nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo; nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử; tối thiểu có 5 doanh nghiệp công nghệ số ngang tầm các cường quốc công nghệ vào năm 2030; đến năm 2045, Việt Nam là một trong những trung tâm công nghiệp công nghệ số của khu vực và thế giới; thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu thế giới về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số...

Tổng Bí thư chỉ rõ, đội ngũ trí thức, nhà khoa học cần ý thức sâu sắc trách nhiệm của trí thức, nhà khoa học trong giai đoạn cách mạng mới, trách nhiệm trong nâng tầm trí tuệ và sức mạnh dân tộc; trách nhiệm tự đào tạo, bồi dưỡng, giúp đỡ thế hệ trí thức ngày nay tiến bộ, đào tạo thêm trí thức mới, đội ngũ kế cận; tiên phong tạo ra sản phẩm tinh thần, vật chất chất lượng cao cho xã hội, tham gia phát triển kinh tế tri thức, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước, tạo động lực mạnh mẽ cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần định hình tương lai nhân loại và văn minh toàn cầu.

Tổng Bí thư đề nghị, không ngừng củng cố liên minh công nhân - nông dân - trí thức trong điều kiện mới và thu hút trí thức người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài, trí thức nước ngoài góp phần phát triển đất nước; tăng cường hợp tác với trí thức người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài, trí thức nước ngoài trong chuyển giao, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là những lĩnh vực mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Tổng Bí thư yêu cầu cần tiếp tục quan tâm giáo dục đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức, nguồn nhân lực chất lượng cao. Các nhà giáo trước hết phải là các nhà khoa học, nhà trí thức; có kế hoạch đào tạo các nhà khoa học hàng đầu ở các lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực trọng yếu hiện nay như: Trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế số, lượng tử, y sinh học; gắn kết chặt chẽ giữa các trung tâm khoa học, các viện nghiên cứu, nhà trường với các doanh nghiệp và ngược lại. Cùng với đó, hoàn thiện thể chế, ứng xử nhất quán về phát triển khoa học công nghệ phù hợp cơ chế thị trường, thông lệ quốc tế, đặc thù của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; chấp nhận rủi ro và có độ trễ trong hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo; có chính sách đột phá nhằm thu hút, sử dụng, trọng dụng, tôn vinh trí thức...