Vùng phát thải thấp: Người dân được áp dụng lộ trình 12 tháng chuyển đổi phương tiện

Chủ Nhật, 10/11/2024, 16:35

Việc xây dựng những vùng phát thải thấp không chỉ là lời giải cho bài toán ô nhiễm không khí, ùn tắc giao thông, mà còn là tiền đề để Hà Nội đạt được mục tiêu cấm hoàn toàn xe máy tại các quận của TP vào năm 2030. 

100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh

Dự thảo Nghị quyết quy định tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục xác định vùng phát thải thấp (LEZ) trên địa bàn Hà Nội dự kiến sẽ được xem xét thông qua tại kỳ họp HĐND TP vào tháng 12/2024 và sẽ có hiệu lực từ 1/1/2025. Việc xây dựng những vùng phát thải thấp không chỉ là lời giải cho bài toán ô nhiễm không khí, ùn tắc giao thông, mà còn là tiền đề để Hà Nội đạt được mục tiêu cấm hoàn toàn xe máy tại các quận của TP vào năm 2030.

Đáng chú ý, quận Hoàn Kiếm được chọn thí điểm đầu tiên. Theo bà Lê Thanh Thủy, Phó phòng Quản lý môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (đơn vị chủ trì xây dựng Dự thảo), cho biết văn bản chỉ nêu các tiêu chí, điều kiện và lộ trình xây dựng vùng LEZ để quận, huyện, thị xã căn cứ vào đó xây dựng tại địa bàn mình tùy theo điều kiện kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, quận Hoàn Kiếm đã xung phong thí điểm xây dựng vùng LEZ để từ đó rút kinh nghiệm, mở rộng ra các địa bàn khác của TP. 

Theo Dự thảo Nghị quyết, trong vùng phát thải thấp sẽ cấm lưu thông các xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel trong vùng phát thải thấp; ưu tiên ô tô đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4, xe máy đáp ứng tiêu chuẩn mức 2; 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh; tỷ lệ đảm nhận của vận tải hành khách công cộng cho vùng phát thải thấp đạt 45-50%.

Các cá nhân, tổ chức sinh sống và làm việc tại vùng LEZ sẽ được ưu tiên lộ trình 12 tháng để chuyển đổi phương tiện đạt tiêu chuẩn khí thải cho phép lưu thông ở vùng này. Giai đoạn từ năm 2031 đến 2035, Hà Nội khuyến khích các quận huyện xác lập vùng LEZ và từ năm 2036 trở đi bắt buộc các vùng ô nhiễm không khí phải đầu tư nguồn lực, đảm bảo điều kiện để thực hiện vùng LEZ.

z6018415683055_ae411aaa6737c30604112fe09226b70c.jpg -0
Quận Hoàn Kiếm dự kiến áp dụng vùng phát thải thấp với tổng diện tích hơn 145 ha.

Theo thống kê của Sở Giao thông Vận tải, đến hết tháng 4, Hà Nội có hơn 8 triệu phương tiện, trong đó trên 1,1 triệu ôtô và hơn 6,9 triệu xe máy với gần 73% xe đã sử dụng trên 10 năm. Sở Tài nguyên và Môi trường đánh giá các phương tiện đã lưu hành nhiều năm mà không được kiểm soát về khí thải sẽ làm gia tăng mức phát thải thành phần gây ô nhiễm vào không khí. Đặc biệt, vào những khung giờ cao điểm hay các khu vực có mật độ phương tiện lưu thông cao và thường ùn tắc, khí thải từ phương tiện sẽ gây ngột ngạt, khó chịu cho những người tham gia giao thông và tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến phơi nhiễm với ô nhiễm.

Chi tiết 6 tiêu chí xác định các khu vực hạn chế phát thải

Theo bà Thủy, TP Hà Nội có lợi thế là tại Điều 28 của Luật Thủ đô mới được Quốc hội thông qua đã quy định tiêu chí cùng các giải pháp để xây dựng các vùng phát thải thấp. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để TP định hướng và có cơ sở xây dựng khu vực phát thải thấp. “Có hai chủ thể quan trọng quyết định đến mức độ thành công của mô hình này, một là Sở Giao thông Vận tải đưa ra các chương trình, kế hoạch để sắp xếp lại giao thông. Hai là chính quyền địa phương, đơn vị sẽ thực hiện việc này với những chính sách cụ thể, đặc thù cho khu vực phát thải thấp, làm sao nhận được sự đồng thuận, gắn kết của người dân vào các hoạt động phát thải thấp”, bà Thủy chia sẻ.

Bà Thủy cũng thông tin thêm, 6 tiêu chí xác định các khu vực hạn chế phát thải. Một là thuộc vùng bảo vệ nghiêm ngặt và vùng hạn chế phát thải được xác định tại quy hoạch Thủ đô đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050. Tiêu chí này bao gồm các quận của Hà Nội hiện nay cũng như năm huyện sắp lên quận và hai TP mới sắp được thành lập. Hai là khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông. Ba là chất lượng không khí đánh giá trong tối thiểu một năm không đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí. Bốn là khu vực đủ điều kiện áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về phát thải của phương tiện giao thông. Năm là các xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường được dán tem nhãn, nhận dạng biển số thì được lưu thông trong vùng phát thải thấp. Sáu là khu vực mà chính quyền và người dân đồng thuận xây dựng vùng phát thải thấp với tỷ lệ đồng thuận đạt từ 51% trở lên.

Lý giải việc tiên phong thí điểm, Trưởng phòng Quản lý đô thị quận Hoàn Kiếm Nguyễn Toàn Thắng cho biết, việc xây dựng vùng LEZ là cơ hội để quận trở nên xanh sạch, góp phần cho phát triển du lịch dịch vụ. Quận Hoàn Kiếm dự kiến áp dụng vùng phát thải thấp ở khu vực Hồ Gươm, vùng phụ cận và phố cổ với tổng diện tích hơn 145 ha. Quận chọn thí điểm vùng phát thải thấp ở Hồ Gươm, vùng phụ cận và khu phố cổ vì khu vực này đang tổ chức phố đi bộ vào ba ngày cuối tuần và cấm toàn bộ phương tiện. "Nếu được TP đồng ý là vùng phát thải thấp thì việc hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm cũng thuận lợi", ông Thắng nói.

z6018423136135_e61b6072afde6cc0c9c47db630113760.jpg -0

Mục tiêu chính của xây dựng vùng LEZ là hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, Sở Tài nguyên và Môi trường thừa nhận việc áp dụng sẽ gặp nhiều khó khăn do hiện chưa có tiêu chuẩn/quy chuẩn khí thải áp dụng cho môtô, xe máy đang lưu hành. Hà Nội cũng chưa có mạng lưới cơ sở kiểm tra khí thải đối với phương tiện giao thông đang lưu hành. Mạng lưới trạm quan trắc chất lượng môi trường không khí tại TP chưa đầy đủ. TP chưa có số liệu kiểm kê phát thải cập nhật và thường kỳ, đặc biệt từ nguồn khí thải giao thông để làm cơ sở đánh giá thực thi chính sách.

Hơn nữa, người dân cũng có những băn khoăn, việc hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm có thể ảnh hưởng đến mưu sinh của một bộ phận người dân. Phó phòng Quản lý môi trường Lê Thanh Thủy thông tin,về thời hạn áp dụng thí điểm vùng phát thải thấp, nếu Nghị quyết được HĐND TP thông qua vào kỳ họp cuối năm và có hiệu lực từ 1/1/2025 thì "vẫn còn cả quãng đường" chứ chưa thể áp dụng được ngay. Các tổ chức, cá nhân đang sinh sống và làm việc trong vùng phát thải thấp sẽ được ưu tiên áp dụng lộ trình 12 tháng để chuyển đổi phương tiện phát thải thấp hoặc đạt quy chuẩn phát thải cho phép khi lưu hành trong vùng. 

T.Linh
.
.
.