Tôn vinh những người hiến máu hòa hợp

Chia sẻ tại buổi gặp mặt tri ân 200 người hiến máu hòa hợp (phenotype) tiêu biểu năm 2023 do Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương tổ chức ngày 16/12, chị Lê Thị Thu Phương, giảng viên Trường Đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, tính đến nay chị đã hiến máu khoảng 20 lần, nhưng chỉ đến năm 2020, chị mới biết trong dòng máu nhóm O của mình có chứa những kháng nguyên đặc biệt, phù hợp để hiến máu hòa hợp (phenotype).

Trước đây, chị chỉ biết mình mang nhóm máu O, có thể thích hợp truyền cho các bệnh nhân không cùng nhóm máu. Sau đó chị được giải thích trong nhóm máu O vẫn còn phân chia nhiều dạng khác nhau, như vậy có thể phù hợp truyền cho những bệnh nhân mắc tan máu bẩm sinh phải thường xuyên truyền máu.

Từ khi biết mình có thể hiến máu hòa hợp, giúp cho nhiều bệnh nhân mắc tan máu bẩm sinh, chị Phương luôn sẵn sàng đến viện hiến máu bất kỳ khi nào bệnh nhân cần và bệnh viện gọi.

Có lần đang trên lớp, chị nhận được điện thoại: “Có cháu nhỏ mắc tan máu bẩm sinh rất cần đường truyền máu hòa hợp nhóm O rezo, chị có sẵn sàng đến không?”. Khi tan tiết dạy, chị Phương vội vã sang Viện Huyết học để kịp hiến máu cứu người.

Theo TS.BS Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Trung tâm Thalassemia, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, ngoài hệ nhóm máu ABO và Rh(D) là hai hệ thống nhóm máu có ý nghĩa nhất trong thực hành truyền máu thì còn rất nhiều các hệ thống nhóm máu khác mà kháng nguyên của nó có tính sinh miễn dịch cao, tức là có thể kích thích cơ thể người nhận sinh ra kháng thể chống lại kháng nguyên tương ứng (còn gọi là kháng thể bất thường). Các kháng thể bất thường này có thể gây ra các tai biến truyền máu và để lại hậu quả nặng nề cho người bệnh.

Đặc biệt với, bệnh nhân Thalassemia là bệnh bẩm sinh di truyền, không chữa khỏi, liên tục tan hồng cầu, đời sống hồng cầu ngắn, luôn trong tình trạng thiếu máu. Bệnh nhân phụ thuộc truyền máu cả đời. Với bệnh nhân thể nặng muốn điều trị tốt phải 2 tuần truyền máu một lần, người khỏe truyền máu 1 lần/tháng. Một năm có 3.000 bệnh nhân, mỗi lần truyền ít nhất 12 đơn vị máu nên nhu cầu truyền máu rất lớn.

Tan máu có thể gây ra tình trạng phản ứng mạnh như bất đồng nhóm máu ABO, hơn nữa có thể gây sốc, muộn là tan máu trong lòng mạch, gây suy thận. Muộn hơn nữa máu không vào được thừa lượng sắt trong hồng cầu truyền vào lại tích tụ trong người. Vì thế, truyền máu lựa chọn rất quan trọng và quyết định chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Để bảo đảm an toàn cho người bệnh, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương đã xây dựng và tiếp tục mở rộng ngân hàng hiến máu dự bị bằng cách xác định các kháng nguyên nhóm máu ngoài hệ ABO và Rh(D) cho một số người hiến máu tình nguyện thường xuyên. Nhờ đó, khi có những bệnh nhân cần truyền máu hòa hợp phenotype, Viện có thể gọi người hiến máu phù hợp theo danh sách.

Năm 2023, Viện đã cung cấp 2.681 đơn vị máu hoà hợp phenotype phục vụ công tác điều trị cho bệnh nhân trong Viện và một số bệnh viện khác.

Công tác truyền máu an toàn cũng thêm một bước tiến nhờ việc các nhà khoa học đã đề cập đến việc thực hiện xét nghiệm hòa hợp giữa người cho và người nhận.