Nhọc nhằn cư dân bãi rác Khánh Sơn
Chị Nguyễn Thị Thoa, 46 tuổi, có thâm niên hơn chục năm bới rác, tâm sự: “Nghề cực chẳng đã. Không làm thì không biết lấy chi nuôi 4 đứa con đang tuổi ăn, tuổi học. Dù biết bệnh tật nguy hiểm vẫn phải làm thôi chú ạ!”.
Đứng cạnh chị Thoa, bà Nguyễn Thị Nguyệt, 63 tuổi, nói thêm: “Mấy chục năm ni, nhặt rác dù nhọc nhằn nhưng mang lại miếng ăn hằng ngày cho người không nghề nghiệp. Mỗi ngày cũng kiếm được dăm ba chục ngàn đong gạo”…
Giữa nắng gắt, hàng trăm con người vẫn cần mẫn với cây sắt dài nửa mét dùng để móc đống rác hỗn tạp, chọn thứ rác có giá trị. Thi thoảng, những chuyến xe chở rác rú ga thật mạnh leo lên con dốc lối vào bãi, tung bụi mịt mùng.
Cứ mỗi xe rác đổ xuống, họ lại cùng nhau tiến đến để bới rác. Đôi khi mệt nhọc, ai đó ngẩng mặt lên góp vui bằng câu chuyện phiếm trong tiếng cười làm dịu không khí nặng mùi của rác rồi ai nấy lại hăng say làm việc. Ven bãi rác, vài túp lều bằng bạt cũ mèm dựng lên. Khó có thể tưởng tượng ra đó là hàng quán bán mì tôm cho những người nhặt rác!...
Cư dân bãi rác không chỉ nhặt rác. Những thứ họ nhặt được có khi là tiền bạc, giấy tờ tùy thân, sổ tiết kiệm, thậm chí cả… hài nhi. Các thứ “rác” có giá trị họ đều mang tới tìm nhờ bảo vệ trả lại người mất. Còn riêng với hài nhi, họ gom góp nhau mỗi người vài ngàn đồng để tổ chức an táng, hương khói cho các cháu.
Ông Nguyễn Văn Hoàng, 75 tuổi, một cư dân nhiều năm kiếm sống ở bãi rác cho biết: “Ở đây có đến 5 ngôi mộ hài nhi mà bà con chúng tôi nhặt được trong rác. Nghĩ thương lắm! Cũng là thân phận một con người, nhưng…”. Ông Hoàng ngừng bặt, đôi mắt trĩu buồn. Ông bảo, mỗi lần phát hiện thấy hài nhi, bà con liền nghỉ nhặt rác, đặt tên và an táng cho các cháu. Ông đưa tay chỉ về bãi đất hoang, cách bãi rác không xa, nơi có 5 nấm đất được vun tròn. Những que hương vừa cắm mới xua đi sự hoang vu lạnh lẽo.
Theo lộ trình, đến năm 2020, bãi rác Khánh Sơn đóng cửa, một nhà máy xử lý rác thải quy mô lớn, công nghệ cao được tiến hành xây dựng để thay thế với quy trình xử lý khép kín. Điều đó đồng nghĩa với việc hàng trăm lao động kiếm sống trên bãi rác không còn nghề kiếm sống. Ông Hà Văn Thái, Giám đốc Xí nghiệp Quản lý bãi rác và xử lí chất thải Đà Nẵng trăn trở, bài toán chuyển đổi ngành nghề cho số lao động trên là khó. Bởi, đa phần trong số họ đã cao tuổi, học vấn hạn chế.
Hiện nay, TP Đà Nẵng chưa có hệ thống tái chế, phân loại rác trước khi phân huỷ, nếu tạo cơ hội cho bà con phân loại rác bằng thủ công sẽ tốt hơn cho họ; hoặc chuyển hướng ngành nghề cho họ càng sớm càng tốt. Để giúp bà con, chính quyền phường Hoà Khánh Nam cũng đã tìm các giải pháp như vận động bà con trồng nấm, canh tác vườn tược, hoa màu nhưng thực tế vẫn vấp nhiều cái khó khi mà đất đai, nguồn vốn lẫn kinh nghiệm của bà con hạn chế.
Mặt khác, tâm lý nhặt rác có tiền liền tại bãi ít nhiều ăn sâu vào ý nghĩ của họ. Bảy năm, khoảng thời gian không phải dài để ổn định việc làm cho lao động bãi rác. Đó vẫn là một bài toán khó, cần sự hỗ trợ mạnh mẽ cũng như sự hướng nghiệp bền vững từ chính quyền địa phương!
