Người chăm bầy chim trời ven thành phố biển

Cách trung tâm thành phố biển Nha Trang khoảng 5 cây số về phía Tây, còn sót lại một khu rừng đước ngập mặn tự nhiên hiếm hoi rộng khoảng 4ha. Đi qua con đường ngoằn ngoèo lầy lội với vô số ổ gà, ổ voi mọc lên chi chít sau đợt mưa kéo dài, tôi mới tìm được nhà ông Nguyễn Văn Hưng (54 tuổi, trú tại thôn Vĩnh Xuân, xã Vĩnh Thái, TP Nha Trang). Ông Hưng được xem như chủ nhân của đàn cò, vạc, trao trảo, sáo sành, chim sẻ, bồ câu… ở mảnh đất này.

Cụ nội ông Hưng đặt chân đến và đã khai hoang mảnh đất này từ năm 1950. Trong kí ức tuổi thơ của ông, trên mảnh đất này là một cánh rừng đước  rộng lớn, chạy xa tít đến tận chân núi. Từ nhỏ, khi sống với ông nội, ông đã tận mắt nhìn thấy muôn vàn loài chim chóc kéo nhau bay về rừng đước sau một ngày dài đi tìm kiếm thức ăn. Ông rất thích và thầm nguyện sẽ tiếp tục giữ lại nó khi ông lớn lên.

Ngày trước, bố ông đã sở hữu 18ha rừng đước do ông nội để lại. Qua thời gian, bố ông đã bán đi một ít để trang trải cuộc sống, số còn lại cha ông chia cho bảy anh em. Theo thời gian, những khu rừng đước xung quanh đã được bà con khai thác, phá bỏ để xây dựng nhà cửa, mở rộng trang trại nuôi tôm cá.

Đàn cò bay về khi mặt trời lặn.

Như mọi người, ông cũng suốt ngày miệt mài đi sớm về khuya làm lụng vất vả. Tuy nhiên, ý định bán đất để đổi đời thì chưa bao giờ xuất hiện trong tâm trí ông. Ông tâm sự: “Tôi giữ lại bản thân mình sẽ như thế nào nếu một ngày nào đó tôi không nhìn thấy đàn chim bay trở về, không nghe tiếng kêu của chúng mà thay vào đó là âm thanh ồn ào tấp nập của người xe inh ỏi”.

Khi những khu rừng đước tại Nha Trang và một số vùng quê lân cận mất dần, những loài cò vạc, trao trảo, sáo, cò xanh… cũng tụ tập theo từng đàn kéo về đây trú ngụ. Hiện tại, khu rừng này đã có hơn 14 loài sinh sống với hơn 4.000 con, kéo nhau từng đàn đi ăn và trở về khi chiều tối. Nhìn theo sải cánh chim trời, ông Hưng cười nói: “Biết tôi không thể sống thiếu bầy chim trời này nên vợ con cũng thông cảm và ủng hộ.  Tiền bạc mất thì có thể làm ra được., chứ nếu bầy chim trời ấy mà bỏ đi luôn thì biết bao giờ nó mới quay lại”.

Không đụng đến rừng đước, không sử dụng ao hồ thâm canh để nuôi trồng, thay vào đó ông đi mua tôm, cua, cá về thả. Khi chúng lớn khách có thể đến câu, thu hoạch để trang trải cuộc sống. Bù lại, ông đang nhận thêm được  hàng ngàn con chim trời mà không phải ai muốn có cũng được.

Nhiều năm gắn bó với các loài chim, ông Hưng đã thuộc vanh vách tập quán, cách sống của chúng bởi ông luôn tìm hiểu trong sách vở, báo đài.  “Loài cò xanh mùa hè chúng mới bắt đầu đẻ trứng. Thứ cò này nó làm tổ rất sơ sài, cực kì đơn giản, mình chỉ cần bẻ một số cọng cây, gác lên trên các chạc đước là nó sẽ tự động vào đẻ trứng. Riêng lũ cò trắng thì ở đây phải hơn 3.000 con, nhưng ba tháng hè chúng di cư, trong rừng chỉ còn vài trăm con. Mùa đông tới, bọn sáo sành bay về nhiều lắm, hết mùa thì bọn chúng không còn ở đây nữa” - ông Hưng chia sẻ.

Các loài chim ở đây hầu hết đã gắn bó lâu năm nên rất quen thuộc, gần gũi với con người nên khách ra vào nhà ông thường xuyên mà chúng vẫn đứng yên không muốn bay đi. Vào đông, khu rừng đước của nhà ông có phần nhộn nhịp, ồn ào hơn hẳn khi nhiều loài chim về đây sinh nở. Rừng đước đã chật kín chỗ nên việc cắn xé của nhiều loài chim là điều không tránh khỏi. “Rừng đước của ông Hưng là hình ảnh vô cùng đẹp mắt, sinh động của một miền quê. Không ngờ sát thành phố Nha Trang này mà có một rừng đước còn nguyên sơ là nơi sinh sống của hàng ngàn con chim, cò - anh Phạm Thiên Hoàng Duy, một du khách thường xuyên ghé thăm rừng đước chia sẻ.

Ông Hưng đã phải vất vả tìm hiểu thật nhiều, có bữa quên ăn, giữ gìn và yêu thương chim cò như những người thân thiết, ruột thịt của mình. Lúc trước, khi nhiều đàn chim bắt đầu chọn rừng đước này để trú ngụ thì nỗi lo của ông ngày càng nhiều. Mỗi đêm, nơi đây có nhiều người qua lại dòm ngó rắp ranh săn bắn. Việc tranh cãi bảo vệ là rất khó, bởi họ cho rằng đó là chim trời, chứ không phải của riêng ai.

Giờ đây, được sự giúp đỡ nhiệt tình của UBND xã Vĩnh Thái cùng người dân xung quanh nên tình trạng săn bắn không còn như trước nữa. “Chúng tôi hết sức hoan nghênh tinh thần giữ gìn đàn chim trời của ông Hưng. Nó có ý nghĩa hết sức to lớn và quan trọng trong việc bảo tồn rừng đước, bảo vệ đàn chim, cò tự nhiên. Địa phương sẽ hỗ trợ hết sức để đàn chim của ông được an toàn và phát triển nhiều hơn thế nữa” - ông Trương Đúng, Trưởng thôn Vĩnh Xuân, xã Vĩnh Thái chia sẻ.

Dù ở xa trung tâm thành phố nhưng vào mỗi buổi chiều nơi đây có nhiều vị  khách thường xuyên tìm đến để tận hưởng không khí mát mẻ, yên tĩnh của miền quê. Cũng không ít người mê mẩn trước thiên nhiên ở đây, họ sẵn sàng ngồi đợi cả buổi để ghi lại những bức ảnh, đoạn phim đẹp mỗi khi đàn chim trở về. Hình như biết được lòng tốt của người chủ rừng đước, các loài chim rủ nhau kéo đến ngày càng nhiều hơn, màu trắng từ các lớp lông chim đã che phủ gần hết màu xanh của rừng đước mỗi khi chiều về. Tiếng hót líu lo của chúng càng to, vang cả một góc trời đã thay cho những lời cảm ơn đến với người chủ mà bao năm qua đã bảo vệ chúng.