Tùng Dương - Bay về phía mặt trời

1. Có lẽ hiếm có một nghệ sĩ nào mà hoạt động âm nhạc liên tục và không ngừng nghỉ như Tùng Dương. Trong một cuộc trò chuyện, nhà sản xuất Nguyễn Hữu Vượng, người góp phần không nhỏ làm nên một bản thể Tùng Dương hôm nay cho rằng, Tùng Dương vẫn cần đến gần với khán giả hơn nữa.

Nhưng, với tôi, Tùng Dương là một “ca đặc biệt” khi anh đã có biên độ khán giả khá rộng trong hành trình 20 năm âm nhạc của mình. Dương đi một con đường độc đạo, dị và độc”, từ dòng nhạc anh chọn đến trang phục và cách tiếp cận khán giả. Anh đã góp phần thay đổi định kiến về con đường phát triển sự nghiệp của một nghệ sĩ, phá vỡ nhiều quan niệm cũ về cách một nghệ sĩ tiếp cận khán giả.

Đến nay, cái tên Tùng Dương luôn xuất hiện trong những chương trình âm nhạc có tính nghệ thuật cao, những sự kiện văn hóa tầm cỡ quốc gia, quốc tế và đặc biệt, anh cũng là chủ nhân của những liveshow luôn hết vé ngay khi mở bán. Một ca sĩ luôn đề cao sự sáng tạo, cái tôi và những thể nghiệm nhưng vẫn luôn có những bài “hit” suốt chừng ấy năm, mỗi album đều mang tính khai phá từng vùng miền âm nhạc, đó là những bước tiến của Tùng Dương nói riêng và thị trường âm nhạc Việt Nam nói chung.

Có thể nói, đối với Tùng Dương, thể loại âm nhạc không quan trọng mà là sự sáng tạo, phá cách và khai phá những vỉa quặng mới trong từng tác phẩm. Anh luôn muốn mang hơi thở đương đại vào trong âm nhạc của mình, nên những bài hát dù cũ và quá quen thuộc, khi đi vào thế giới âm nhạc của Tùng Dương lại mang một sắc màu mới. Quyết liệt và có phần độc đoán, với Tùng Dương, đó là một bản thể, duy nhất, chưa ai từng làm và cũng sẽ không ai làm. Vì thế, nhiều bài “hit” của Tùng Dương không phải là những sáng tác mới, thậm chí là rất cũ.

Còn nhớ năm 2015, Tùng Dương đã làm dậy sóng một bản phối mới của nhạc sĩ Nguyên Lê, bài “Chiếc khăn Piêu” của nhạc sĩ Doãn Nho. Đó là cách Tùng Dương tiếp cận với âm nhạc. Thành công của Tùng Dương trong đời sống nhạc Việt không chỉ đo bằng những bài hát, album dù các sản phẩm của anh đều mang đậm dấu ấn cá nhân, khai phá những con đường mới mà còn ở cách Tùng Dương tạo ra một không gian, một “từ trường” có sức hút mạnh mẽ. Một thứ âm nhạc khỏe khoắn, tràn đầy năng lượng sáng tạo, đi cùng với hình ảnh nhiều phá cách. Âm nhạc và hình thể ấy, có thể bị “dội” ngay từ lần đầu tiếp xúc, thậm chí có những người “anti”, “dị ứng” với Tùng Dương, nhưng khi đã nghe Dương hát, sẽ như một chất men, càng uống càng say.

Ngay từ khi xuất hiện, Tùng Dương đã bộc lộ một cá tính khác biệt, khá lạc lỏng giữa xu hướng âm nhạc đương thời. Thời các ca sĩ hát nhạc Hoa lời Việt thì Tùng Dương lại hát Phó Đức Phương, Nguyễn Cường... Có lẽ điểm nhấn đầu tiên trong sự nghiệp của Tùng Dương đó là Sao Mai điểm hẹn 2012. Thành công đó không chỉ có ý nghĩa với riêng anh mà còn là sự khởi màn cho dòng nhạc dân gian đương đại phát triển rực rỡ trong suốt thập niên 2000. Tùng Dương luôn được coi là gương mặt tiêu biểu cho dòng nhạc này. Và từ đó, anh đi một con đường dài, với những sắc màu phong phú trong thế giới âm nhạc của mình.

Qua dân gian đương đại, Tùng Dương cũng biết “chiều” khán giả bằng những bản tình ca mà trước đây, khi còn trẻ và theo đuổi con đường độc đạo anh nhất định không hát. Tùng Dương hát tình ca đã mở rộng biên độ khán giả và khiến anh đại chúng hơn, gần gũi hơn bởi những bài hát sâu lắng, lãng mạn được chuyên chở bằng một thế giới đầy nội lực. Đó là những bản tình ca kinh điển của âm nhạc Việt Nam, nhưng được khoác những chiếc áo mới trẻ trung, hiện đại hơn cho thấy anh luôn cập nhật với những xu hướng mới mẻ của âm nhạc đương đại.

Nhưng có lẽ, những ấn tượng về Tùng Dương, với tôi, đó chính là một Tùng Dương của giao thoa, đương đại. Ở đó, Tùng Dương biến hóa với những cường độ âm nhạc mạnh mẽ, nặng đô, dày cảm xúc để khán giả cùng thăng hoa trong một thế giới âm nhạc đa chiều của người nghệ sĩ. Có thể nói, Tùng Dương luôn đi đến tận cùng của sự sáng tạo với những dự án đầy trăn trở. Anh là một khối lập phương của nhiều sắc màu mà mỗi giai đoạn, mỗi thể loại âm nhạc chỉ là một thử nghiệm trong hành trình tìm kiếm chính mình và không ngừng làm mới mình của nghệ sĩ.

Nhạc sĩ Quốc Trung từng chia sẻ với tôi rằng, thật buồn khi đời sống âm nhạc mà các nghệ sĩ chỉ lo chạy show kiếm tiền. Anh quan niệm, nghệ sĩ phải chắt chiu cảm xúc và không ngừng tìm tòi, sáng tạo để làm album, làm liveshow với những concept mới ghi dấu sự sáng tạo cá nhân. Và trong đời sống âm nhạc buồn ấy, Tùng Dương luôn là một nghệ sĩ tiên phong với những dự án để mang đến cho khán giả những sắc màu mới của âm nhạc Việt. Từ album “Ôi quê tôi” (2004), đến “Con cò”, (2010) “Cơn mưa tháng năm”, (2020), “Ngày chưa giông bão” (2021) với dự án Human đều mang đậm dấu ấn sáng tạo của Dương và mở đầu cho những xu hướng mới của đời sống âm nhạc.

2. Tùng Dương nói, giấc mơ âm nhạc đến với anh từ những ngày còn nhỏ. Khi 4, 5 tuổi, theo cha đi nghe hát, về nhà anh đứng trước gương bắt chước hát lại, toàn những bài của người lớn. Tuổi thơ của anh gắn liền với âm nhạc trong câu lạc bộ Tuổi Hồng. Sau này, sang Nga đoàn tụ với bố mẹ, Tùng Dương hát tặng các cô các chú bài hát “Em ơi, Hà Nội phố”. Từ nhỏ, anh đã thích Nguyễn Cường, Lê Minh Sơn, Phó Đức Phương trong khi các tụ điểm âm nhạc toàn hát nhạc Hoa lời Việt. Vì thế, khi xin đi hát, Tùng Dương bị từ chối vì “xấu trai” và không hát dòng nhạc thời thượng.

Anh quan niệm, nghệ sĩ phải luôn tìm cái mới, tiên phong với cái mới. Và anh cũng hiểu rằng, cái mới không dễ gì được số đông chấp nhận. Dù độc đoán, đôi khi có phần cực đoan nhưng thức thời nên Tùng Dương đã có một hành trình 20 năm rực rỡ hào quang. Hiếm có một giọng ca nào mà độ phủ sóng rộng như anh.

Trong mấy năm gần đây, Tùng Dương không ngần ngại kết hợp với những người trẻ, mời họ tham gia vào các dự án của mình như Ngọt, Bùi Lan Hương, Hoàng Thùy Linh và trong liveshow kỷ niệm 20 năm ca hát sẽ có Hà Lê, Đào Tố Loan. Bởi anh quan niệm, 20 năm, một chặng đường của sáng tạo nhưng với Tùng Dương mọi thứ như bắt đầu và lúc nào anh  cũng đang tuổi thanh xuân. Điều ấn tượng là trong liveshow này, Tùng Dương sẽ trình làng một sáng tác mới của mình mang tên “Gieo mầm”.

Anh ví đời sống như một sự bắt đầu, một sự khởi sinh: “Tôi bao giờ cũng ở điểm khởi đầu và âm nhạc luôn khỏa lấp tâm trí mình. Ai cũng có thể gieo mầm trong chính mình”. Bây giờ, hàng ngày, anh vẫn học piano để tìm nguồn cảm hứng mới. Anh tự hào về hành trình của mình nhưng không ngủ quên trong hào quang của danh vọng, Tùng Dương vẫn tiếp tục đi và không ngừng cách tân chính mình.

Làm gì để luôn luôn mới, để luôn ở điểm khởi đầu. Nhiều người đã đặt câu hỏi đó với Tùng Dương, thậm chí hoài nghi vì 20 năm qua, Tùng Dương đã làm quá nhiều. Thế nhưng, với con người mà âm nhạc phủ kín trong từng tế bào ấy thì sự sáng tạo luôn hồi sinh ngay trong những điều tưởng như xưa cũ. Tùng Dương sẽ hát về 20 năm của mình trong liveshow lớn ở Trung tâm Hội nghị Quốc gia với tâm thế đó, để khán giả sẽ gặp một Tùng Dương vừa lạ, vừa quen. Và một chương mới trong đời sống âm nhạc của anh lại được bắt đầu...