Những khởi sắc của phim hoạt hình Việt Nam

Hành trình ra rạp

Theo chia sẻ của những "ông trùm" trong ngành hoạt hình Việt Nam thì trong 10 năm trở lại đây, phim hoạt hình Việt đã có những bước khởi sắc với gần 800 tác phẩm ra đời, quy mô sản xuất 25 - 30 phim/năm, mỗi phim dao động dưới 30 phút chiếu. Phim hoạt hình Việt đã đóng góp 10 - 15% doanh thu cho toàn ngành điện ảnh.

Đặc biệt, năm 2023,“Wolfoo và hòn đảo kỳ bí” chiếu rạp đạt 5 tỉ đồng, lọt vào top 3 doanh thu phòng vé tại thời điểm đó, đánh dấu sự thành công đầu tiên của phim hoạt hình chiếu rạp. Dự án Wolfoo còn phát hành hơn 4.000 tập trên các nền tảng mạng xã hội, trung bình mỗi tháng đem về hơn 4 tỉ lượt xem. Đó cũng là bộ phim hoạt hình đạt kỷ lục vươn ra quốc tế.

Ngoài ra, trong Liên hoan phim hoạt hình “Dòng khát vọng” lần thứ nhất (Timeless Animation Festival 2024) được tổ chức trong tháng kỷ niệm 65 năm hoạt hình Việt Nam (9/11/1959 - 9/11/2024) với nhiều hoạt động sôi nổi, ý nghĩa nhằm cổ vũ phim hoạt hình đổi mới, phát triển cũng trình chiếu nhiều bộ phim tiêu biểu của Việt Nam như: “Cá chép của ông Táo”, “Đội lân sư nhí nhố”, “Độc lạ làng khoai”, “Tình yêu thần chết”, “Chú hải cẩu nghịch ngợm”, “Chiếc bồn tắm thần kỳ”, “Thỏ bảy màu”, “Lớp học mật ngữ”…

Tuy nhiên, đó vẫn chỉ là con số đếm trên đầu ngón tay so với một thị trường đầy tiềm năng như Việt Nam. Số lượng phim hoạt hình ra rạp và đạt doanh thu cao vẫn chỉ đếm trên đầu ngón tay, thậm chí còn hiếm. Rõ ràng, nhu cầu thị trường hoạt hình hiện nay rất lớn, đặc biệt với đối tượng trẻ em. Nhiều phim hoạt hình thế giới đổ bộ thị trường Việt với doanh thu kỷ lục. Các bậc phụ huynh luôn mong muốn có những bộ phim hoạt hình nội dung tốt, mang tính giáo dục, sinh động.

Đặc biệt trong thời gian gần đây, xu hướng quay về với văn hóa truyền thống, nguồn cội đang được đẩy mạnh, nên những bộ phim hoạt hình Việt, kể câu chuyện Việt Nam hấp dẫn, mới mẻ chắc chắn sẽ là một lựa chọn của các bậc phụ huynh và con nhỏ. Việt Nam có rất nhiều chất liệu có thể khai thác thành những câu chuyện độc đáo, gần gũi từ kho tàng văn hóa dân gian phong phú.

Cần đầu tư mạnh mẽ hơn

Vậy khó khăn nằm ở đâu khiến phim hoạt hình, bộ môn nghệ thuật thứ 8 ở Việt Nam vẫn mãi chưa “cất cánh”. Theo các nhà sản xuất, khi làm phim hoạt hình chiếu rạp, nhà sản xuất, đơn vị đầu tư sẽ phải đối diện rủi ro lớn là phim hoạt hình vốn chủ yếu được sản xuất dành cho trẻ em - đối tượng khán giả chưa hình thành thói quen đến rạp. Vì thế, phim phải thực sự hấp dẫn, mới mẻ. Điều này đòi hỏi ngành công nghiệp phim hoạt hình phải nỗ lực thay đổi thói quen tiếp cận nội dung của khán giả nhí và gia đình.

Theo ông Tạ Mạnh Hoàng, Chủ tịch Liên minh sáng tạo nội dung số Việt Nam, để sản xuất một bộ phim hoạt hình Việt Nam chiếu rạp thì yêu cầu về kinh phí, nhân lực và thời gian đều lớn hơn đáng kể so với việc làm các series phim ngắn cho nền tảng trực tuyến. Một bộ phim chiếu rạp cần đầu tư kinh phí lớn để đạt được chất lượng hình ảnh, âm thanh và kỹ xảo đủ sức đáp ứng tiêu chuẩn của màn ảnh rộng. Kinh phí này có thể lên đến tối thiểu 3 triệu USD, đặc biệt nếu sử dụng công nghệ hiện đại hoặc các hiệu ứng phức tạp. Ngoài ra, đội ngũ sản xuất cho một phim hoạt hình dài từ 90 - 120 phút cần đủ chuyên gia ở nhiều lĩnh vực như viết kịch bản, thiết kế nhân vật, diễn hoạt, xử lý âm thanh và kỹ xảo hình ảnh.

Còn theo đạo diễn - NSƯT Trịnh Lâm Tùng (nhà sáng lập, CEO của Alpha Animation Studio): "Rất khó kêu gọi vốn đầu tư cho một phim hoạt hình chiếu rạp kể cả vốn nhà nước hay tư nhân. Quy trình sản xuất phim chiếu rạp cũng có nhiều vấn đề không thể hoàn thiện một sớm một chiều. Bên cạnh đó nguồn nhân lực cho ngành dù những năm gần đây khá dồi dào nhưng nhân sự chất lượng cao thì vẫn chưa đủ và chưa đáp ứng được nhu cầu cần có của một dự án lớn".

Đạo diễn Nguyễn Quang Trung cũng cho rằng: “Phim hoạt hình không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là sản phẩm của khoa học kỹ thuật và công nghệ. Ngoài việc đầu tư về con người thì đầu tư về cơ sở vật chất cũng là một khoản đầu tư rất lớn. Đây là một khó khăn đối với những nhà làm phim khi muốn đưa phim ra rạp. Tuy nhiên, cũng phải nói rằng quá trình làm phim cũng là quá trình các nghệ sĩ được trải nghiệm, được làm việc và trưởng thành trong môi trường chuyên nghiệp. Điều này sẽ có tác dụng tích cực, góp phần tạo nên một thế hệ những nhà làm phim hoạt hình tài năng”.

Theo các chuyên gia, để có nhiều phim hoạt hình Việt chiếu rạp, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, công ty tư nhân và nhà nước. Đặc biệt, nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc tạo cơ chế hỗ trợ tài chính, khuyến khích đầu tư, cung cấp các chính sách tài chính hỗ trợ doanh nghiệp sáng tạo và nhà sáng tạo nội dung số. Đồng thời, sự hỗ trợ về kết nối với các tổ chức quốc tế và tổ chức các liên hoan phim hoạt hình, hội thảo chuyên môn cũng là những hoạt động thiết yếu giúp nâng cao chất lượng ngành hoạt hình. Các nhà làm phim phải đổi mới tư duy, sáng tạo, nghiên cứu thị trường, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, ứng dụng các công nghệ tiên tiến để tối ưu chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng, bắt kịp với xu thế của thế giới.

Làn sóng phim hoạt hình “made in Việt Nam”

Dù nhiều khó khăn và hạn chế, nhưng bằng nỗ lực, sáng tạo của đội ngũ làm phim trẻ, năm 2025 sẽ chứng kiến sự phát triển của phim hoạt hình Việt Nam. Tại Liên hoan phim hoạt hình lần thứ nhất đã công bố các dự án sẽ ra rạp trong năm 2025. Hiện, Sconnect đang phối hợp với Sun Media triển khai dự án “Matt, Not Again - Cuộc phiêu lưu của cậu bé thiên tài Matt”. Sconnect và Alpha Studio cũng đang chuẩn bị sản xuất 3 dự án phim hoạt hình chiếu rạp có tựa đề: “Truyền thuyết Kim Ngưu”, “Wolfoo và cuộc đua tam giới” và "Chiến binh gốm -  Blank Blank” dự kiến chiếu rạp trong năm 2025.

“Chiến binh gốm - Blank Blank” - Bộ phim điện ảnh đầu tiên được thực hiện hoàn toàn bằng công nghệ Stopmotion - công nghệ thách thức mọi nhà làm phim và các studio lớn trên thế giới. Bộ phim dài 76 phút kể về câu chuyện một cậu bé người gốm sống cô đơn, bị ghẻ lạnh vì sự khác biệt của mình. Cho đến khi biến cố xảy ra khiến cậu bị đày tới một vùng đất vô cùng khắc nghiệt và bị cuốn vào cuộc chiến chống lại sự thống trị tàn bạo và âm mưu đen tối của thế lực xấu xa.

“Wolfoo và cuộc đua tam giới” (phim hoạt hình 2D, đạo diễnVũ Duy Khánh là phần tiếp theo của bộ phim “Wolfoo và hòn đảo kỳ bí” đã ra mắt vào năm 2023. Giữa lúc mối quan hệ cha con bất hòa thì Wolfoo - cậu bé đam mê đua xe Kart và cha mình - Wulfen vô tình bị cuốn vào một cuộc đua xe khốc liệt tại Tam giới. Đây là nơi họ phải vượt qua những thử thách nguy hiểm, đối mặt với âm mưu của một chúa tể đầy gian ác, đồng thời cùng nhau khám phá ý nghĩa thiêng liêng của tình cha con.

Được quảng bá là phim hoạt hình 3D đầu tiên của Việt Nam, “Truyền thuyết Kim Ngưu” (đạo diễn Trịnh Lâm Tùng) xoay quanh câu chuyện về cuộc phiêu lưu đầy nhí nhố của nhóm bạn vốn không ưa gì nhau nhưng lại buộc phải đồng hành trên hành trình thực hiện mục tiêu riêng của mỗi người và giải cứu thế giới.

Dự án còn lại, “Zomie mắt lác” (đạo diễn Đoàn Trần Anh Tuấn, hoạt hình 3D) lấy bối cảnh thế giới hậu tận thế nơi một loài virus bí ẩn bùng phát khiến mọi người trở thành zombie. Khoai và những người bạn kỳ quặc của cậu - một nhóm học sinh cấp 3 phải tìm cách sống sót và trở thành hy vọng cuối cùng của cả thế giới.

Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng cho biết, để thực hiện một bộ phim hoạt hình 3D, cần kinh phí khoảng 3-4 triệu USD (khoảng 75 đến 100 tỷ đồng). Nhưng trong bối cảnh hiện tại của thị trường Việt Nam, anh và ê-kíp cố gắng thực hiện với kinh phí ít hơn nhiều nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.

Sự xuất hiện của những bộ phim do chính ê kíp người Việt thực hiện, kể câu chuyện về cuộc sống và văn hóa Việt hy vọng sẽ được các bạn nhỏ đón nhận trong thời gian tới. Đó cũng là một cầu nối giúp thế hệ trẻ hiểu và yêu hơn văn hóa nước Việt trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay.