Độc đáo tour khám phá khoa học "độc nhất vô nhị" ở Việt nam

“ExploraScience Quy Nhơn - nơi đầu tiên ở Việt Nam công chúng có thể đến tham quan và khám phá khoa học”, “Thời gian và sự tò mò là những hành trang duy nhất bạn cần đem theo khi đến với ExploraScience Quy Nhơn” là những lời tự giới thiệu của ExploraScience Quy Nhơn.

Xuất phát từ ý tưởng đầu tiên do Hội Gặp gỡ Việt Nam mà Chủ tịch là GS. Trần Thanh Vân đề xuất, cùng với sự hỗ trợ tích cực của các bộ, ngành Trung ương, sự quyết tâm của UBND tỉnh Bình Định, sau 7 năm xây dựng, đến cuối tháng 4/2022, ExploraScience Quy Nhơn (trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Định) được khánh thành và mở cửa đón khách. Công trình này được thực hiện với mục tiêu xây dựng một tổ hợp không gian khoa học đại chúng đầu tiên tại Việt Nam, chú trọng đến việc đưa khoa học đến với quần chúng và phát triển tình yêu khoa học cho nhân dân, đặc biệt là giới trẻ.

ExploraScience Quy Nhơn có diện tích gần 4ha, với 3 công trình chính, gồm: khu khám phá khoa học, trạm quan sát thiên văn phổ thông, khu thiếu nhi. Đây được xem là trung tâm về khoa học vũ trụ đầu tiên của Việt Nam và là thứ 2 của Đông Nam Á (sau Singapore). Khu khám phá khoa học có 7 phòng trưng bày, phổ biến khoa học, gồm: hệ mặt trời, khám phá vật chất, khám phá không gian, khám phá sao hỏa, trái đất và tài nguyên thiên nhiên, chơi mà học, vì sao lại thế.

Đây là nơi để công chúng nhiều lứa tuổi tiếp cận, thực hành, trải nghiệm, tương tác với các mô hình khoa học, các thiết bị công nghệ tiên tiến, tham gia các hoạt động thực hành trải nghiệm sáng tạo, khám phá những kiến thức khoa học lý thú được diễn giải theo những cách đơn giản nhất với phương châm “chơi mà học, học bằng chơi”. Qua đó, khơi gợi và khích lệ niềm đam mê nghiên cứu khoa học thông qua các thí nghiệm khoa học cơ bản cùng những thảo luận giữa các nhà nghiên cứu và công chúng, đặc biệt là trẻ em, học sinh, sinh viên.

Chẳng hạn như ở phòng hệ mặt trời, du khách sẽ được tìm hiểu về lịch sử hình thành vũ trụ và các hành tinh trong hệ mặt trời. Ở đây, du khách cũng được tận mắt xem quả cầu mô phỏng hành tinh đường kính 1,5m, trị giá gần 3 tỷ đồng được nhập khẩu từ Đức. Trên quả cầu mô phỏng nhiều hiện tượng xảy ra trên trái đất như: biến đổi khí hậu, hải dương học, kiến tạo mảng, núi lửa, động đất, ngày đêm, các mùa trong năm. Du khách có thể tương tác trực tiếp với quả cầu thông qua màn hình cảm ứng. Các nội dung hiện lên trên quả cầu được thay đổi theo nhiều chủ đề khác nhau, đi cùng là khoảng 30 bài giảng do các chuyên gia tích hợp để giới thiệu phù hợp với từng đối tượng tham quan.

Tác động của con người đến trái đất, sự dễ bị tổn thương và các cách bảo vệ môi trường là chủ đề của phòng trái đất và tài nguyên thiên nhiên. Ở phòng này có một sa bàn tương tác do các chuyên gia của ExploraScience Quy Nhơn thiết kế nhằm mô phỏng các dạng năng lượng tái tạo như: điện gió, điện mặt trời, điện thủy triều, địa nhiệt, thủy điện. Các dự án thành công nhất trên thế giới và ở Việt Nam sẽ được đưa ra để minh họa cho các nội dung được đề cập.

Ngoài 7 phòng nói trên, ở khu khám phá khoa học còn có phòng chiếu hình vũ trụ hiện đại nhất Việt Nam. Phòng có màn hình vòm bán cầu với đường kính 12m, khán phòng 79 chỗ ngồi, sử dụng hệ thống máy chiếu video có độ phân giải cao 4K, hệ thống thiết bị, điều khiển trình diễn hiện đại, công nghệ trình chiếu và mô phỏng mới nhất. Khách tham quan được trải nghiệm, khám phá những hình ảnh tuyệt đẹp của vũ trụ, giải thích các vấn đề liên quan đến thiên văn học và các hiện tượng thiên nhiên thông qua các bộ phim với âm thanh, hình ảnh ấn tượng. Hoặc những giờ trình diễn tương tác ứng dụng kỹ thuật đồ họa với hình ảnh trực quan, sống động cũng mang đến cho du khách những trải nghiệm chân thực.

Trực tiếp đến phòng chiếu hình vũ trụ, nhiều học sinh, sinh viên và du khách có cơ hội hiểu rõ hơn về thiên văn vũ trụ với các chủ đề như: chòm sao, cấu tạo hệ mặt trời, các pha mặt trăng, nhật thực, nguyệt thực. Đặc biệt, phòng chiếu hình vũ trụ có thể cho công chúng xem bầu trời sao thực tế trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai cùng rất nhiều chủ đề hấp dẫn, thú vị khác.

Trong tương lai, ExploraScience Quy Nhơn sẽ nghiên cứu, phát triển thêm nhiều chủ đề hay, hấp dẫn dựa trên công nghệ hiện đại đang có và sử dụng nhà chiếu hình di động để đáp ứng nhu cầu trải nghiệm của du khách tham quan.

Trạm quan sát thiên văn phổ thông ở ExploraScience Quy Nhơn sử dụng kính thiên văn quang học đường kính ống 60cm, là loại kính thiên văn lớn nhất tại Việt Nam hiện nay. Ngoài kính thiên văn chính, tại đây còn có các kính thiên văn phổ thông cũng như các máy móc hỗ trợ khác giúp quan sát các hành tinh của hệ mặt trời và thiên hà. Ở ExploraScience Quy Nhơn còn có khu thiếu nhi là không gian trải nghiệm các kiến thức khoa học một cách gần gũi nhất dành riêng cho các em thiếu nhi.

Theo ông Nguyễn Hữu Hà - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Định: từ khi khánh thành đến nay, lượng khách đến tham quan ngày càng tăng, có những ngày ExploraScience Quy Nhơn đón 2.000 khách. Hiện nay, ngoài thời gian làm việc chính thức 5 ngày trong tuần, vào 2 ngày cuối tuần, đơn vị cũng bố trí cho nhân viên trực để khách tham quan đều trải nghiệm được tất cả các dịch vụ, các mô hình khoa học. ExploraScience Quy Nhơn cũng đang nghiên cứu hình thành sản phẩm du lịch trải nghiệm khoa học phù hợp theo từng lứa tuổi, nhu cầu và thời gian, nhất là đối tượng học sinh các cấp.

“Thời gian qua, có khá nhiều công ty du lịch trong và ngoài tỉnh Bình Định chọn ExploraScience Quy Nhơn để đưa du khách đến tham quan. Đây không chỉ là nơi nuôi dưỡng, phát triển cho trẻ em về niềm say mê khoa học vũ trụ, mà còn là một địa điểm du lịch hấp dẫn khi du khách đến Bình Định. Mục đích của chúng tôi là muốn đưa khoa học đến gần gũi với người dân, đặc biệt là giới trẻ”, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Bình Định Trần Văn Thanh cho biết.

GS. Trần Thanh Vân chia sẻ rằng, trong suốt thời gian xây dựng, cùng với sự quan tâm của Chính phủ và tỉnh Bình Định, nhiều nhà khoa học, chuyên gia quốc tế đã hỗ trợ tư vấn, đóng góp chất xám và sức lực cho ExploraScience Quy Nhơn nên nó mang tầm vóc quốc tế. Với tinh thần học hỏi, tiếp thu những tinh hoa về khoa học, giáo dục trên thế giới, cùng sự hợp tác, sẻ chia của bạn bè khoa học khắp năm châu, nơi đây sẽ trở thành một điểm sáng về khám phá khoa học cho toàn thể công chúng và là nơi khơi nguồn đam mê, sáng tạo cho lớp trẻ của đất nước.

“ExploraScience Quy Nhơn ở bất cứ thời điểm nào cũng cần có sự gắn kết, hỗ trợ của chuyên gia quốc tế trong công tác vận hành để làm giàu và phong phú thêm các hoạt động. ExploraScience Quy Nhơn cần có các chuyên gia giỏi để tự thiết kế các mô hình khoa học triển lãm từ ý tưởng của các nhà khoa học và sửa chữa khi cần. Đây là kinh nghiệm quan trọng trong công tác vận hành để giảm và tiết kiệm kinh phí”, GS. Trần Thanh Vân cho biết.

Cùng với Trung tâm Quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành, Công viên sáng tạo TMA, ExploraScience Quy Nhơn (cả 3 đều ở phường Ghềnh Ráng) sẽ tạo thêm xung lực, thúc đẩy ước mơ xây dựng khu đô thị khoa học của tỉnh Bình Định đi thêm một bước trên đường hiện thực. Đây sẽ là nơi để phục vụ nhu cầu tham quan, học tập, nghiên cứu, khám phá khoa học của giới trẻ và người dân. Đồng thời, phối hợp hoạt động giới thiệu khoa học cơ bản, khám phá không gian vũ trụ kết hợp với thúc đẩy phát triển du lịch khoa học trong nước và định hướng về hợp tác quốc tế.