Doanh nghiệp Việt tìm cách thích ứng với cước vận tải biển tăng mạnh

Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương thông tin, thời gian vừa qua, tại khu vực Vịnh Aden và Biển Đỏ xuất hiện tình trạng tàu biển chuyên chở hàng hóa bị tấn công. Tình trạng này dẫn đến việc một số hãng vận tải biển đã ra thông báo dừng vận chuyển hàng hóa qua khu vực Biển Đỏ, thay đổi lịch trình, chuyển hướng đi vòng qua Mũi Hảo Vọng của châu Phi.

Theo đó, gần đây hàng loạt hãng vận tải lớn như: Maersk, Hapag-Lloyd, và CH Robinson Worldwide, CMA CGM… đã thông báo sẽ thu thêm phụ phí do phải thay đổi hải trình các tuyến châu Á - châu Âu, tránh đi qua kênh đào Suez và khu vực Biển Đỏ. Trong đó, hãng vận tải biển hàng đầu thế giới CMA CGM đã thông báo về việc tính thêm phụ phí từ 325-500 USD/container 20 ft trên các tuyến từ Bắc Âu đi châu Á và từ châu Á đi khu vực Địa Trung Hải. Không chỉ thông báo về việc tăng giá cước mà thời gian vận chuyển hàng hoá giữa châu Á - châu Âu được CMA CGM dự kiến tăng lên đáng kể. Nguyên nhân do hãng này phải tạm ngừng đi qua kênh đào Suez tại Biển Đỏ - cụ thể là phải đi vòng qua Mũi Hảo Vọng của châu Phi.

"Tình trạng trên phát sinh tác động tiêu cực đến hoạt động thương mại quốc tế, làm cho hàng hóa vận chuyển bằng đường biển giữa châu Á với châu Âu và Bờ Đông Bắc Mỹ phải mất nhiều thời gian hơn. Cước phí vận chuyển và phí bảo hiểm cho hàng hóa trao đổi giữa các khu vực này tăng thêm. Hiện tượng thiếu container rỗng có thể xảy ra cục bộ", Cục Xuất nhập khẩu nhận định. Việc các hãng tàu biển điều chỉnh tăng giá cước đã và đang tác động trực tiếp đến những DN có hàng hóa XK qua khu vực Biển Đỏ.

Trao đổi với PV Báo CAND chiều 28/12, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng, cước tàu biển từ châu Á đi châu Âu, Bờ Đông Bắc Mỹ tăng trong thời gian này ảnh hưởng rất lớn tới DN, nhất là DN XK rau quả. Đặc biệt, thời điểm cuối năm và đầu năm mới nhu cầu tiêu thụ hàng hoá của các nước tăng mạnh. Theo đó, giá cước, phụ phí tăng cao ảnh hưởng tới giá thành và chất lượng hàng hoá. Thời gian vận chuyển kéo dài tới gần nửa tháng sẽ ảnh hưởng tới chất lượng hoa quả tươi, một số loại giảm chất lượng, nhưng nếu đi đường hàng không thì cước phí lại quá cao. Theo đó, sẽ làm giảm sức cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam.

"Theo tôi nhìn nhận, tình trạng này sẽ không kéo dài, các nước sẽ ngồi lại với nhau và tìm các giải pháp để duy trì lại tuyến đường vận tải biển huyết mạch. DN ngành trái cây sẽ phải tính toán lại phương án vận chuyển, bảo quản để thích ứng. Ví dụ, như quả bưởi, dừa có thể đi tàu biển vì thời gian bảo quản được lâu hơn nhưng thanh long, xoài… thì khó khăn hơn trong thời điểm này nhưng có thể tính toán đi đường hàng không", ông Nguyên nhìn nhận.

Theo các DN, kênh đào Suez hiện là tuyến đường thuỷ ngắn nhất kết nối châu Á - châu Âu, với khoảng 15% lượng giao thông đường thuỷ toàn cầu phải đi qua kênh đào này. Kênh đào này là một trong số bảy nút thắt (choke points) quan trọng cho việc vận chuyển hàng hóa, đặc biệt là các mặt hàng năng lượng trên thế giới. Chính vì vậy, mất an ninh ở khu vực này nếu kéo dài sẽ có những tác động không nhỏ tới hoạt động XK của DN.

Trước tình trạng trên, Cục Xuất nhập khẩu đề nghị các hiệp hội ngành hàng, hiệp hội trong lĩnh vực logistics tăng cường theo dõi, thường xuyên cập nhật tình hình đến các DN trong ngành nắm chắc thông tin để chủ động kế hoạch sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa, tránh để phát sinh ùn tắc và các tác động bất lợi khác. Đồng thời, đề nghị các DN xuất nhập khẩu theo dõi sát tình hình, chủ động lên phương án thích hợp, trao đổi với đối tác để trong trường hợp cần thiết có thể kéo dài thời gian đóng hàng, nhận hàng.

Các DN tìm kiếm và đa dạng hóa nguồn cung để hạn chế ảnh hưởng đối với chuỗi cung ứng. Tìm hiểu về phương thức vận chuyển đường sắt để có lựa chọn khác nhau về phương thức giao hàng. Các DN khi ký kết và đàm phán hợp đồng thương mại, hợp đồng vận chuyển nên có điều khoản về bồi thường, miễn trách nhiệm trong các tình huống khẩn cấp. Cần mua bảo hiểm đầy đủ để phòng ngừa rủi ro và tổn thất khi hàng hóa phải kéo dài thời gian vận chuyển hoặc gặp sự cố khi đi qua tuyến đường này. Các hiệp hội, DN kịp thời trao đổi, phản ánh với Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan những vấn đề phát sinh để cùng phối hợp xử lý.