10 sự kiện văn hóa – thể thao – truyền thông nổi bật năm 2016
1. Kinh Kông đến Việt Nam
Nhân vật giả tưởng, con khỉ đột khổng lồ King Kong, một biểu tượng của điện ảnh thế giới kể từ khi ra đời vào năm 1933 đã đến… Việt Nam.
 |
| Kong - Skull Island với cảnh quay ở Việt Nam. |
Dự án mới nhất về chú khỉ đột khổng lồ trong seri phim nàylà “Kong: Skull Island” của đạo diễn Jordan Vogt-Roberts, bấm máy tháng 10 – 2015, đóng máy tháng 3-2016, dự kiến ra rạp tháng 3-2017. “Kong: Skull Island” là một bộ phim hoành tráng có kinh phí sản xuất lên đến 190 triệu USD.
Bộ phim được quay tại nhiều nơi, trong đó có ba miền đất di sản của Việt Nam là Ninh Bình, Quảng Ninh và Quảng Bình – những nơi có cảnh quan là những rặng núi đá vôi hùng vĩ và tuyệt đẹp. Hy vọng với cú hích vai của chú King Kông huyền thoại, khán giả thế giới sẽ biết đến nhiều cảnh đẹp của Việt Nam hơn, tạo nên một sự quảng bá rộng lớn đối với ngành du lịch khám phá.
2. Tín ngường thờ Mẫu Tam Phủ thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Ngày 1-12 -2016, tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 11 của UNESCO diễn ra tại thành phố Addis Ababa, nước CHDC Liên bang Ethiopia, di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
 |
| Hầu đồng trong tín ngưỡng thờ mẫu. Ảnh: Nguyễn Á. |
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ có nền tảng là tín ngưỡng thờ nữ thần trong quan niệm đặc trưng của văn minh lúa nước, là một hình thức thờ cúng người mẹ hóa thân ở các miền trời, sông nước, rừng núi... Nó đã trở thành một sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống xã hội và tâm thức người dân Việt Nam từ thế kỷ XVI.
Trong các nữ thánh được dân gian thờ cúng có Thánh Mẫu Liễu Hạnh là một tiên nữ giáng trần làm người, sau đó qui y Phật giáo. Bà được tôn vinh là “Mẫu nghi thiên hạ” – Mẫu Thượng Thiên, trở thành một trong bốn vị thánh bất tử của người Việt (cùng với Sơn Tinh – Tản Viên sơn thần, Thánh Gióng – Phù Đổng Thiên Vương và Chử Đồng Tử - Chử Đạo Tổ).
Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt là một sự thể hiện rõ nét đặc trưng tam giáo đồng nguyên, có ý nghĩa rất lớn trong văn hóa và tâm thức người Việt. Nó là sự hỗn dung tín ngưỡng bản địa của người Việt với Đạo giáo, Phật giáo du nhập từ ngoài nước. Nó được lưu truyền đồng thời trong nhiều cộng đồng dân tộc Việt như Kinh, Mường, Tày, Nùng, Dao… như một nét giao thoa văn hóa, một sự gắn bó mật thiết giữa các dân tộc ở Việt Nam.
3. Mộc bản Trường Lưu thành di sản văn hóa thế giới
Giữa tháng 9-2016, tại Hội nghị toàn thể lần thứ 7 của Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO, cùng với thơ văn, kiến trúc cung đình Huế, mộc bản Trường học Phúc Giang được công nhận là Di sản tư liệu thuộc chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.
 |
| Mộc bản Phúc Giang. |
Mộc bản Trường học Phúc Giang có hơn 2.000 bản gỗ thị được khắc chữ Hán và Nôm ngược để in sách phục vụ việc giáo dục, khoa cử, chọn nhân tài cho quốc gia cuối thời Hậu Lê do dòng họ Nguyễn Huy (Trường Lưu, Can Lộc, Hà Tĩnh) chế tác và gìn giữ.
Hiện tại, toàn bộ mộc bản chỉ còn 394 bộ được lưu giữ và bảo quản tại Nhà thờ Nguyễn Huy Tự (xã Trường Lưu, Can Lộc, Hà Tĩnh). Đây là một di sản quý giá, một biểu chứng văn hiến Việt Nam góp vào di sản văn hóa thế giới.
4. Việt Nam lần đầu tiên đoạt huy chương vàng Olympic và Paralympic
 |
| Xạ thủ Hoàng Xuân Vinh. |
Thể thao Việt Nam đã chính thức vượt khỏi “ao làng” để vươn ra hội nhập cùng thế giới. Tại Olympic Rio 2016 diễn ra ở Brazil, lần đầu tiên xạ thủ Hoàng Xuân Vinh của đoàn Thể thao Việt Nam đã đoạt 1 Huy chương vàng, 1 Huy chương bạc, thiết lập kỷ lục thế giới mới trong môn bắn súng.
Ngay sau đó, vận động viên khuyết tật Lê Văn Công tiếp tục giành Huy chương vàng, phá kỷ lục thế giới tại Paralympic ở môn cử tạ với mức tạ 183kg.
5.Đội tuyển U19 Việt Nam lần đầu tiên vào chung kết bóng đá U20 thế giới
 |
| U19 Việt Nam. |
Dù phải chấp nhận thua cuộc trước Đội tuyển bóng đá U19 Nhật Bản ở trận chung kết, nhưng với chiến thằng 1-0 trước chủ nhà Bahrain tại vòng tứ kết U19 châu Á 2016, đội U19 Việt Nam trở thành đội thứ 10 giành vé dự Vòng chung kết U20 World Cup 2017 tại Hàn Quốc. Đây là lần đầu tiên Đội tuyển bóng đá U19 Quốc gia giành vé tham dự Vòng chung kết FIFA U20 World Cup.
6. Tôn vinh tài xế dũng cảm cứu xe khách mất thắng đổ đèo
Khoảng 14h30 ngày 6-9 tại km 97 + 500 của quốc lộ 20, đoạn đi qua thị trấn Đạm Ri, huyện Đạ Huoai, tỉnh Lâm Đồng, xe khách BKS 53N-2824 đang đổ đèo Bảo Lộc hướng TP Bảo Lộc về TP Hồ Chí Minh có biểu hiện mất phanh. Xe ôtô tải trong vụ việc mang BKS 49C-09851 do tài xế Phan Văn Bắc điều khiển, lưu thông theo hướng từ TP. Bảo Lộc đi TP. Hồ Chí Minh.
 |
| Tài xế Phan Văn Bắc. |
Khi phát hiện xe ôtô khách có biểu hiện mất thắng, lái xe tải Phan Văn Bắc (SN 1986, ngụ xã Đạ Oai, huyện Đạ Huoai) đã điều khiển xe chạy chậm phía trước ôtô khách và dìu xe ôtô khách xuống hết đèo Bảo Lộc một đoạn dài 465m, nhằm không để xảy ra tai nạn giao thông.
Bên cạnh những phần thưởng sau đó một số cơ quan đơn vị trao tặng, tài xế Bắc còn trở thành tâm điểm của truyền thông suốt một thời gian dài như một biểu tượng đẹp của lòng quả cảm. Anh được dư luận ngưỡng mộ tôn vinh là “anh hùng giữa đời thường ".
7. Nhiều nghệ sĩ tên tuổi ra đi
 |
| Nhạc sĩ Trần Lập. |
Năm 2016, làng giải trí Việt Nam có nhiều tổn thất lớn lao về mặt con người, nhiều nghệ sĩ tên tuổi đã qua đời. Đầu năm hai nghệ sĩ trẻ Trần Lập và Minh Thuận đột ngột ra đi vì căn bệnh ung thư. Liên tục sau đó, hàng loạt nghệ sĩ danh tiếng như NSƯT Hán Văn Tình, NSƯT Phạm Bằng, NSND Thanh Tòng, NSƯT Đoàn Bá, NSƯT Út Bạch Lan, NSƯT Quang Lý cũng đã vĩnh viễn chia tay cuộc sống.
8. Nghệ sĩ hoạt động từ thiện vì cộng đồng
 |
| MC Phan Anh và ca sĩ Tuấn Hưng trong một chuyến làm từ thiện. |
Thiếu những sự kiện văn hóa – nghệ thuật đình đám, nhưng năm 2016, giới nghệ sĩ Việt nam lại để lại được ấn tượng đẹp trong lòng công chúng bởi những hoạt động thiện nguyện vì cộng đồng. Các nghệ sĩ như ca sĩ Thủy Tiên, Đàm Vĩnh Hưng, Tuấn Hưng, Trấn Thành, Phan Anh và nhiều nghệ sĩ khác đã tổ chức nhiều hoạt động, nhiều đêm nhạc từ thiện quyên góp để giúp đỡ các nghệ sĩ đồng nghiệp lâm vào hoàn cảnh khó khăn, tổ chức những chương trình từ thiện lớn giúp đỡ đồng bào các tỉnh miền Trung bị lũ lụt.
Nổi bật nhất trong số đó về hiệu quả là sự kiện MC Phan Anh đứng ra vận động quỹ từ thiện mang tên Phan Anh và những người bạn để giúp đỡ đồng bào bị ảnh hưởng lũ lụt ở miền Trung, thu được kết quả bất ngờ ngoài dự kiến với số tiền lên đến hơn hai chục tỉ đồng.
9. Bốn cô giáo cứu học sinh trong lũ trở thành nội dung đề thi môn văn
Khoảng 12h30 ngày 13-12, lũ quét tràn về bất ngờ đã nhấn chìm Trường Mầm non xã An Hiệp, huyện Tuy An, Phú Yên dưới 1,5m nước. Chỉ 20 phụ huynh kịp đến đón con; 15 cháu còn lại cùng 4 cô bị mắc kẹt trong nước lũ.
 |
| Bốn cô giáo cứu học sinh trong lũ. |
Cô giáo Võ Thị Thu Sương - Hiệu trưởng cùng cô Phó Hiệu trưởng Nguyễn Thị Hòa và hai giáo viên Thái Thị Tuyết Hồng, Lê Thị Kim Hằng đã ngâm mình trong nước lũ suốt 2 giờ đồng hồ để cứu và giữ các cháu an toàn. Khi nước dâng cao, các cô đã đưa các cháu lên nóc tủ và đu bám vào cửa sổ. Một số cháu được bám vào vai, cổ và cánh tay của các cô, mình ngâm trong nước, trước khi được lực lượng cứu hộ đến giải cứu an toàn vào lúc 13h30 cùng ngày.
Ngày 17-12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã gửi thư khen 4 cô giáo mầm non có hành động dũng cảm, trong đó có đoạn: "Thật cảm động trước suy nghĩ của các cô giáo: “Thà cô chết chứ không để trò chết". Thay mặt Chính phủ, tôi gửi lời biểu dương, khen ngợi các cô giáo Trường Mầm non xã An Hiệp và người dân địa phương đã tham gia cứu giúp các cháu”.
Sự kiện này đã trở thành một mối quan tâm trong nhiều ngày của giới truyền thông. Nó là một biểu chứng sinh động đẹp đẽ của tình người, sự xả thân cao cả, tinh thần trách nhiệm; một hình ảnh “cô giáo như mẹ hiền” sinh động. Ngay sau đó, trong kỳ thi học kỳ môn Ngữ văn lớp 11 của Trường THPT Lộc Phát (TP. Bảo Lộc, Lâm Đồng), tinh thần “Thà cô chết chứ không để trò chết” đã được đưa vào nội dung đề thi với yêu cầu cho học sinh viết 100 chữ về tâm sự của các cô giáo Trường Mầm non An Hiệp nói trên.
10. Nghệ sĩ xiếc Việt nam lập kỷ lục thế giới về giữ thăng bằng trên đầu
 |
| Kỷ lục thăng bằng. |
Hai anh em nghệ sĩ xiếc của Việt Nam là Giang Quốc Cơ và Giang Quốc Nghiệp đã ghi tên vào sách kỷ lục Guinness với thành tích giữ người thăng bằng trên đầu leo 90 bậc thang của nhà thờ Chánh tòa tại Girona, Tây Ban Nha trong vòng 52 giây, phá vỡ kỷ lục trước đó do 2 người Trung Quốc nắm giữ là 60 giây với 26 bậc. Kỷ lục này được xác lập vào ngày 29-12-2016, xứng đáng trở thành sự kiện thể thao – văn hóa – nghệ thuật đáng ghi nhận cuối cùng của năm.
