Khó đạt mục tiêu 35 nghìn căn hộ nhà ở xã hội vào năm 2025

Nhu cầu về nhà ở xã hội NOXH rất lớn, nhưng hiện TP Hồ Chí Minh chỉ có 9 dự án NOXH đang triển khai hoặc chuẩn bị khởi công với số lượng khiêm tốn là 6.383 căn. Về nhà lưu trú công nhân, hiện thành phố cũng chỉ có 2 dự án đang triển khai với số lương vẻn vẹn 1.400 phòng. 

Đến nay mới chỉ có 1 dự án hoàn tất thủ tục đầu tư xây dựng, được cấp phép xây dựng vào ngày 12/4/2023 vừa qua. Các dự án còn lại vẫn đang phải “đánh vật” với thủ tục gia hạn tiến độ thực hiện dự án, thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000. Riêng dự án NOXH thuộc dự án Khu nhà ở phường Long Trường, TP Thủ Đức, sau khi được UBND thành phố chấp thuận cho điều chỉnh giảm số lượng căn hộ từ 726 căn xuống còn 558 căn, hiện vẫn còn phải chờ Bộ Xây dựng tháo gỡ vướng mắc liên quan thẩm định giá bán và giá cho thuê NOXH của dự án.

Trước đó, thông tin về chương trình phát triển nhà ở của TP Hồ Chí Minh với HĐND thành phố, ông Trần Hoàng Quân - Giám đốc Sở Xây dựng cũng đã thừa nhận, trong giai đoạn 2016-2020, chỉ tiêu về phát triển NOXH của thành phố chỉ đạt 15.000 căn, bằng 69% mục tiêu đặt ra. Do đó giai đoạn 2021-2025 thành phố tiếp tục đặt mục tiêu xây dựng 35.000 căn NOXH, cao gấp hơn 2 lần giai đoạn trước. Để thực hiện mục tiêu này, Sở Xây dựng đã rà soát phần diện tích làm NOXH trong các dự án thương mại. Trong đó có 33 dự án nhà ở thương mại phải dành 20% quỹ đất làm NOXH, tương đương 70.000 căn NOXH. Trong số này cũng mới chỉ có 14 dự án đã hoàn thành việc bồi thường, giải phóng mặt bằng, có thể triển khai ngay để có được 15.000 căn NOXH trong một vài năm tới. Song số lượng căn hộ NOXH này đang phải phụ thuộc vào các dự án nhà ở thương mại còn đang “đắp chiếu” trước tình hình khó khăn của thị trường nhà, đất hiện nay.

Thực hiện Đề án của Chính phủ về “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, Sở Xây dựng cũng đã rà soát, lập danh sách 87 khu đất hoặc dự án có mục tiêu đầu tư xây dựng NOXH, nhà lưu trú công nhân trên địa bàn... 

Mặc dù Sở Xây dựng đã tham mưu UBND thành phố quy trình rút ngắn thủ tục cho chủ đầu tư với thời gian rút ngắn từ 345 ngày còn 153 ngày với các dự án có nguồn gốc đất từ doanh nghiệp; rút ngắn từ 540 ngày còn 300 ngày với dự án phải thực hiện đấu thầu vì đất có nguồn gốc do Nhà nước quản lý, nhưng các bước thủ tục đầu tư dự án NOXH vẫn còn rất phức tạp.

Theo một cán bộ của Sở Xây dựng, việc bồi thường, giải phóng mặt bằng tại một số dự án NOXH rất khó khăn, kéo dài. Với những dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất trên 10 ha, dù đã được xác định quỹ đất 20% dành xây dựng NOXH, nhưng chủ đầu tư dự án chậm triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng hoặc chưa đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng NOXH.

Quỹ NOXH cho người thu nhập thấp luôn thiếu, nhưng kết quả phát triển NOXH tại thành phố từ khi có Luật Nhà ở năm 2005 qua các giai đoạn vẫn rất khiêm tốn. Giai đoạn 2006 - 2010, tại thành phố chỉ có 2 dự án được hoàn thành, đưa vào sử dụng với quy mô 118 căn hộ. Giai đoạn 2011 - 2015 có 10 dự án với quy mô sử dụng đất 10 ha, tổng số 3.768 căn hộ. Giai đoạn 2016 - 2020 hoàn thành, đưa vào sử dụng 19 dự án, với tổng diện tích đất 24,6 ha, quy mô 14.954 căn hộ. Kết quả này đã cho thấy, việc thực hiện trách nhiệm dành 20% diện tích đất dự án hoặc nộp bằng tiền để làm NOXH trong vài trăm dự án nhà ở thương mại đã hoàn thành đã không được thực thi một cách đầy đủ và hiệu quả.