Đổi mới cách tiếp cận thông tin về an toàn thực phẩm

Tọa đàm nằm trong khuôn khổ dự án “Các phương pháp dựa vào thị trường nhằm cải thiện mức độ an toàn của thịt lợn tại Việt Nam” (gọi tắt là SafePORK), do Trung tâm Nghiên cứu nông nghiệp quốc tế Úc (ACIAR) tài trợ và được đồng tổ chức bởi Trường Đại học Y tế Công cộng (HUPH), Hội Nhà báo Việt Nam và Viện Nghiên cứu chăn nuôi quốc tế (ILRI).

Có một thực tế, nói về vấn đề an toàn thực phẩm công chúng quan tâm nhiều đến ô nhiễm hóa chất trong thực phẩm. Tuy nhiên, theo TS Fred Unger - Trưởng dự án SafePORK, Trưởng đại diện ILRI tại Đông Nam Á, cho biết: Các nghiên cứu gần đây cho thấy những bằng chứng rõ ràng về ô nhiễm vi sinh trên thịt lợn, thịt gà và thịt bò. Lãnh đạo các cơ quan quản lý về ATTP và nhà báo cũng có xu hướng dễ hiểu lầm (về nguy cơ ô nhiễm hóa chất).

Các nghiên cứu cũng chỉ ra, công chúng có nhu cầu cao đối với thông tin về ATTP, cách thức để lựa chọn thực phẩm an toàn. Tuy nhiên, thông tin hiện nay thường tập trung theo hướng phản ánh thông điệp mang tính tiêu cực, thay vì đưa ra những bằng chứng khoa học giúp người tiêu dùng bảo vệ bản thân, gia đình phòng tránh những thực phẩm không an toàn. Vì vậy, người tiêu dùng nhiều khi chưa hiểu đúng, hiểu đủ về vấn đề.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy, vấn đề ô nhiễm vi sinh vật trên thực phẩm có nguồn gốc động vật; đặc biệt chuỗi thịt lợn có nguy cơ mang một số mầm bệnh như: Salmonella, E.coli, giun xoắn, gạo lợn… Trong đó, vi khuẩn Salmonella là một trong 4 vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy hàng đầu. Cùng đó là những nguy cơ của việc ô nhiễm này đối với sức khỏe người tiêu dùng, liên quan tới ngộ độc thực phẩm từ thịt lợn có liên quan đến lây nhiễm chéo giữa các thực phẩm sống, chín. Đây là những nội dung rất cần thông tin tới công chúng, cần đẩy mạnh các biện pháp để nâng cao hiệu quả thông tin về ATTP.

PGS. TS Nguyễn Thị Dương Nga - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đưa ra dẫn chứng số liệu dựa trên 553 quan sát các chuỗi giá trị thịt lợn tại các tỉnh phía Bắc, 92% số người được hỏi tin thịt lợn không an toàn có thể phát hiện qua quan sát bằng mắt thường; 41% số người được hỏi cho rằng thịt lợn được nấu kỹ sẽ an toàn.

Không chỉ vậy, 37% số người được hỏi cho rằng trách nhiệm đảm bảo ATTP là của Chính phủ. 10% số người trong khảo sát vẫn sử dụng chung thớt cho tất cả các loại thực phẩm. "Đây đều là những nguy cơ dẫn đến mất vệ sinh, ATTP. Nhiều người có thể không biết, rằng vi sinh vật vẫn giải phóng ra những độc chất, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, ngay cả khi được nấu sôi", bà Nga nhấn mạnh.

Nhà báo Đồng Mạnh Hùng, Trưởng ban Thư ký biên tập (Đài Tiếng nói Việt Nam) cho rằng: Trách nhiệm của báo chí là tác động đến xã hội để người dân hành động đúng. Theo đó, thông tin từ người truyền đến người nhận là vòng tròn khép kín; chúng ta cần phải quan tâm đến hiệu quả thông tin như thế nào. Đặc biệt, vấn đề phản hồi với thông tin cũng là vấn đề đáng quan tâm; hiện chưa có nghiên cứu nào về việc người dân phản ứng thế nào về những thông tin truyền thông đưa ra.