Dự án 3 năm vẫn nằm trên giấy
Ông Chu Quang Ngân, Giám đốc Trung tâm VHTT TP Tam Kỳ, cho biết: Địa đạo Kỳ Anh hiện thuộc địa bàn xã Tam Thăng, TP Tam Kỳ. Ra đời trong những năm 1965-1969, khi cuộc đấu tranh chống Mỹ cứu nước ở miền Nam diễn ra rất cam go và ác liệt.
Địa đạo rộng khoảng 1m, cao từ 1,2m đến 1,5m, với chiều dài 3,2 cây số đi qua các thôn Thạch Tân và Vĩnh Bình, quanh co uốn khúc trong lòng cát với sức chứa trên 3 tiểu đoàn, đã trở thành nơi ém quân, giấu quân; cứu chữa thương binh, chứa lương thực, vũ khí… chống giặc càn quét và tổ chức những trận đánh thọc sâu vào vùng tạm chiếm của giặc.
Sau ngày miền Nam giải phóng, địa đạo Kỳ Anh được công nhận là di tích quốc gia và trong các năm 1998, 1999 đã được Nhà nước đầu tư khoảng 140 triệu đồng từ nguồn kinh phí chương trình mục tiêu quốc gia để sửa chữa, phục hồi một số hạng mục cấp thiết.
Đến năm 2006, 2007, tỉnh Quảng Nam và TP Tam Kỳ cũng tiếp tục rót ngân sách đầu tư trên 700 triệu đồng trùng tu những hạng mục xuống cấp nghiêm trọng như: Nhà liệt sĩ Phạm Sĩ Thuyết và hầm bí mật, đình Thạch Tân, hầm cứu thương, kho lương thực… đặc biệt bê tông hóa 119m địa đạo nhằm phục vụ cho du khách đến tham quan, tìm hiểu lịch sử truyền thống cách mạng địa phương…
Về công tác quản lý khu di tích địa đạo Kỳ Anh, ông Ngân cho rằng, nó chưa được quan tâm đúng mức nên chẳng những người dân xây dựng cơi nới nhà cửa xâm phạm khu vực I tuyến địa đạo mà còn chặt phá cây tràn lan. Chính quyền xã Tam Thăng có nhắc nhở những người vi phạm, song việc sai phạm vẫn chưa chấm dứt hẳn. Trong khi đó, Trung tâm VHTT TP Tam Kỳ lại quá ít người nên việc kiểm tra, giám sát cũng rất hạn chế…
Đối với dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích địa đạo Kỳ Anh, sau khi có sự thỏa thuận của Bộ VH-TT và sự chỉ đạo của cấp trên, Trung tâm VHTT TP Tam Kỳ hợp đồng với Công ty cổ phần Quy hoạch kiến trúc và đô thị MQL ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, khảo sát lập qui hoạch xây dựng (1/2000).
Theo Đề cương nhiệm vụ quy hoạch chi tiết mà UBND tỉnh Quảng
Ông Chu Quang Ngân cho biết thêm: Năm 2007, Bộ VH-TT dự kiến chi từ nguồn vốn chương trình mục tiêu văn hóa quốc gia khoảng 30 tỉ đồng để tu bổ, phục hồi di tích lịch sử cách mạng địa đạo Kỳ Anh, nhưng cũng chỉ là dự kiến.
Trong dịp Tết Kỷ Sửu (mồng 8 Tết), Bộ trưởng Bộ VH, TT&DL Hoàng Tuấn Anh có về thăm Địa đạo Kỳ Anh, biết được tình hình, đã đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Nam xây dựng quy hoạch dự án tu bổ, phục hồi để giao cho Cục Di sản Văn hóa, Vụ Kế hoạch Tài chính xem xét hỗ trợ vốn, song đến nay vẫn chưa thấy động thái gì…
