Chặt hạ cây xanh ở Hà Nội: Cần lắng nghe ý kiến của chuyên gia và người dân

Qua khảo sát cây xanh ở 10 quận nội thành Hà Nội, Sở Xây dựng Hà Nội đã đề xuất chặt hạ 6.700 cây xanh, trong đó có những cây xanh hơn 100 tuổi. Trong số những cây xanh đó có một phần là cây bị sâu, mục, rễ nông, không đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão và gây cản trở giao thông. Có một phần không nhỏ phải chặt bỏ để phục vụ cho tuyến đường sắt trên cao (số này đã bị chặt) là những cây xà cừ cổ thụ dọc tuyến đường Nguyễn Trãi, Trần Phú, ven hồ Thủ Lệ, đường Láng...

Sau khi chặt hạ cây xanh, theo dự kiến cơ quan chức năng sẽ trồng lại tại các tuyến phố những cây được coi là phù hợp với cây xanh đô thị, có tán rộng và đảm bảo an toàn… , thực hiện và quản lý theo hướng xã hội hóa.

Nhiều cây muồng lớn trên phố Lê Duẩn bị chặt hạ. (Ảnh chụp chiều 17/3/2015).

Đi trên các tuyến phố Hà Nội những ngày này, ai yêu Hà Nội cũng đều cảm thấy xót xa trước những thân cây muồng, cây xà cừ với đường kính thân cây cỡ lớn. Chiều 17/3, các công nhân đang đào nốt phần gốc của những cây muồng trên tuyến phố Lê Duẩn, đoạn tiếp giáp Công viên Lê Nin. Nhìn bằng mắt thường, những thân cây muồng đoạn gần mặt đất không thấy dấu vết của sâu mục. Chỉ có cây bàng cổ thụ thì vết sâu khoét gần như hết cả phần thân. Các phần việc dọn cành, bứng gốc… vẫn đang ngổn ngang.

Dọc tuyến Trần Nhân Tông, Ngô Thì Nhậm cũng là một đại công trường với những cây phượng đang bị đốn hạ, để lại khoảng trống trên những con phố đã quen thuộc với hàng cây xanh. Mùa hè này Hà Nội sẽ trở nên nóng nực hơn rất nhiều khi một lượng cây xanh khổng lồ biến mất, trơ lại những khối bê tông vô tri hứng nắng.

Xót xa trước việc thay thế hàng loạt cây xanh ở Hà Nội, nhà báo Trần Đăng Tuấn đã viết thư ngỏ gửi Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thế Thảo, kiến nghị: “Tạm dừng việc chặt hạ cây một thời gian để người dân tự kiểm tra: Có đúng 6.700 cây đó là thuộc diện cần loại, thay hay không? Thông báo trên báo chí cho mọi người biết có bao nhiêu cây như vậy ở trên mỗi tuyến phố cụ thể, đánh dấu nhận biết 6.700 cây đó để người dân bằng mắt kiểm nghiệm và thấy việc này thỏa đáng không. Nếu thỏa đáng, người ta không có lý gì không ủng hộ. Nếu không thỏa đáng, người dân sẽ có ý kiến và Sở Xây dựng cần có sự xem xét điều chỉnh lại danh mục cây cần loại…”.

Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cũng đưa ra quan điểm, việc thay đổi cây xanh trong đô thị vì lý do mục ruỗng, nguy hiểm... thì nên thay đổi. Thay đổi cho phù hợp là việc bình thường của nhà quản lý đô thị (trừ cây di sản thì phải tìm mọi cách giữ). Nhưng, việc thay đổi không phù hợp, vì một lý do nào đó thì không nên. Vừa rồi Hà Nội chặt một loạt cây xanh để xây dựng tuyến đường sắt trên cao, đặc biệt là chặt cây cổ thụ, như cây xà cừ, loại cây rễ ăn sâu, bền chắc, tỏa bóng mát như cây sấu là không nên. Cây xà cừ bị chặt bỏ nhiều nhất, có cây trồng cả trăm năm nay, từ thế kỷ 19 người Pháp quy hoạch Hà Nội. Hà Nội đã có nhiều con phố mà cây xanh tạo nên thương hiệu cho nó, như phố Lò Đúc có cây sao đen, phố Phan Đình Phùng có cây sấu, Hoàng Hoa Thám có cây sưa…

Theo KTS Phạm Thanh Tùng, nhiều cây xanh có trước tuyến đường khi bổ sung quy hoạch đô thị. Do tư duy làm cho nhanh, chúng ta không trân trọng, không coi cây xanh cũng là một phần tất yếu, là một ký ức của người dân đô thị.

“Phá nhà thì dễ, nhưng cây xanh thì phải trồng trong vòng 50 – 70 năm mới có được một cây to. Về khoa học, cây xanh là nguồn cải tạo môi trường sống đô thị. Chúng ta thử hình dung một đô thị không có cây xanh giống như con người ra đường không đội mũ, con người sẽ ốm. Đô thị không có cây xanh là đô thị hoang lạnh, chỉ là những khối bê tông vô cảm. Đô thị phải là tổ ấm chứ không phải chỉ là những khối kiến trúc. Cũng giống như khi nói đến Hải Phòng là thành phố Hoa phượng đỏ, Sài Gòn là những hàng me... Các nhà quản lý đô thị cần có tư duy văn hóa, nghĩ về cộng đồng chứ không phải tư duy nhiệm kỳ. 5 năm không thể trồng được một cây xanh cổ thụ. Con người là vốn quý của cuộc đời thì cây xanh là vốn quý của đô thị” – KTS Phạm Thanh Tùng nhấn mạnh.

Cây xanh là một trong những tiêu chí mà con người hướng đến xây dựng “đô thị lành mạnh, đô thị hạnh phúc” – chủ đề của Ngày Kiến trúc thế giới năm 2014. Chúng ta đang học tập tấm gương Bác Hồ từ việc trồng cây xanh khi mùa xuân về. Chúng ta cũng đã thiệt hại nhiều trong một thời gian dài do quản lý yếu kém, người dân không ý thức đã bức tử cây xanh, thậm chí là cưa trộm cây xanh mang bán.

Vậy thì, lãnh đạo thành phố Hà Nội, các cơ quan chức năng cần tiếp tục lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, của người dân để đưa ra một giải pháp hợp lý nhất cho cây xanh đô thị, giữ gìn một không gian đô thị lành mạnh phục vụ cho chính sức khỏe, cuộc sống của chúng ta.