Cần quy định rõ hơn trách nhiệm quản lý nhà nước về di sản tư liệu

Trong đó, 3 di sản tư liệu thế giới gồm Mộc bản triều Nguyễn và Châu bản triều Nguyễn thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước; Bia Tiến sĩ Văn Miếu Thăng Long thuộc Trung tâm hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội quản lý. 4 di sản tư liệu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương gồm Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm (tỉnh Bắc Giang), Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế (Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế), Mộc bản trường Phúc Giang và Hành trình đi sứ Trung Hoa (Dòng họ Nguyễn Huy, Hà Tĩnh).

Di sản tư liệu có tác dụng không nhỏ cho công tác tuyên truyền văn hóa đọc, nâng cao tinh thần ham học, giáo dục truyền thống lịch sử, phát huy bản sắc dân tộc. Nhiều di sản góp phần quan trọng trong việc xác định và bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải của Tổ quốc, nghiên cứu tổ chức, bộ máy điều hành của triều đại phong kiến.

Tuy nhiên, hiện nay, di sản tư liệu còn là vấn đề mới mẻ, chưa được quy định trong Luật Di sản văn hóa hay bất cứ văn bản quy phạm pháp luật nào của Việt Nam. Việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản tư liệu chỉ thực sự triển khai nghiêm túc, quyết liệt sau khi di sản được ghi danh và được công bố rộng rãi giá trị tiêu biểu cho toàn xã hội.

Việc xây dựng quy định pháp lý, quy trình cho hoạt động quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản tư liệu cũng chưa được cụ thể hóa từ Trung ương đến địa phương. Đối với di sản văn hóa thuộc Chương trình Ký ức Thế giới của UNESCO các tiêu chí về nhận diện, quy trình, thủ tục lập hồ sơ đưa vào các Danh mục di sản tư liệu cấp tỉnh và quốc gia còn chưa được xây dựng cụ thể và quy trình thực hiện còn chưa thống nhất, đồng bộ giữa các cơ quan liên quan.

Chức năng, nhiệm vụ quản lý về di sản tư liệu cũng chưa được chính thức giao cho một cơ quan đầu mối ở Trung ương quản lý và đòi hỏi trong thời gian tới cần quy định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm quản lý nhà nước về di sản tư liệu.