Nghẽn lệnh tại HOSE: Vì sao?
Tại buổi tọa đàm, nhiều câu hỏi đã được đặt ra xung quanh tình trạng nghẽn lệnh trên sàn chứng khoán làm ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư cũng như câu hỏi về tiến độ giải quyết của cơ quan chức năng. Câu hỏi tại sao 20 năm đã qua, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) thành phố Hồ Chí Minh không làm chủ được công nghệ trong khi sàn Hà Nội đã chủ động công nghệ và năng lực lớn đã được đặt ra với người từng giữ vai trò Chủ tịch Sở GDCK Hà Nội, Chủ tịch Sở GDCK Hồ Chí Minh và hiện là Chủ tịch UBCKNN, ông Trần Văn Dũng.
Theo ông Dũng, HOSE là sàn GDCK tập trung đầu tiên của Việt Nam, bắt đầu hoạt động từ tháng 7/2000, đến nay đã được 21 năm. Dù vậy, hệ thống giao dịch của HOSE hiện nay là do Sở GDCK Thái Lan cung cấp từ năm 2000. “HOSE không thể tự can thiệp nếu cần thay đổi”- ông Dũng nói.
 |
| Nhà đầu tư thiệt hại vì nghẽn lệnh nhưng chỉ nhận được lời xin lỗi. |
Chủ tịch UBCKNN cũng đưa ra 2 lý do. “Một là quá trình nhận thức, vì dự án này bắt đầu từ năm 2000, ở Việt Nam thời điểm đó không có nhiều người biết. Nguyên nhân thứ 2 bắt đầu từ tính cầu toàn của cơ quan quản lý muốn tạo ra một hệ thống hiện đại theo kịp với thời đại, đồng bộ và hoàn thiện, nhưng khi hình thành, đây một dự án khá phức tạp và chúng tôi thiếu kinh nghiệm triển khai thực tế. Chúng tôi cũng thừa nhận có nguyên nhân chủ quan từ phía Cơ quan quản lý nhà nước và HOSE trong quá trình thực hiện dự án không kiểm soát được tình hình và chưa thực sự quyết liệt”, ông Dũng thừa nhận và cho biết thêm: "Cơ quan quản lý muốn có một hệ thống hiện đại, rất cầu toàn và yêu cầu cao nhưng nhận thức còn hạn chế, chưa có kinh nghiệm nên khi triển khai còn khó khăn”.
Theo ông Dũng, đến khoảng năm 2008, thanh khoản giao dịch tại HOSE bắt đầu lên cao nhưng do ký được hợp đồng bảo trì, nâng cấp hệ thống với phía Thái Lan nên cả UBCKNN và HOSE lại không quyết liệt triển khai hệ thống mới.
Sau đó, HOSE ký hợp đồng với Sở GDCK Hàn Quốc (KRX) để xây dựng một hệ thống giao dịch hiện đại hơn so với hệ thống cũ kỹ của Thái Lan. “Ban đầu, UBCKNN chỉ dự định làm hệ thống cho HOSE nhưng về sau lại muốn bao hàm cả HNX, Sở GDCK Việt Nam, Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), từ chỗ chỉ để giao dịch cổ phiếu thì mở rộng sang cả trái phiếu, phái sinh... Quá trình thiết kế và định hình hệ thống mất nhiều thời gian và quy mô của dự án cứ tăng dần lên. Không may là đột nhiên một nhà thầu phụ rất quan trọng của phía Hàn Quốc bỏ cuộc, khiến KRX phải mất nhiều công tìm nhà thầu khác. Sau khi thiết kế xong và chuẩn bị thử nghiệm thì lại xảy ra dịch COVID-19"- Chủ tịch UBCKNN diễn giải.
Và sau những giải thích dài dòng, lãnh đạo UBCKNN, HOSE và một số công ty chứng khoán lớn đồng loạt lên tiếng xin lỗi nhà đầu tư, nhằm xoa dịu dư luận. Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán SSI Nguyễn Duy Hưng cho rằng, lãnh đạo UBCKNN cũng như các tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường nên xin lỗi nhà đầu tư khi hệ thống của HOSE liên tục quá tải từ tháng 12/2020 đến nay.
"Nhà đầu tư là những người trả phí cho công ty chứng khoán và sở giao dịch nên nhà đầu tư có quyền nhận được dịch vụ đúng như cam kết. Khi xảy ra nghẽn lệnh, dù vì bất cứ lý do gì, chúng ta đều nợ nhà đầu tư một lời xin lỗi"- ông Hưng nói.
Chia sẻ thêm về tiến độ triển khai hệ thống mới, phía UBCKNN cho hay, quá trình chạy thử nghiệm hệ thống của KRX sẽ diễn ra trong khoảng 6 tháng và đến cuối năm 2021 có thể hoạt động chính thức. Về hệ thống mà FPT đang triển khai, cả Chủ tịch UBCKNN Trần Văn Dũng lẫn Tổng Giám đốc HOSE Lê Hải Trà đều khẳng định sẽ hoàn thành vào cuối tháng 6 hoặc chậm nhất là đầu tháng 7, nâng năng lực xử lý của HOSE từ 900.000 lệnh/ngày lên 3-5 triệu lệnh/ngày.
