Chống buôn lậu thuốc lá: Không nên tạo vùng “trũng” về giá

• Cần tháo gỡ khó khăn trong việc xử lý các vụ mua bán, vận chuyển thuốc lá lậu
• Phát hiện 4 xe khách hãng Thiên Thiên Xuân chở thuốc lá lậu
• Bắt 2 đối tượng tàng trữ hơn 9000 gói thuốc lá lậu ở nhà
• CSGT phát hiện xe tải vận chuyển 1.220 bao thuốc lá lậu
• Một đêm bắt 5 vụ vận chuyển thuốc lá lậu

Tại các tỉnh giáp biên giới như Long An, An Giang, Kiên Giang, Tây Ninh... các “đầu nậu” tổ chức đường dây khép kín “đánh hàng” thuốc lá lậu theo đường kênh rạch, đường mòn về thị trường TP Hồ Chí Minh tiêu thụ. Ban chỉ đạo 389 An Giang cho hay, trong 3 tháng đầu năm 2017, lực lượng Công an địa phương đã bắt giữ gần 70 vụ vận chuyển thuốc lá lậu. Cùng thời gian trên, tại Long An, lực lượng liên ngành phát hiện các vụ buôn lậu lớn.

Thượng tá Nguyễn Thế Anh, Đoàn trưởng Đoàn đặc nhiệm phòng chống ma túy, tội phạm miền Nam (Bộ đội Biên phòng) cho biết: “Hoạt động buôn lậu thể hiện rõ sự câu kết giữa các đối tượng nội địa và khu vực biên giới, vùng biển. Chúng hình thành các đường dây vận chuyển quy mô lớn, tinh vi. Giới buôn lậu sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng khi bị kiểm tra để giành giật lại hàng hóa”.

Hải quan - Biên phòng kiểm tra chặt chẽ nhưng vẫn không kiểm soát hết được thuốc lá lậu.

Thượng tá Nguyễn Đại Sơn, Phó trưởng Phòng 6, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm buôn lậu cho hay: “Để đưa thuốc lá lậu về TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Đông Nam Bộ tiêu thụ, các “nài” thuốc lá thường thuê ghe, đò chạy tốc độ cao trên các kênh rạch, luồn lách qua các bưng biền giáp biên giới. Đối tượng chủ mưu thường không xuất đầu lộ diện, chúng ở nước ngoài và điều hành mạng lưới. “Đầu nậu” thường bỏ tiền thuê các đối tượng không có công ăn việc làm ổn định sống gần biên giới gùi hàng, chuyển hàng vào sâu nội địa...”.

Theo điều tra của cơ quan chức năng, phía ngoại biên có hàng loạt kho hàng chứa thuốc lá lậu được tập kết chờ vận chuyển vào nội địa. Cụ thể, đối diện phường Vĩnh Ngươn, TP Châu Đốc (An Giang) có 12 kho hàng; huyện An Phú có 6 kho hàng và huyện Tịnh Biên (tỉnh An Giang) có 6 kho hàng. Các kho hàng này được “đầu nậu” cử người canh giữ cẩn mật, chỉ cần người lạ mặt xuất hiện thì “chim lợn” cảnh báo, lập tức hàng được chuyển đi nơi khác.

Trao đổi với báo chí về nguyên nhân này, Tiến sĩ kinh tế Trần Du Lịch phân tích: “Các nước như Campuchia, Lào đánh thuế thuốc lá rất thấp, trong khi đó ở ta lại đánh thuế cao, tạo nên sự chênh lệch về giá. Vùng trũng về thuế thì khó chống đỡ lại nạn buôn lậu thuốc lá gia tăng. Mặt khác, đường biên giới giữa nước ta và các nước láng giềng kéo dài hàng trăm cây số. Việc thông thương qua lại dễ dàng, khó kiểm soát được hết mọi hoạt động. 

Mặc dù Chính phủ đã làm nhiều cách để chống buôn lậu thuốc lá nhưng chỉ siết chặt lực lượng ở vùng biên giới không thôi thì chưa ổn. Ở các nước trên thế giới, người dân muốn bán thuốc lá, rượu bia phải xin cấp giấy phép kinh doanh. Trong khi nước ta buôn bán thuốc lá tràn lan, tiệm tạp hóa lề đường nào cũng bán được”. Để hạn chế nạn buôn lậu thuốc lá, theo Tiến sĩ Trần Du Lịch cần phải làm như các nước trên thế giới, phải cấp giấy phép kinh doanh cho loại mặt hàng này. Nếu làm nhất thiết có lộ trình nhất định, đồng bộ từ nông thôn đến thành thị. Đồng thời cần phải làm từng bước một chứ không phải như vấn đề cấm xe máy trong đô thị. Muốn cấm là cấm ngay được.

Theo ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, trên thực tế, việc xét xử tội phạm buôn lậu rất ít, vì cơ quan chức năng khó có bằng chứng chứng minh được đối tượng buôn bán, vận chuyển hàng qua biên giới.

Do chưa xử lý hình sự được nên chưa mang tính răn đe đối với tội phạm. Ngoài ra, các văn bản pháp luật đối với tội danh buôn lậu trái phép còn chồng chéo, vướng mắc, chưa có sự thống nhất. Cơ quan Nhà nước còn có quan điểm khác nhau khi áp dụng văn bản pháp luật. Cũng theo ông Cường, quản lý thị trường các địa phương sớm phát hiện xử lý việc bày bán thuốc lá lậu trong quầy tủ, nhà hàng, khách sạn...