Tội phạm ma túy tàn phá một thành phố ở Colombia
Thành phố cảng Buenaventura miền Tây Comlombia ven Thái Bình Dương bị hoành hành bởi cuộc chiến tranh ma túy đẫm máu bán quân sự và nạn tham nhũng gây nhiều đau khổ cho người dân vốn đã sống trong khốn khó ở nơi đây. Buenaventura là trái tim của nền ngoại thương kết nối Colombia với 300 cảng trên khắp thế giới.
 |
| Cảnh sát canh gác những chiếc hộp đựng cocaine bắt giữ ở Buenaventura. |
Trong vài năm qua, Buenaventura rơi vào vòng xoáy bạo lực liên quan đến các tổ chức ma túy bán quân sự tranh nhau quyền kiểm soát thành phố với những cuộc đọ súng xảy ra thường xuyên và những nấm mồ tập thể cứ được đắp mới mỗi ngày ở Buenaventura.
Theo người dân thành phố, sự sợ hãi cũng như tình trạng hỗn độn dẫn đến nhiều vụ bỏ nhà cửa đi nơi khác do cuộc chiến tranh ma túy gây ra hiện đang trở thành lợi thế cho các nhà đầu tư muốn chiếm dụng đất đai thông qua tham nhũng và đe dọa.
Liliana, lãnh đạo tổ chức phụ nữ địa phương không muốn tiết lộ tên thật vì lo sợ cho tính mạng, cho biết: "Chúng tôi trở thành những mục tiêu tấn công. Những quyền duy nhất mà chúng tôi có được là chôn cất người chết, giữ mồm, giữ miệng và hy vọng họ không giết chúng tôi".
Buenaventura bị phân chia thành những vùng đất nằm dưới sự cai quản của nhiều phe phái thù địch. Những ai dám vượt qua lằn ranh giới vô hình do các nhóm vũ trang liên quan đến ma túy đặt ra đều được coi là "kẻ thù", phải bị giết chết ngay tức khắc. Một bên lằn ranh giới là La Empresa (Doanh nghiệp), tổ chức mafia do nhóm doanh nhân địa phương tham nhũng cầm đầu.
Trước đây, La Empresa cai quản Buenaventura bằng quyền lực và tiền bạc dồi dào của đội quân buôn lậu ma túy quốc tế Rastrojos và sức mạnh của các cựu thành viên tổ chức bán quân sự cánh hữu gọi là Lực lượng Tự vệ Thống nhất Colombia (AUC) - nhóm bị Washington xếp vào danh sách các tổ chức khủng bố quốc tế. Một bên khác của lằn ranh giới là nhóm tội phạm quyền lực nhất Colombia - Urabenos.
Cả hai phía chiến đấu quyết liệt để giành quyền kiểm soát một trong những hành lang buôn lậu ma túy đầu tiên của Colombia. Theo lực lượng bảo vệ bờ biển Colombia, mỗi năm ước khoảng 250 tấn cocaine được chất lên những chiếc xuồng máy cao tốc chuyển cho các băng buôn ma túy (cartel) Mexico để vận chuyển đến Mỹ.
Các băng nhóm tội phạm áp đặt trật tự xã hội tàn bạo của chúng, tự do xâm hại tình dục các cô gái trẻ và phụ nữ, tống tiền các doanh nghiệp nhỏ làm ăn lương thiện và thậm chí cả các hộ gia đình, tuyển mộ trẻ con làm lính đánh thuê, đánh đập và giết chết bất cứ ai dám thách thức quyền lực của bọn chúng. Người dân sống dưới sự bạo ngược của các nhóm vũ trang tội phạm và lạc lõng giữa cuộc chiến tranh ma túy khốc liệt chỉ có 2 lựa chọn: ở lại chịu đựng hoặc bỏ đi nơi khác.
Hậu quả là những cuộc di tản khỏi Buenaventura trở thành cuộc khủng hoảng nghiêm trọng với 5.495 người từ bỏ nhà cửa - theo số liệu của Tổ chức giám sát di dân CODHES. Theo người dân thành phố, những căn nhà bỏ hoang thường bị các băng nhóm vũ trang niêm phong và không cho chủ nhân của chúng trở về lấy tài sản, đôi khi bị phá sập ngay lập tức.
Không chỉ có ma túy mà các nhóm vũ trang ở Buenaventura còn kiểm soát cả thực phẩm và các dịch vụ kinh doanh - đánh thuế các doanh nghiệp, yêu cầu các tài xế taxi khi chạy vào thành phố phải đóng một mức "phí" nếu không muốn bị giết chết.
Thực phẩm - từ trứng đến rau củ - cũng nằm dưới sự kiểm soát của các tổ chức tội phạm. Chính những mức "phí" và "thuế" này đã đẩy giá cả thực phẩm và dịch vụ tăng cao, dẫn đến thực tế bần cùng hóa các cộng đồng dân cư.
Các gia đình hiếm khi báo cáo tội phạm với chính quyền và cho đến hiện nay sự im lặng vẫn bao trùm. Bạo lực ở Buenaventura không được thể hiện trong các số liệu thống kê chính thức cho nên chính quyền có thể tuyên bố chiến thắng. Trong khi đó, bọn tội phạm có tổ chức vẫn tiếp tục củng cố quyền kiểm soát thành phố cảng của chúng.
Buenaventura là cảng sầm uất nhất của Colombia và là nơi diễn ra hơn một nửa các hoạt động ngoại thương nước này. Tuy nhiên, sự giàu có ít tác động đến thành phố. Khoảng 90% dân số Buenaventura là người Colombia gốc Phi, trong đó 63% sống trong nghèo khó, trong khi tỷ lệ thất nghiệp lên đến 64%. Cảng là nơi sử dụng lao động lớn nhất thành phố nhưng nơi đây nổi tiếng là trả tiền công chết đói và bó lột lao động.
Những khu vực nằm trong kế hoạch mở rộng cảng thuộc diện nghèo nhất. Hiện nay, người dân không chỉ chịu đựng sự nghèo khổ và bạo lực từ các nhóm vũ trang, mà còn là nạn nhân của sự đe dọa từ những nhân vật trong bóng tối tìm cách ép buộc họ phải rời bỏ nhà cửa đi nơi khác. Các cộng đồng ở Buenaventura cũng than phiền về làn sóng những "người ngoài" xuất hiện đặt ra những yêu cách về đất đai với những người dân đã sống ở đây suốt 50 năm.
Đối với người dân, việc rời khỏi mảnh đất mà họ đã sống hàng chục năm qua cũng có nghĩa là từ bỏ nghề mưu sinh đó là đánh cá. Sự xuất hiện cùng lúc giữa bạo lực tăng cao và sự dồn dập của các dự án mở rộng cảng, cũng như xây dựng cơ sở hạ tầng đã khiến người dân Buenaventura đặt câu hỏi liệu có sự câu kết giữa chính quyền và bọn tội phạm hay không. Tuy nhiên, chính quyền thành phố Buenaventura luôn bác bỏ cáo buộc quan hệ với các nhóm tội phạm.
