Sữa gián Thực phẩm giàu dinh dưỡng tương lai

• Máy vắt... “sữa” bọ cạp
• Sản xuất sữa bò trong phòng thí nghiệm

Sữa là nguồn dinh dưỡng vô cùng cần thiết cho con người, đặc biệt là các em nhỏ đang trong độ tuổi phát triển và những người già cần nguồn dinh dưỡng dễ hấp thu.

Ngoài nguồn sữa mẹ, hiện tại trên thị trường có khá nhiều loại sữa như: sữa bò, sữa dê, sữa đậu nành, sữa bắp, sữa quả óc chó... Nhưng sắp tới đây, chúng ta có một loại sữa vô cùng đặc biệt: sữa gián.

Gián cái Diploptera punctata đẻ con.

Mới nghe thôi chắc nhiều người lắc đầu, le lưỡi và thốt lên rằng “không uống đâu, ghê quá!”. Cũng có người sẽ khẳng định: “Sữa gián? Làm gì có chứ! Gián đẻ con chứ có đẻ trứng đâu mà có sữa. Chỉ những loài có đẻ con mới có thể cho sữa mà thôi”.

Thật vậy, ở động vật có vú, con cái sản sinh ra sữa để nuôi con non. Dù gián không phải loài có vú, nhưng sữa gián là hoàn toàn có thật. Sữa này chính là từ một loài gián cánh cứng đẻ con Thái Bình Dương (Diploprera punctata). Không những cho ra loại sữa thông thường, loài gián cánh cứng này còn cho ra một loại sữa vô cùng thơm ngon, có một lượng dinh dưỡng khổng lồ, gấp 4 lần loại sữa bò mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày.

Việc sản xuất sữa gián đã được nhóm các nhà khoa học quốc tế do Viện Sinh học tế bào gốc và Y học tái sinh ở Ấn Độ đứng đầu nghiên cứu tìm ra trình tự ADN của một tinh thể protein nằm trong ruột của loài gián Diploptera punctate (là loài gián duy nhất được biết đến nay đã  bơm ra một loại “sữa” có chứa các tinh thể protein để nuôi con non). Mục tiêu của họ là mô phỏng cơ chế tiết sữa trong phòng thí nghiệm. Kết quả cho thấy, chúng có lượng dinh dưỡng nhiều gấp 4 lần so với sữa bò.

Phát hiện ra côn trùng sản xuất sữa là việc khá kỳ diệu - nhưng điều thật sự thu hút các nhà nghiên cứu đó là chỉ một đơn vị các tinh thể protein đã chứa năng lượng nhiều hơn 3 lần so với lượng năng lượng được tìm thấy trong một số lượng tương đương sữa trâu (loại sữa có lượng calo cao hơn so với sữa bò). 

Tiến sĩ Sanchari Banerjee, thành viên của nhóm nghiên cứu cho biết: "Các tinh thể giống như một loại thực phẩm hoàn chỉnh, chúng có protein, chất béo và đường, khi nhìn vào các chuỗi protein này, chúng có tất cả các axit amin thiết yếu”. Còn theo nhà nghiên cứu Ramaswamy, Chủ nhiệm của dự án này, thì "Các tinh thể này rất ổn định và chúng có thể là một protein bổ sung tuyệt vời".

Subramanian Ramaswamy, người đứng đầu dự án, nhận định sữa gián có thể là nguồn protein bổ sung tuyệt vời. Khi cơ thể cần một loại thức ăn giàu calo hoàn chỉnh, có thể giải phóng calo kịp thời, câu trả lời chính là sữa gián. Tuy nhiên, nguồn protein đậm đặc này không phù hợp cho những người muốn giảm cân.

Từ nghiên cứu của các nhà khoa học, có thể khẳng định đa số các loài gián không tiết ra sữa. Gián cánh cứng Thái Bình Dương (Diploptera punctata) là loài duy nhất đẻ con và có thể sản sinh sữa chứa tinh thể protein cho con non. Một tinh thể protein của loài gián này chứa năng lượng cao gấp hơn 4 lần lượng sữa trâu tương đương và cung cấp nhiều calo hơn hẳn sữa bò. Và sữa gián có thể mang đến nguồn dinh dưỡng khổng lồ, thơm ngon. Nhưng làm cách nào để các nhà khoa học có thể lấy sữa gián?

Việc khai thác sữa từ gián đương nhiên không giống việc lấy sữa bò tí nào, vì gián không có tuyến vú như bò để có thể vắt sữa. Việc lấy sữa gián nhờ vào kỹ thuật chiết tách, cô đọng các tinh thể sữa nên khá khó khăn và cần nhiều nhân lực và tốn thời gian.

Để lấy được sữa gián, các nhà khoa học phải căn đúng thời điểm. Khi sống đến khoảng ngày thứ 40, phôi phát triển, cơ thể gián mẹ bắt đầu sản sinh ra các dịch lỏng tinh thể có màu vàng nhạt, được gọi là sữa gián để nuôi con non. 

Ngay thời điểm này, chúng sẽ bị giết ngay, rồi bị nghiền ra, kèm một số kỹ thuật để chiết tách, cô đọng các tinh thể sữa. Trung bình, một người phải mất nửa ngày để tách thành công sữa từ 2 - 3 con gián nên việc có thể sản xuất hàng loạt sữa gián lúc này vẫn là điều không thể. 

Vì lý do đó, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ có được men để sản xuất các tinh thể với số lượng lớn hơn nhiều - làm cho chúng có chút hiệu quả hơn so với tinh thể được chiết xuất từ ruột của gián.

Những tưởng với những khó khăn trong việc lấy sữa gián, loại sữa này khó có thể có mặt trên thị trường, nhưng mới đây Công ty Gournet Grubb của Nam Phi đã tung ra thị trường một loại sữa đặc biệt, có tên gọi là Entomilk, được lấy từ côn trùng nuôi với lời giới thiệu vô cùng “mát tai” trên trang web của mình: "Hãy xem Entomilk là lựa chọn thay thế cho sữa trong tương lai, thơm ngon, không đường, bổ dưỡng, thân thiện môi trường và bền vững".

Theo công ty này, một trong những lợi ích lớn nhất của Entomilk là loại sữa này có hàm lượng protein cao và giàu các khoáng chất như sắt, kẽm và canxi.

Entomilk gia nhập thị trường từ 2 năm trước với tên gọi là "sữa gián", vốn được lấy từ loài gián có tên gọi là Diplotera punctata. Tuy nhiên, cái tên “sữa gián” không hề hấp dẫn người tiêu dùng, thêm vào đó hiện không rõ loại sữa gián của công ty này đưa ra có an toàn cho người sử dụng.

Các nhà khoa học không cho rằng sữa gián có thể sớm được tìm thấy trong các siêu thị. Ngoài việc tên gọi không hấp dẫn, vẫn chưa rõ loại sữa này có an toàn cho người sử dụng.