Đóng cửa hàng loạt nhà tù vì… thiếu tội phạm

• Những cái bóng lớn phía sau Hồ sơ Panama

Số người mắc tội nghiêm trọng ngày càng suy giảm

Trong khi tình hình an ninh ở nhiều nước châu Âu đang ở mức báo động, nhất là sau các cuộc khủng bố tại Paris, Pháp năm 2015 và Bỉ vào ngày 23/3 vừa qua thì Hà Lan lại tiếp tục đóng cửa thêm nhiều nhà tù vì quá… yên ổn. Được biết, đây không phải là lần đầu tiên xứ sở hoa tulip có quyết định kì lạ đến vậy. Vào năm 2013, họ từng khiến dư luận ngỡ ngàng khi đóng cửa tới 19 nhà tù, sau khi giải thể 8 nhà tù khác vào năm 2009.

Mọi việc chưa dừng lại ở đó, mới đây, truyền thông cho hay, chính phủ Hà Lan sắp cho đóng cửa thêm 5 trại giam nữa vào mùa hè này vì số lượng phạm nhân quá ít trong khi chi phí để duy trì lại đắt đỏ. Tuy nhiên, điều này sẽ khiến gần 2.000 người mất việc và khoảng 700 người khác có khả năng bị điều sang làm những công việc lưu động khác.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, có rất nhiều yếu tố chi phối đến quyết định này. Được biết, trong vài năm gần đây, tỉ lệ các vụ phạm tội nghiêm trọng tại Hà Lan đã giảm đáng kể. Ngoài ra, ông Ard van der Steur, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Lan cho biết, do được áp dụng khung hình phạt mới nên thời gian mãn hạn tù của nhiều phạm nhân đã giảm đáng kể.

Bên cạnh đó, một số thống kê đã chỉ ra rằng, chỉ có 11.600 người trong tổng số 17 triệu dân Hà Lan đang bị giam giữ, cho thấy, tỉ lệ tội phạm của nước này đang ở mức khá thấp, với 69 người bị bắt giam/100.000 người. Trong khi ở Mỹ, tỷ lệ này là 716/100.000 người - cao nhất thế giới, tại nhiều nước châu Âu khác, tỷ lệ bị bắt giữ cũng khá cao.

Theo thống kê, tỉ lệ phạm tội tại Hà Lan giảm trung bình 0,9%/năm trong nhiều năm trở lại đây. Truyền thông nước này thậm chí còn đùa vui, Hà Lan đang phải đối mặt với một vấn đề mà quốc gia nào cũng muốn đó là tình trạng không còn nhà tù!

Theo các chuyên gia, một trong những yếu tố nền tảng khiến Hà Lan có tỷ lệ tội phạm thấp là do luật không cấm người dân sử dụng ma túy, thay vào đó nhà nước tập trung vào việc phục hồi chức năng hơn là trừng phạt. Ngoài ra, từ năm 1995 Hà Lan cũng áp dụng một hệ thống giám sát bằng cách đeo vòng điện tử vào người phạm tội.

Một nghiên cứu cho thấy, hệ thống giám sát này làm giảm tỷ lệ tái phạm lên đến hơn một nửa so với phương pháp giam giữ truyền thống. Thay vì đốt thời gian trong nhà tù, tội phạm bị kết án được trao cơ hội để đóng góp cho xã hội, họ vẫn lao động bình thường nuôi sống bản thân, gửi tiền về cho người thân.

Cho thuê nhà tù

Để bù đắp sự thâm hụt ngân sách do phải duy trì hoạt động các nhà tù để trống quá nhiều, chính phủ Hà Lan đã cho thuê nơi giam giữ tù nhân đối với những nước có quá đông tội phạm mà không đủ chỗ chứa. Tháng 9 năm ngoái, 240 tội phạm Na Uy đã được chuyển tới giam giữ tại nhà tù Veenhuizen ở Drenthe của Hà Lan theo một thỏa thuận giữa hai chính phủ trong thời gian ba năm.

 "Nguyên nhân dẫn đến việc ký kết thỏa ước đa quốc gia này là do tại Hà Lan có rất nhiều chỗ giam giữ phạm nhân còn để trống, trong khi các nhà tù ở Na Uy đang lâm vào tình trạng quá tải, không đủ sức chứa những người bị kết án" - Bộ trưởng An ninh Na Uy A. Anundsen giải trình trước Quốc hội nước này: "Đây là bước tiến lịch sử trong vấn đề cải cách tư pháp, bởi lần đầu tiên một hiệp định tương trợ pháp lý tương tự được Na Uy ký kết với một quốc gia khác", vị quan chức này nhấn mạnh.

Ngoài ra, để không phát sinh các trở ngại khác, các phạm nhân cũng được canh giữ bởi các nhân viên giám ngục người Na Uy. Bản phụ lục của thỏa thuận xác định, một đội ngũ gồm 240 nhân viên bảo vệ và hỗ trợ tư pháp, sẽ được phía Na Uy cử đến nhà tù Norgerhaven trực tiếp giám sát các tù nhân đồng hương.

Tương tự như Hà Lan, Thụy Điển cũng đang phải đóng cửa bớt các nhà tù của mình vì thiếu phạm nhân. Số lượng nhà tù ở Thụy Điển đã giảm 1% từ năm 2004 tới 2011. Tuy nhiên, tới năm 2012, quốc gia này tiếp tục giảm thêm 6% số nhà tù. Năm 2013, Thụy Điển tiếp tục thông báo đóng cửa thêm 4 nhà tù nữa vì… không được sử dụng tới.