NATO thành lập hội đồng "thông thái" trước nguy cơ "chết não"

NATO đứng trước nhiều thách thức trước thềm tuổi 70. (Bên ngoài trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ. Ảnh Reuters)

Tại Hội nghị thượng đỉnh NATO tại London vào ngày 4-12 tới, cũng là dịp liên minh kỷ niệm 70 năm, các lãnh đạo của 29 quốc gia thành viên sẽ cố gắng thể hiện sự đoàn kết, tuy nhiên, vẫn phải đối mặt với các nghi vấn về tương lai của liên minh do Mỹ dẫn đầu này.

Các đồng minh của Washington tại châu Âu và Canada hiện chưa chắc chắn mong đợi điều gì từ ông Trump sau khi ông chỉ trích Đức tại một hội nghị thượng đỉnh của khối hồi tháng 7-2018 và đe dọa rời khỏi liên minh, trước khi ca ngợi và đưa ra những cải cách trong tương lai.

Kể từ đó, ông Macron cũng không giấu nổi sự thất vọng của mình về những gì mà các nhà ngoại giao Pháp coi là sự thiếu hợp tác của NATO ở cấp chính trị cũng như thất bại trong việc giải quyết các vấn đề nhạy cảm. Theo cách nói của ông Macron, NATO đang “trải qua giai đoạn chết não”.

Phát biểu của ông Macron được đưa ra sau khi Mỹ rút quân khỏi Syria, theo sau đó là cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào lực lượng YPG người Kurd ở miền Bắc Syria vốn bị Ankara coi là khủng bố mặc dù lực lượng này là cánh tay phải của Mỹ trong cuộc chiến chống IS tại khu vực. Các đồng minh trong NATO của Ankara nghi ngại rằng cuộc tấn công sẽ làm suy yếu cuộc chiến chống IS.

Nhằm giải quyết các mối bận tâm về tương lai của NATO, hội nghị thượng đỉnh sắp tới nhiều khả năng sẽ thông qua đề xuất của Pháp và Đức đó là lập ra một nhóm các nhân vật có uy tín dưới quyền của Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg. “Những người thông thái” này sẽ đưa ra báo cáo vào cuối năm 2021 khi NATO dự kiến tổ chức hội nghị thượng đỉnh tiếp theo, đặt nền tảng cho việc cải cách khối. Mục đích là để đảm bảo một liên minh xuyên Đại Tây Dương cân bằng trở lại, với việc châu Âu công nhận việc Washington đang gánh quá nhiều trọng trách.

Nhóm này có thể sẽ không quá lớn, là sự kết hợp của các chính khách lớn tuổi và một số nhân vật khác, những người có thể đưa ra các ý tưởng cấp tiến.

Như một động thái làm vừa lòng ông Trump, một thỏa thuận đang được mong chờ để các đồng minh của Mỹ chia sẻ nhiều hơn chi phí hoạt động của NATO và giảm đóng góp thường niên của Mỹ trong tài trợ cho các trụ sở và nhân viên của NATO từ năm 2021.

Các lãnh đạo của khối cũng sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của Mỹ rằng các đồng minh châu Âu nên có nhiều hơn nữa các tiểu đoàn, tàu và máy bay của NATO sẵn sàng cho chiến trận như một biện pháp răn đe đối với các cuộc tấn công có thể xảy ra từ Nga.