LHQ kêu gọi hỗ trợ Lebanon khắc phục hậu quả vụ nổ ở Beirut
Động thái này diễn ra trong bối cảnh xuất hiện nhiều lo ngại Lebanon có thể phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhân đạo mới nếu không nhận được sự hỗ trợ cần thiết và kịp thời.
 |
| Cảnh đổ nát hoang tàn sau vụ nổ lớn ở cảng Beirut. |
Cần sớm làm rõ nguyên nhân vụ nổ
Điều phối viên hoạt động cứu trợ nhân đạo của LHQ, bà Najat Rochdi cho biết, căn cứ vào đánh giá tình hình hiện tại, Lebanon cần một khoản viện trợ khẩn cấp 565 triệu USD cho tất cả các lĩnh vực đặc biệt. Theo bà, các khoản viện trợ sẽ được ưu tiên cho giáo dục và an ninh lương thực.
Cùng ngày, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề chính trị David Hale cho biết, Washington đã hỗ trợ Lebanon 18 triệu USD kể từ khi xảy ra vụ nổ và sẵn sàng phối hợp với Quốc hội Mỹ để cam kết bổ sung tới 30 triệu USD nhằm cho phép các chuyến hàng ngũ cốc tới cảng Beirut một cách khẩn cấp. Trong khi đó, Ai Cập đã điều 3 máy bay chở 28 tấn thực phẩm và vật tư y tế cứu trợ đến Beirut.
Theo Đại sứ Ai Cập tại Lebanon Yasser Elwi, 21 bác sĩ Ai Cập đã tới Lebanon để tham gia vào các hoạt động cứu trợ y tế cho các nạn nhân trong thảm họa trên. Ngoài ra, 12 máy bay chở tổng cộng 220 tấn hàng cứu trợ từ Ai Cập sẽ tới Lebanon trong vòng 2 tuần tới, với tần suất cứ 2 ngày sẽ có 3 máy bay sang Beirut và thực hiện cho đến cuối tháng này. Trong những ngày qua, Lebanon đã nhận được lượng lớn hàng cứu trợ từ nhiều nước, trong đó có Nga, Pháp, Anh, Trung Quốc...
Bình luận về sự hỗ trợ của quốc tế, Tổng thống Lebanon Michel Aoun cùng ngày cho biết, mọi sự viện trợ quốc tế cần phải được chuyển đúng nơi, đúng người. Liên quan đến cuộc điều tra về nguyên nhân vụ nổ, ông khẳng định, mọi khả năng đều đang được để ngỏ, bao gồm cả việc vụ nổ đã có thể bị kích hoạt bởi 1 vụ tấn công có chủ đích. Tổng thống Michel Aoun cũng cho biết, các cuộc điều tra đang thu thập các hình ảnh vệ tinh để xem liệu có phải đã có xảy ra một vụ tấn công trên không hay tên lửa nào không.
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cũng sẽ tham gia điều tra đề nghị của giới chức Lebanon nhằm làm rõ nguyên nhân vụ việc. Hiện Pháp cũng đã mở cuộc điều tra riêng rẽ về vụ việc.
Giọt nước tràn ly
Thảm kịch tại Beirut như giáng thêm một đòn chí mạng vào nền kinh tế vốn đang trên bờ vực sụp đổ của Lebanon. Theo đánh giá của Viện Tài chính Quốc tế (IIF), kinh tế Lebanon có thể sụt giảm tới 24% trong năm nay, cao hơn nhiều so với mức dự báo suy giảm 15% trước đó, do hệ quả trực tiếp và gián tiếp sau vụ nổ tại cảng Beirut.
Nhà kinh tế học Lebanon Bassem Ajaqah cho rằng thiệt hại kinh tế của nước này có thể được chia thành hai loại: cơ sở hạ tầng và lương thực. Về cơ sở hạ tầng, bất động sản đã bị hư hại và cảng Beirut đã bị phá hủy hoàn toàn. Về vấn đề lương thực, trước hết là kho lương thực, bột mì và ngũ cốc bị tiêu hủy tại cảng. Điều này cũng bao gồm các vấn đề hậu cần đối với việc xuất nhập khẩu hàng hóa trong tương lai, vì cảng Beirut ở thủ đô tiếp nhận và vận chuyển tới 70% sản phẩm lưu chuyển hàng hóa quốc gia.
Đồng thời, thảm họa lớn này sẽ dẫn đến một thực tế không thể tránh khỏi, đó là việc đóng cửa một số công ty và xí nghiệp có liên quan hoặc trực tiếp đặt tại các cơ sở bị phá hủy. Điều này có nghĩa là hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn người chắc chắn sẽ mất việc làm.
Trước khi xảy ra vụ nổ, nền kinh tế Lebanon thực tế đã bộc lộ rất nhiều “vấn đề”. Đồng nội tệ của Lebanon giảm giá kỷ lục, mất hơn 80% giá trị kể từ tháng 10-2019. Đồng bảng Lebanon mất giá có nghĩa là hàng hóa nhập khẩu trở nên rất đắt đỏ hơn. Lạm phát tăng vọt, gây ra rất nhiều khó khăn kinh tế đối với các hộ gia đình.
Sự sụp đổ của hệ thống tài chính Lebanon là dấu hiệu của thất bại rộng hơn trong công tác quản lý, đặc biệt là những chính sách được áp dụng sau khi kết thúc cuộc nội chiến của đất nước vào năm 1990. Lebanon nằm trong số những quốc gia có tỷ lệ nợ công cao nhất trên thế giới, cũng như thâm hụt tài khoản vãng lai kỷ lục.
Trước tình hình trên, hầu hết các tổ chức tài chính và chính phủ quốc tế đã từ chối chấp nhận các yêu cầu cho vay mới đối với Lebanon, nhất là khi tiến trình cải cách tài khóa của Beirut diễn ra rất chậm chạp và không đáp ứng được yêu cầu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Trong bối cảnh Lebanon đang phải tìm kiếm tối thiểu 10-15 tỷ USD để khôi phục nền kinh tế, kế hoạch vay nợ trên thị trường đa phương càng trở thành “nhiệm vụ bất khả thi”.
Để trợ giúp phần nào cho Lebanon khắc phục hậu quả sau vụ nổ, nhiều chính phủ châu Âu và các nước Arab đã gấp rút viện trợ khẩn cấp cho Lebanon. Tuy nhiên, số tiền tài trợ này chỉ như “muối bỏ biển” và nhà kinh tế trưởng Jason Tuvey tại Capital Economics nhận định Lebanon khó có thể huy động nguồn tài chính cần thiết để giải quyết các vấn đề mang tính nền tảng.
Một số đối tác khác thì lưỡng lự hỗ trợ cho Lebanon khi ảnh hưởng của phong trào Hezbollah đối với giới chính trị Lebanon là rất lớn. Trong khi đó, gói giải cứu tài chính từ IMF dành cho Lebanon nếu được chấp nhận cũng sẽ yêu cầu những quy định chặt chẽ về kiểm soát ngân sách, áp dụng “thắt lưng buộc bụng” và tư nhân hóa các doanh nghiệp quốc doanh.
Tương lai trước mắt có vẻ ảm đạm và Lebanon nhiều khả năng phải chứng kiến một làn sóng di cư mới. Cho dù vụ nổ ở cảng Beirut có thể châm ngòi cho một “làn gió đổi thay”, bắt đầu từ cấp chính phủ, Lebanon sẽ vẫn phải trải qua giai đoạn bất ổn và đầy biến động sắp tới trước khi có thể tới được đích.
