Gặp người sáng chế hệ thống loa cảnh báo an toàn đường sắt

• Người nông dân với những sáng chế độc đáo

Hơn nửa năm nay, người dân ở khu phố 5 đã quá quen câu: "Bà con chú ý, tàu lửa qua đường ngang!" được phát ra từ 4 loa phóng thanh treo ở những nơi giao nhau giữa đường ngang dân sinh với đường sắt trước khi tàu lửa chạy qua.

Người dân ở đây cho biết, đây là khu vực thường xuyên xảy ra va chạm giao thông bởi không có barie chắn tàu. Người qua đường thường là những học sinh, công nhân... toàn người trẻ tuổi, nên thường quen vừa đi vừa trò chuyện, cười đùa, ít để ý tàu đang chạy tới nơi.

Anh Lễ bên hệ thống loa cảnh báo an toàn đường sắt do mình sáng chế.

Thậm chí, còn có những người mải nghe điện thoại khi băng qua đường sắt trong lúc đoàn tàu đang sầm sập lao tới nên rất nguy hiểm. Cũng vì vậy mà anh Nguyễn Minh Lễ đã ngày đêm nghiên cứu, sáng chế ra hệ thống loa cảnh báo an toàn đường sắt để cảnh báo an toàn cho người tham gia giao thông.

Ở khoảnh bên chái hiên nhà, anh Lễ đang ngồi trực trước hệ thống âm ly, máy phát mà mình tự sáng chế để cảnh báo an toàn đường sắt cho người dân. Khi biết chúng tôi có ý định tìm đến để viết bài về việc làm ý nghĩa này, anh từ chối: "Có gì đâu mà viết. Nhà chúng tôi ở đây, chẳng ai muốn nhìn thấy cảnh chết chóc, rủi ro cả. Tôi làm vì con em mình, vì bà con mình hết, chứ chẳng có gì to tát cả".

Sau một hồi thuyết phục, người đàn ông với gương mặt hiền lành, phúc hậu cũng cởi mở lòng trò chuyện. Anh bảo, vì sinh sống ở đây đã lâu nên hiểu được tâm trạng của bà con rất e ngại khi đi qua các đường ngang dân sinh giao với đường sắt không rào chắn. Khi qua lại thường bị khuất tầm nhìn, không có tín hiệu cảnh báo nên nhiều vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra.

Có trường hợp một cụ ông khi đi qua đường ngang chẳng may va chạm với tàu lửa và tử vong. Xuất phát từ nguyện vọng để bà con đi qua lại được an toàn hơn, anh tâm nguyện muốn làm một hệ thống cảnh báo cho bà con. Và rồi anh cũng thực hiện được.

Theo anh Lễ, hệ thống loa cảnh báo của anh hoạt động theo cơ chế nhận tín hiệu bằng micrô từ chuông cảnh báo của ngành đường sắt tại khu vực có rào chắn cách nhà anh gần 1.000m, truyền về máy chủ.

Ngay sau đó, anh sẽ bật âm ly, truyền câu: "Bà con chú ý, tàu lửa qua đường ngang!" được ghi sẵn trong thẻ nhớ, truyền đến 4 loa phóng thanh công suất lớn được đặt ở những đường ngang đông người qua lại để cảnh báo cho bà con thận trọng quan sát khi đi ngang qua đường sắt. Đều đặn từ 4 đến 21 giờ mỗi ngày, những chiếc loa đều phát ra âm thanh cảnh báo liên tục mỗi khi chuẩn bị có tàu lửa đi qua.

"Nhìn hệ thống khá thô sơ thế thôi nhưng tôi đã nghiên cứu suốt 3 tháng ròng rã. Tôi phải tìm mua từng thiết bị, sau đó lắp đặt lại với kinh phí trên 10 triệu đồng. Mới đầu thí nghiệm, hệ thống trục trặc nên tôi cũng nản.

Anh Thạnh kiểm tra hệ thống loa cảnh báo tại nhà anh Lễ.

Nhưng nghĩ tới cảnh bà con mình qua lại đường sắt hàng ngày mà không được cảnh báo, tai nạn luôn rình rập nên tôi lại quyết tâm làm đến cùng. Cuối cùng thì công sức của tôi cũng được đền đáp, hệ thống phát âm thanh cảnh báo đến giờ hoạt động đã được hơn nửa năm và rất ổn định", anh Lễ cho biết.

Vì hệ thống này còn khá thô sơ, hoạt động thủ công nên lúc nào cũng phải có người túc trực để bật máy phát âm thanh. Đồng hành cùng với anh Lễ không thể thiếu những người trong gia đình. Chị Trương Thị Lụa (47 tuổi, vợ anh Lễ) bảo, lúc đầu, khi anh bắt đầu nghiên cứu làm hệ thống này, chị cũng phàn nàn vì tốn thời gian.

Nhưng khi hệ thống đi vào hoạt động, giúp cho bà con qua lại an toàn, chị cũng thấy vui nên thay phiên anh ngồi trực máy. Các con của anh chị cũng hào hứng với công việc đầy tính nhân văn này.

Thấy anh Lễ làm công việc ý nghĩa, nhiều người dân địa phương lúc rảnh rỗi cũng tới trực máy. Dường như ngày nào anh Nguyễn Duy Thạnh (37 tuổi, hàng xóm anh Lễ, giáo viên Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng, ở xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên) cũng dành khoảng thời gian túc trực ở nhà anh Lễ để phát loa cảnh báo.

Theo anh Thanh, hệ thống loa cảnh báo này rất hiệu quả vì nhiều lúc bà con, các em học sinh đi qua đường ngang không để ý tàu hoặc bị khuất tầm nhìn, khi nghe tiếng loa phát lên, mọi người biết, dừng lại, đi qua đúng thời gian và an toàn. Anh dự định sẽ tuyên truyền mô hình này trong nhà trường để tất cả các em học sinh đều biết.

Bây giờ, người dân địa phương đã quen với tiếng loa nên mỗi khi nghe xong đều dừng lại để tàu lửa qua. Tuy vậy, những tài xế xe tải hay taxi nhiều lúc vẫn chủ quan. Anh Lễ kể, có hôm, anh vừa bật hệ thống loa cảnh báo xong liền đi ra đoạn đường giao nhau nơi đang treo chiếc loa để quan sát thì bất ngờ chiếc xe taxi định qua đường ngang đúng lúc tàu sắp đi qua, anh vội vàng chạy ra đứng trước đầu xe chặn lại.

Lái xe tưởng anh định tự tử, thò đầu quát lớn: "Anh bị điên à". Mấy giây sau, tàu chạy qua, lái xe mới giật mình vội mở cửa xe xin lỗi anh. Anh chỉ cười và khuyên người tài xế hãy cẩn thận hơn.

Tai nạn giao thông đường sắt thường để lại hậu quả lớn. Để ngăn chặn những tai nạn đáng tiếc, anh Lễ âm thầm làm nhiệm vụ bất kể ngày đêm để đảm bảo cho các tuyến tàu xuôi ngược được thông suốt, an toàn. Việc làm thầm lặng đầy tính nhân văn này được người dân cảm kích và được chính quyền địa phương tuyên dương.

Xuất phát từ cái tâm tình nguyện vì sự bình an của người dân, khi được hỏi về mong muốn, anh Lễ bảo, chỉ 4km đường sắt qua khu phố 5 nhưng có khoảng 15 đường ngang dân sinh tự phát qua đường sắt với lưu lượng người và phương tiện qua lại đông đúc.

Trong khi đó, hệ thống loa phóng thanh cảnh báo của ánh sáng chế ra không ảnh hưởng đến tín hiệu của ngành đường sắt nên anh mong muốn trong thời gian tới, chính quyền và ngành chức năng hỗ trợ để nhân rộng.

"Mỗi lần nhắc đến hệ thống loa cảnh báo an toàn đường sắt, bà con ở đây đều tấm tắc ngợi khen nên tôi rất vui. Nếu được chính quyền và ngành chức năng hỗ trợ, tôi sẽ hướng tới tất cả 15 đường ngang dân sinh đều được lắp loa cảnh báo; đồng thời nghiên cứu phát triển hệ thống này vận hành tự động", anh Lễ cho biết.

Theo tìm hiểu của chúng tôi qua hơn nửa năm sử dụng, thấy hệ thống phát huy hiệu quả nên người dân ở đây vô cùng phấn khởi. "Hệ thống loa cảnh báo của anh Lễ rất hữu ích cho người dân ở địa phương. Bà con đi qua đi lại được cảnh báo nên an toàn hơn.

Trước đây, tôi rất lo sợ mỗi khi mấy đứa cháu nhỏ của tôi đi ngang qua đường sắt, nhưng từ khi có hệ thống loa cảnh báo của anh Lễ, tôi yên tâm hơn vì tụi nhỏ đã tự ý thức được việc phải dừng khi nghe loa phát cảnh báo. Tôi mong muốn trong thời gian đến mô hình này được nhân rộng để mọi người được an toàn hơn khi đi qua các đường ngang dân sinh tự phát", bà Trần Thị Tình (64 tuổi, ngụ khu phố 5) cho biết.

Về vấn đề này, ông Ngô Trung Dự - Cung trưởng Cung đường Đông Tác, Công ty Đường sắt Phú Khánh cho biết: "Hệ thống loa cảnh báo như của anh Lễ đã góp phần nâng cao ý thức người dân khi qua đường sắt. Việc làm thiện tâm của anh đã góp phần tích cực đảm bảo an toàn giao thông nơi đây.

Đây là hành động thể hiện một cá nhân có trách nhiệm với cộng đồng và với công tác đảm bảo an toàn giao thông. Hiện tại, chúng tôi đang kiến nghị cấp trên có những đánh giá mức độ hiệu quả, an toàn; bước đầu ghi nhận hệ thống loa cảnh báo của anh Lễ là mô hình hiệu quả, có thể nhân rộng".

Theo ông Nguyễn Y Tam - Chủ tịch UBND phường Phú Thạnh, đoạn đường sắt đi qua phường Phú Thạnh tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn giao thông vì hệ thống đường ngang dân sinh khá dày. Hiện ngành đường sắt chỉ mới làm đường gom ở một số đoạn. Chính vì thế, hệ thống loa cảnh báo tàu lửa tại các đường ngang dân sinh giao với đường sắt của anh Lễ đã phần nào đảm bảo được an toàn giao thông cho người dân mỗi khi qua đây.

Một chiếc loa được anh Lễ lắp đặt ở nơi giao nhau giữa đường sắt với đường ngang dân sinh.

"Hiện nay, lượng người qua khu vực phường Phú Thạnh rất lớn, nhất là giờ tan học của học sinh. Khi ngành đường sắt chưa thể lắp đặt hệ thống cảnh báo ở tất cả tuyến đường, việc lắp đặt hệ thống loa cảnh báo của anh Lễ thật đáng trân quý, biểu dương.

Với một tấm lòng vì người khác, với sự kiên trì, không quản ngại khó khăn, anh Lễ  không chỉ góp phần đảm bảo an toàn cho người dân, mà đó còn là hình ảnh đẹp khiến mỗi chúng ta thêm yêu và tin tưởng vào những giá trị thầm lặng trong cuộc sống", ông Tam cho biết.

Việc làm của anh Lễ đã đem lại an toàn cho người dân khi tham gia giao thông qua đường sắt. Trước khi nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của ngành chức năng và chính quyền địa phương, hệ thống loa cảnh báo của anh vẫn hoạt động liên tục, góp phần giảm thiểu tai nạn đường sắt trong thời gian gần đây.